CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Ayrımcılık tazminatı şartları neler? Kıdem tazminatı kimlere verilir? İhbar tazminatı nasıl hesaplanır?
İşçi ile işveren arasından en büyük sorunun yaşandığı konu tazminatlar oluyor. Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı işçinin çalışma hayatının güvence altına alınması anlamına geliyor. Son dönemlerde kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı kadar konuşulan bir diğer ödeme de ayrımcılık tazminatı oldu. Yargıtay bu konuda emsal kararlara imza atarken, birçok çalışan ayrımcılık tazminatından haberdar değil. Ayrımcılık tazminatını duyanlar da hangi şartlar da alındığını merak ediyor. Peki, ayrımcılık tazminatı şartları neler? Kıdem tazminatı kimlere verilir? İhbar tazminatı nasıl hesaplanır? Sizler için kıdem tazminatı, ayrımcılık tazminatı ve ihbar tazminatı ile ilgili merak edilenleri derledik. İşte detaylar...
Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatının ardından ayrımcılık tazminatı davaları da sıklıkla görülmeye başlandı. İşçilerin birçoğu ayrımcılık davasından haberdar değil. Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatının dışında alınması mümkün olan ayrımcılık tazminatı işçinin güvencesini artırıyor. Peki, Ayrımcılık tazminatı şartları neler? Kıdem tazminatı kimlere verilir? İhbar tazminatı nasıl hesaplanır? İşte detaylar...
KİMLER KIDEM TAZMİNATI ALAMAZ?
İş kanunu, işçinin işverenden kıdem tazminatı alabilmesi için belli şartlar öngörmüştür, bu şartlar şunlardır:
1-) 4857 sayılı İş Kanunu'na göre İşçi Olmak: Yürürlükte bulunan 4857 sayılı İş Kanunu'na göre iş sözleşmesi ile bir işverenin işyerinde çalışan kişiye işçi denilmektedir. İş sözleşmesinin yazılı veya sözlü olması arasında hiçbir fark yoktur. Uygulamada çoğunlukla işçiler yazılı bir sözleşme olmadan fiilen çalışmaktadır. İş Kanunu'nun 14. Maddesi aşağıdaki iş ve meslek grupları içerisinde yer alan şahısların yaptığı çalışmayı işçilik saymadığı için, bu kişiler işçi olmamaları nedeniyle kıdem tazminatı alamazlar:
YARGITAY'DAN TAZMİNAT KARARI HABERİ İÇİN TIKLAYINIZ!
Deniz ve hava taşıma işlerinde çalışanlar,
50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde çalışanlar,
Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri,
Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde çalışanlar,
Ev hizmetlerinde çalışanlar,
Çıraklar,
Sporcular,
Rehabilite edilenler,
Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu'nun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde çalışanlar.
BEDELLİ ASKERLİK İÇİN AYRILANLAR KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ? (TIKLA ÖĞREN)
BİR YIL ÇALIŞMAK GEREKLİ
Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için aynı işverenin işyeri veya işyerlerinde en az 1 yıl sürekli çalışması gerekir. İşçi, işverenin işyerinde 1 yıldan daha az süre ile çalışmış ise kıdem tazminatı alması mümkün değildir. İşçi aynı işverenin farklı işyerlerinde, hatta farklı şirketlerinde çalışsa bile 1 yıllık sürenin hesaplanmasında tüm bu çalışmalar göz önünde bulundurulur.
HAKLI FESİH NASIL OLUR?
İş sözleşmesi ister yazılı isterse sözlü olsun belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. Belirli iş sözleşmesi ile çalışılan işyerinden sözleşme bitiminde kıdem tazminatı talep edilemez. Belirli iş sözleşmesi, belli işlerde veya belli bir işin tamamlanması için işveren ile işçi arasında yazılı olarak yapılan sözleşmelerdir. Belirli iş sözleşmeleri işin bitimi ile veya sözleşmede kararlaştırılan şartın gerçekleşmesiyle kendiliğinden sona erer, kendiliğinden sona eren bu iş sözleşmelerinde kıdem tazminatına hak kazanılamaz. Ancak, belirli iş sözleşmesi sözleşmede kararlaştırılan işin bitiminden önce işveren tarafından haksız nedenlerle, işçi tarafından haklı nedenlerle feshedilirse işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
İŞTEN KENDİ İSTEĞİ İLE AYRILANLAR KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?
İşten Kendi İsteğiyle Ayrılıp Kıdem Tazminatı Alma Şartları
- Ağır çalışma şartları altında çalışıyorsanız
- İşe başlarken haklarınız bölümünde yazan kurallara uyulmuyorsa
- Sigortanız geç yatıyorsa
- Sizin haberiniz yokken SGK'ya giriş çıkışınız yapılıyorsa
- Bayramlarda, resmi tatillerde çalıştığınız halde mesai ücreti alamıyorsanız
- Soyadı değişen kadının evlilik nedeniyle işten ayrılması
- Yıllık izinlerin tam kullanılmaması durumunda kıdem tazminatını kendiniz çıksanız dahil alabilirsiniz.
İŞYERİ TAŞINIRSA KIDEM TAZMİNATI ALINIR MI?
İş yerinizin taşınması ya da iflas etmesi durumunda kıdem tazminatı alma hakkı doğmuş oluyor.
PRİM GÜNÜNÜ DOLDURANLAR TAZMİNAT ALABİLİR!
Bilindiği üzere emekli olmak için hem prim gününü doldurmuş olmanız hem de emeklilik yaşına gelmiş olmanız gerekiyor. Eğer prim gününü doldurup artık çalışmamaya karar verdiyseniz, kıdem tazminatı alabilirsiniz. Yaşı doldurup prim bekliyorsanız da kıdem tazminatı almaya hak kazanabilirsiniz.
KIDEM TAZMİNATI TAVAN FİYATI NE KADAR OLDU?
Haziran ayı enflasyon rakamlarının belli olmasının ardından memur maaş katsayısı da güncellendi. Memur aylık katsayısı 0.130597'den 0.138459'a çıktı. Buna bağlı olarak 1 Temmuz 2019 tarihinden itibaren yıl sonuna kadar işçilere uygulanacak kıdem tazminatı tavanı da 6 bin 380 liraya yükseldi.
KIDEM TAZMİNATI NE KADAR ARTTI?
Kıdem tazminatındaki artış işçinin cebine olumlu yansıyacak. İşçi tavan rakamda 363 TL'lik artışa sahip olurken, yüksek ücret elde eden ve 10 yıl hizmeti bulunan bir kişi için ödenecek kıdem tazminatı 60 bin 170 liradan 63 bin 800 liraya çıkacak.
ASGARİ ÜCRETLİ NE KADAR KIDEM TAZMİNATI ALACAK?
Asgari ücretli bir personel kıdem tazminatı tavan uygulamasından yararlanamıyor. Kıdem tazminatı tavan uygulaması yalnızca 6400 TL ve üzeri brüt ücret sahiplerini kapsıyor. Asgari ücretli bir çalışan 10 yıl hizmetinin ardından 25 bin 584 TL kıdem parası alabilir.
KIDEM TAZMİNATI TABANI NE KADAR?
Kıdem tazminatı taban rakamı da merak konusu. Asgari ücretliler kıdem tazminatını taban rakam üzerinden alıyor. Kıdem tazminatının ödeneceği en alt limit olan taban fiyat 2 bin 584 TL olarak belirlendi. Bir işçi çalıştığı yıl çarpı 2 bin 584 TL yöntemi ile alacağı tazminatı hesaplayabilir.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Kıdem tazminatı, çalıştığı her 1 yıl için 30 günlük brüt ücreti kadardır. 1 yıllık kıdemi olan işçi 1 aylık brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı alabilmektedir. 1 yılın altındaki süreler için orantılı olarak hesaplama işlemi gerçekleştirilir. İşçinin brüt ücreti hesaplanırken sürekli olarak yapılan yardım ve primler de dahil olur. Bu sebeple, kasa tazminatı, yemek yardımı, çocuk zammı gibi ödemeler de işçinin brüt ücretine dahil edilir ve bu ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır.
KIDEM TAZMİNATI TAVAN VE TABAN HESAPLAMA
Asgari ücrete yüzde 26,05 zam yapılması sonrası yeni asgari ücret bin 603 liradan 2 bin 20 TL'ye çıkarıldı. Yapılan zam sonrası brüt asgari ücret de 2 bin 29 liradan 2 bin 558 liraya yükseldi. Böylece en düşük kıdem tazminatı tutarı da 2 bin 558 liraya çıktı. En yüksek kıdem tazminatı tutarı ise 5 bin 434 liradan 6 bin 16 liraya yükseldi.
KIDEM TAZMİNATI NEYE GÖRE BELİRLENİR?
İşçinin kıdem tazminatı hesabında çalıştığı süreye bakılır. Her tam yıl için işverence, işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. 1 yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Kıdem tazminatının hesaplanması, işçinin son brüt ücreti üzerinden yapılır. Brüt ücret sadece işçinin maaşından ibaret değildir. Yemek yardımı, yol parası ya da ikramiye gibi ödemeler de brüt maaş hesabında ve kıdem tazminatı ödemesinde dikkate alınır.
AYRIMCILIK TAZMİNATI VAR
4857 sayılı İş Kanunu'nun 'Eşit davranma ilkesi' başlıklı 5'inci maddesinde şöyle deniliyor: "İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz. İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmi süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz.
İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz.
Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılamaz. İşçinin cinsiyeti nedeniyle özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz.
İş ilişkisinde veya sona ermesinde yukarıdaki fıkra hükümlerine aykırı davranıldığında işçi, 4 aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir."
İHBAR TAZMİNATI NEDİR?
İş sözleşmesi işçi veya işveren tarafından sonlandırılırken işçinin işyerindeki kıdemine göre, ya belli bir süre önceden bildirimde bulunması ya da bu süreye ait ücretin diğer tarafa peşin olarak ödenmesi gerekmekte olup, uygulamada bu düzenlemeye ihbar süresi ve ihbar tazminatı denilmektedir.
İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMA
İş Kanunu'nun 13. maddesine göre işçi veya işveren, hizmet sözleşmesini aşağıda belirtilen bildirim sürelerine uymadan sona erdirirse, bildirim sürelerine ait ücret tutarını ihbar tazminatı olarak öderler. İhbar tazminatı, işçinin hizmet süresine bakılarak hesaplanır. İş Kanunu'na göre ihbar tazminatının hesaplanmasında esas alınacak süreler şu şekildedir.
– 6 aydan az çalışanlar için 2 hafta
– 6 ay ile 1,5 yıl arası çalışanlar için 4 hafta
– 1,5 ile 3 yıl arası çalışanlar için 6 hafta
– 3 yıldan fazla çalışanlar için 8 hafta
İhbar süresi tespit edildikten sonra bu süreye karşılık gelen aylık brüt gelir giydirilmiş aylık brüt ücret üzerinden hesaplanır. Gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılır.
Örneğin son 30 günlük brüt maaşı 2.000 TL olan ve 6 yıl çalışan bir işçiye:
8 haftalık brüt ücreti kadar ihbar tazminatı ödenmelidir,
2.000 / 30 gün = 66,6 TL günlük,
66,6 x 7 gün = 466,2 TL haftalık,
8 hafta x 466,2 = 3.729,6 TL Brüt İhbar Tazminatı
Gelir vergisi: 3.729,6 x %15 = 559,44 TL,
Damga vergisi: 3.729,6 x %0.66 = 24,6 TL,
3.729,6 – (559,44 24,6) = 3.145,56 TL net ihbar tazminatı ödenir.
Bu süreler asgari olup sözleşme ile artırılabilir. İş sözleşmesini kendi isteğiyle sona erdiren taraf, ihbar tazminatı isteyemez, Fazla mesai ücreti, genel tatil ücreti ve hafta tatili ücreti gibi ücretler, ihbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınmaz. İhbar tazminatından sadece gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır. Bunun dışında her hangi bir yasal kesinti yapılmaz.
