CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Memurlara erken emeklilik yolu! 5 milyonu ilgilendiriyor
Kamuda 3 milyonun üzerinde 657 sayılı Kanuna tabi memur, 2 milyona yakın sürekli işçi, sözleşmeli olmak üzere 5 milyona yakın kamu çalışanı bulunuyor. Kamu çalışanlarının da borçlanma, isteğe bağlı sigorta başta olmak üzere bir dizi hakkı bulunuyor. En az 10 yıl memur olarak çalışıp görevinden ayrılan isteğe bağlı sigortayla prim yatırarak emekli olabilir. Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem, detayları A Haber canlı yayınında anlattı.
Kamuda 3 milyonun üzerinde 657 sayılı Kanuna tabi memur, 2 milyona yakın sürekli işçi, sözleşmeli olmak üzere 5 milyona yakın kamu çalışanı bulunuyor. Erken emekli olmak isteyen kamu çalışanlarının da borçlanma, isteğe bağlı sigorta başta olmak üzere bir dizi sosyal hakkı bulunuyor.
En az 10 yıl memur olarak çalışıp görevinden kendi isteğiyle ayrılan isteğe bağlı sigortayla prim yatırarak emekli olabilir. Bunun için Eylül 2004'ten önce işi bırakanların 3 ay, bu tarihten sonra ayrılanların da 6 ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurması gerekiyor.
İster EYT yasası kapsamında ister normal emeklilik olsun SSK ya da Bağ-Kur'dan emekli olup kamuda işe başlayanların emekli aylıkları kesiliyor. Memuriyetten ayrılıp emekli aylığını yeniden almaya başlayanların kesildiği süre içindeki zamlar, iyileştirmeler açısından bir hak kaybı söz konusu olmuyor.
Ekim 2008'den sonra ilk defa memur olup bu tarihten önceki SSK, Bağ-Kur, özel sandık kapsamındaki sigortası olanların sigortalılık başlangıç tarihinden önceki sürelerine yönelik askerlik, öğrencilik, yurtdışı hizmet borçlanmaları geçerli sayılıyor. Bu tarihten sonra işe başlayanları kapsamayacak.
Borçlandıkları süre emeklilik hesabında dikkate alınacak, sigorta başlangıçları öne çekilecek. Destek primi emeklilik sonrası kamuda çalışmaya devam eden memurun aylığından kesiliyor. Bu primlerin emekliliğe bir etkisi bulunmuyor.
Kamu çalışanlarının erken emeklilik, isteğe bağlı iştirakçi olma, borçlanma, EYT başta olmak üzere merak ettikleri soruların yanıtları şöyle:
Kamudan emekli oldum ticaret yapmam halinde destek primi ödemem gerekiyor mu, aylığım kesilir mi?
Emekli olduktan sonra kimlerin hem aylık hem destek primi ödeyerek çalışacağı sosyal güvenlik sistemine katılım durumuna göre değişiyor. Sosyal güvenlik reformunun yapıldığı 2008 öncesi ve sonrası sisteme girenler arasında ayırım bulunuyor. Reform sonrası SSK'lı olanlar yönünden destek primi ödeyerek çalışma imkânı bulunmuyor. Reform sonrası işe girenlerden Bağ-Kur sigortalılarından kesintiye 2016'da son verildi. İster memur ister işçi olsun kendi adına iş yeri açan, ticaret yapanın emekli aylığı kesilmez. SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı hangi statüden olursa olsun emekli olduktan sonra memuriyete dönenlerin yaşlılık aylığı ise reform öncesinde olduğu gibi aylıktan kesiliyor.
Memurlar da sigorta başlangıç tarihini dolayısıyla emekliliği öne çekmek için askerlik borçlanması yapabilir mi?
Sosyal Güvenlik Kurumu, memur statüsünde çalışanlara yönelik 19 Ekim 2023 tarihli genelgeyle hizmet borçlanmaları ile sigorta başlangıç tarihinin öne çekilmesi imkanı sağladı. Yargıtay kararı üzerine yapılan bu düzenlemeye hizmet borçlanması yapan memurların borçlandıkları süre, emeklilik hesaplanırken sayılabilecek. Böylece daha erken emekli olma imkanı doğacak. Ekim 2008 sonrası ilk defa memur statüsünde sigortalı olunmasına karşın bu tarihten öncesinde SSK, Bağ-Kur, özel sandık kapsamında sigortası olanların başlangıç tarihinden önceki sürelerine yönelik yapacakları askerlik, öğrencilik, yurtdışı gibi hizmet borçlanmaları geçerli sayılacak. Bu süreler emeklilikte dikkate alınacak, sigorta başlangıcı borçlanılan süre kadar önce çekilecek.
Yüksek yargının borçlanma imkanı sağladığı karar bütün memurları kapsıyor mu?
Ekim 2008 sonrası memur olarak çalışıp öncesinde sigortalılığı olanlara borçlanma imkanı getirildi. Tüm sigortalılık statüleri bakımından ilk sigortalı oldukları tarih Ekim 2008 sonrası çalışmaya başlayan memurları kapsamayacak, borçlandıkları süreler sigorta başlangıcını öne çekmeyecek.
Emekli polisim, güvenlik şirketinde çalışırsam aylığımda bir kesinti olur mu?
Emekli memur özel sektörde çalıştığında emekli aylığı kesilmez. Yasada belirlenen oranda yeni işyerindeki maaşından sosyal destek primi kesilir. Böylece hem emekli aylığı hem de yeni işyerindeki maaşını alabilirler. Ancak emekli memur tekrar kamuda çalışmaya başlarsa emekli aylığı kesilir.
Emekli Sandığı'ndan görev malulü olarak emekli olanlar işe başlarsa aylığı kesilir mi?
İster kamu ister özelde sigortalı olarak yeniden çalışmaya başlayanın malullük aylığı kesilir. Kesinti, çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı sosyal yardım almaya başladıkları tarihi takip eden ödeme döneminde başlar. Sigortalı çalıştıkları için malullük aylığı kesilip sonra da işi bırakanlar yeniden başvuruda bulunabilir. Kontrol muayenesine tabi tutulmak, malullüğün devam ettiği anlaşılmak şartıyla eksi aylığı talepte bulunduğu tarihteki aybaşından itibaren yeniden ödenmeye başlar. Ancak Emekli Sandığı'ndan görev malulü olarak emekli olanlar, özel sektörde işe başlarsa her ay destek primi öder ve malullük aylığı kesilmez. Bu kişiler Bağ-Kur'lu olarak çalışabilir. Yeniden prim ödeyerek engelli emekliliğinden yararlanabilir ve ikinci emeklilik kazanmış olur.
Emekli olup kamuda çalışmaya devam eden bütün memurların mı emekli aylığı kesiliyor?
Cumhurbaşkanlığına seçilenler, Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar, yasama organı üyeleri, yaş haddini aşmamış kaydıyla eğitim kurumlarında ücretli çalışanlar, vakıf üniversitelerinde görev alanlar, askeri öğrenci eğitimlerine katılan emekli subay, astsubaylar aylıkları kesilmeden kamu idarelerinde görev alabiliyor.
Sonradan engelli olan memur da erken emekli olabilir mi?
Çalışmaya başladıktan sonra tıbbi raporlara göre çalışma gücündeki kayıp oranı yüzde 50-59 arasında olanlar en az 5 bin 760 gün prim ödeyerek istediği zaman emekli olabilir.
Memurlar ücretsiz izin dönemini borçlanarak emekliliğe hak kazanabilir mi?
Memuriyete 8 Eylül 1999'dan önce başlayanlar ücretsiz izin dönemini borçlanarak emekli olabiliyor. Memurluğa Ekim 2008'den önce başladıysanız aylıksız izinli geçen süreleriniz emeklilik yönünden eski derecenizde (Emekli Sandığı kapsamında) değerlendirilecektir. Bu durumda emeklilikten altı ay önceden aylıksız izin süresinin borçlanılması gerekiyor.
