CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
6 Şubat depreminde Google skandalı! Hayatlar kurtarılamadı
Türkiye'yi yasa boğan Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremleriyle ilgili yeni bir ayrıntı ortaya çıktı. Asrın felaketinde hayatını kaybeden binlerce insanın ölümünde, teknoloji devi Google'ın ihmali de rol oynadı.
2023 yılında Türkiye'nin güneydoğusunu yerle bir eden 7.8 büyüklüğündeki depremlerde 55 binden fazla insan hayatını kaybetti. Bu büyük felaketin ardından teknoloji devi Google'a dair çok çarpıcı bir gerçek ortaya çıktı.
BBC'nin yeni araştırmasına göre, Google'ın Android tabanlı erken uyarı sistemi, milyonlarca insanı zamanında uyaramadı.
10 milyon kişiye gitmesi gereken uyarı, 469 telefona gönderildi
Google'ın "Android Earthquake Alerts" (AEA) adlı erken uyarı sistemi, merkez üssüne 158 kilometre mesafedeki yaklaşık 10 milyon kişiye "Harekete Geç" (Take Action) adlı en yüksek seviyede alarmı gönderebilirdi.
Bu uyarı, kullanıcıların telefonlarını yüksek sesle çaldırıyor, ekranı tamamen kaplıyor ve "Rahatsız Etmeyin" modunu devre dışı bırakıyordu.
Ancak bu hayati alarm, yalnızca 469 kullanıcıya gönderildi. Geri kalanlara ya hafif sarsıntılar için tasarlanan ve fark edilmesi zor olan "Farkında Ol" (Be Aware) uyarısı gitti, ya da hiçbir şey gitmedi.
BBC'nin aktardığına göre depremin merkez üssüne 158 kilometre (yaklaşık 98 mil) mesafedeki 10 milyon kişiye, Google'ın en yüksek seviyedeki uyarısı gönderilebilirdi – bu da insanlara güvenli bir yer bulmaları için 35 saniyeye kadar süre tanıyabilirdi.
Google daha önce "Sistem iyi çalıştı" demişti
Deprem günü sistem aktifti ve çalışıyordu. Hatta Google daha önce BBC'ye yaptığı açıklamada sistemin "iyi performans gösterdiğini" öne sürmüştü. Ancak şimdi bu açıklama, gerçek verilerle çelişiyor.
BBC'nin sahada yaptığı araştırmalarda, aylarca depremden etkilenen bölgelerde onlarca kişiyle görüşülmesine rağmen, kimsenin güçlü alarmı aldığına dair bir kanıta ulaşılamadı.
7.8 olan depremi 4.5 olarak algıladı
Google'ın sistemine dair en çarpıcı detay ise, depremin büyüklüğünün feci şekilde hafife alınmış olması. Google'ın algoritmaları, 7.8 büyüklüğündeki ilk depremi sadece 4.5–4.9 arasında bir sarsıntı olarak algıladı. Bu da alarmın gönderilmemesine neden oldu.
Aynı gün yaşanan ikinci büyük depremde durum biraz iyileşti: 8.158 cihaza "Harekete Geç" uyarısı gitti, yaklaşık 4 milyon kullanıcıya da daha düşük seviyeli bir bildirim gönderildi. Ancak bu hâlâ yeterli değildi.
Google algoritmayı sonradan güncelledi
BBC'ye göre Google, bu skandalın ardından algoritmayı güncelledi ve depremleri yeniden simüle etti. Sonuç şaşırtıcıydı: İlk deprem yeniden işlendiğinde, sistem bu kez 10 milyon kişiye ciddi alarm gönderdi. Ek olarak 67 milyon kişiye de "hafif sarsıntı" uyarısı verildi.
Google araştırmacıları, her büyük depremden sonra sistemin iyileştirildiğini söylüyor. Ancak bu iyileştirme, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği gerçek olaydan sonra geldi.
"Neden iki yıldır sessiz kalındı?"
Colorado School of Mines'ta görev yapan Yard. Doç. Dr. Elizabeth Reddy, BBC'ye yaptığı açıklamada Google'ı zamanlama konusunda eleştirdi:
"Bu kadar önemli bir konuda neden iki yıl sessiz kalındı, anlamıyorum. Bu küçük bir olay değildi – insanlar hayatını kaybetti – ve bu sistemin nasıl performans gösterdiğini çok daha erken öğrenmeliydik."
2025 Myanmar depreminde çalıştı mı?
BBC, Google'a sistemin Myanmar'da 2025 yılında meydana gelen büyük depremde nasıl performans gösterdiğini de sordu ancak henüz yanıt alamadı.
Pasifik Kuzeybatı Sismik Ağı Direktörü Harold Tobin ise şeffaflığın şart olduğunu vurguluyor:
"Sistemin ne kadar işe yaradığı konusunda açık olunması hayati önem taşıyor."
6 Şubat 2023'te güneydoğu Türkiye'yi vuran iki büyük depremde 55 binden fazla insan hayatını kaybetti, 100 binden fazla kişi yaralandı. Depremler sırasında birçok kişi uykudaydı ve içinde bulundukları binalar çöktü.
Google'ın erken uyarı sistemi, depremlerin yaşandığı gün devredeydi ancak depremlerin şiddetini olduğundan düşük tahmin etti. Buna rağmen tahimn edilen doğrultuda sistemler uyarı vermedi ve bildirimler gitmedi.
Bir Google sözcüsü, "Her depremden öğrendiklerimiz doğrultusunda sistemi geliştirmeye devam ediyoruz." dedi.
