CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
F-35 programı için flaş hamle! Yeni ülke katılıyor! Türkiye korkusu yeni bir adım attırdı
ABD'nin Türkiye'yi F-35 programından çıkarması sonrasında peş peşe gelen itiraflar Türk mühendislerin değerini gözler önüne sermişti. Birçok parçayı Türkiye'nin üretmesi üzerine yaşanan aksaklıklar hem maddi hem de zaman anlamında F-35 projesini geriye attı. Türkiye'nin boşluğunu doldurmak için uğraşan ABD yeni bir adım attı.
ABD, Japonya'nın F-35 programına katılması için Lockeheed Martin savunma şirketiyle 23 milyon 18 bin 589 dolarlık bir sözleşme yaptı.
ABD Savunma Bakanlığının (Pentagon) günlük ihale duyurularında yer verilen, Donanmaya ait duyurularda, "Fort Worth, Teksas merkezli Lockheed Martin Aeronautics şirketiyle 23 milyon 18 bin 589 dolarlık maliyet artı sabit ücretli bir sözleşme yapıldı. Bu sözleşme, bir Dış Askeri Satış (FMS) programına tabi ülkenin F-35 Müşterek Taarruz Uçağı programına entegrasyonunu ve F-35 uçak üretimi, modifikasyonları, lojistik ve idame çabaları için ülkeye özel program desteği sağlar." denildi.
Söz konusu ülkenin Japonya olduğu ifade edilen duyuruda, sözleşmenin Mart 2025'te tamamlanacağı ifade edilirken kontrat bedelinin Japonya tarafından karşılandığı kaydedildi.
Japonya, F-35A ve F-35B serisini almak üzere ABD ile 23 milyar dolarlık alım müzakeresine girmişti.
8 ÜLKE KALMIŞTI
Türkiye'nin F-35 programına katılımının Temmuz 2019'da askıya alınmasından sonra programda 8 katılımcı ülke kalmıştı.
Programın katılımcıları Türkiye'nin yanı sıra ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Danimarka, Kanada ve Norveç'ten oluşuyordu.
Türkiye ilk etapta 100 adet F-35A uçağı almayı taahhüt etmişti.
2018'de 4 F-35 uçağının mülkiyeti Türkiye'ye verilmiş ancak uçaklar ABD'de, Türk pilotların da katıldığı eğitim programlarına tabi tutulmuştu. Daha sonra ise 2 F-35 uçağının daha mülkiyeti verilmişti.
Ancak Türkiye ile ABD arasında S-400 krizi çıktığından bu 6 uçak Türkiye'ye transfer edilmemiş ve 2020 Savunma Bütçesi kapsamında bunların ABD Hava Kuvvetleri için alınması kararlaştırılmıştı.
Türkiye ayrıca uçak için 1005 parça üretiyordu. Türk firmalarının da bu üretime katılımı büyük oranda askıya alınmıştı. ABD'nin Aralık 2020 itibarıyla da 1005 parçanın tamamı için yeni tedarikçiler bulduğu ortaya çıkmıştı.
ABD İLE YENİ SÜREÇ BAŞLAYACAK
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir F-35'te meselenin çözümü için ABD ile diyaloğun başlayacağını söyledi. Mutabakat metnini hatırlatan Demir, Türkiye'nin programdan çıkarılmasının hukuki olmadığını vurguladı.
Türkiye, ABD ile savunma alanında diyalog masasına oturacak. Tek taraflı F-35 savaş uçağı programından çıkarılması sonrası haklarını almak için ABD ile süreç başlayacak.
"HUKUKİ ZEMİNİ YOK"
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir "Bu ortaklık çerçevesinde, uçaklarımızla ilgili oluşan haklarımızın zayi olmaması, hukuk temelli bir yaklaşımla müttefiklik ruhuna da aykırı olmayacak şekilde bir çözüm bulunmasıyla ilgili diyalog süreci başlayacak. 'Türkiye'yi çıkarttım' açıklamalarının hiçbir hukuki zemini yok" dedi.
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, mutabakat zaptını hatırlattı, Türkiye'nin programdan çıkarılmasının neden hukuki olmadığını anlattı, "Çıkarma ya oy birliği ile olur ya da ülke kendisi çekilir" vurgusunu yaptı.
Bu durumu ABD'nin yazdığı mektupta da itiraf ettiğini söyledi: "Çünkü söylediklerine göre bu mutabakat zaptı çerçevesinden kendileri çekildiklerini, ayrı bir mutabakat zaptı ile işe devam edeceklerini bildiriyorlar. Bu ne demek? Biz bu kurduğumuz tablodan birisini çıkartamayacağımızı anladık."
LAZER SİLAHI
Gazetecilerle bir araya gelen İsmail Demir, savunma sistemlerinde önemli bir adım olan lazer silahları hakkında bilgi de verdi:
"Lazer silahıyla ilgili belli bir aşamadayız. Bir kara platformu üzerinde özellikle drone saldırılarını önlemek için bir tanesi, hizmete vermeye az kaldı. Daha büyük platformlar için, mesela bir gemiye yerleştirmek gibi çalışmalar gündemde olabilir."
Türkiye F-35 programına, Ortak Mutabakat Zabtı ile ortak üretici olarak katılmıştı.
Programın katılımcıları Türkiye'nin yanı sıra ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Danimarka, Kanada ve Norveç'ten oluşuyordu.
İTİRAF NİTELİĞİNDE AÇIKLAMALAR
ABD'nin en pahalı savunma programlarından bir olarak bilinen, yaklaşık 400 milyar dolarlık F-35 projesi, Türkiye'de üretilen parçaların tedariğinde yaşanan sıkıntıların ardındna bir dizi sorunla karşı karşıya kalmış, Pentagon'un, F-35 savaş uçaklarının yerdeki hedefleri vurma oranının son derece başarısız olduğunu açıklamıştı.
Birçok ülke tarafından görünmezlik özelliği çalışmadığı için iptal edilen jetlerin üretiminde yüzde 8'den fazla düşüş yaşandığı da biliniyordu.
Yaşanan S-400 krizinin ardından Türk firmaları tarafından üretilen 1005 parça için yeni tedarikçi arama sürecine giden ABD kanadından, F-35'e ilişkin ses getiren açıklamalar geldi.
EN KRİTİK PARÇALARI TÜRKİYE'DE ÜRETİLİYORDU
ABD'li Defense News, ülkenin önde gelen havacılık ve uzay şirketi Pratt & Whitney'nin başkanının konuya ilişkin açıklamalarını gündeme taşıdı. Defense News'ın haberine göre ABD Temsilciler Meclisi Silahlı Kuvvetler Komitesi milletvekillerine hitap eden Pratt & Whitney' Başkanı Matthew Bromberg, Türkiye'nin F-35 programından çıkarılmasının üretim maliyetlerini yüksek ölçüde artırdığını açıkladı.
"MALİYETLER ARTACAK"
Yaptığı konuşmada, "F-35'in motor maliyeti, Türkiye'nin programdan çıkarılması nedeniyle yüzde 3 artacak." ifadelerini kullanan Bromberg, Türk firmaları tarafından üretilen parçaların kritik önemine de değindi. Uçak motorunun en kritik 188 parçasının, Türk tedarikçiler tarafından sağlandığını söyleyen Bromberg "Bunlar motorun en kritik parçalarından bazıları ve Türkiye tedarikçileri yüksek kaliteli, düşük maliyetliydi." ifadelerini kullandı.
