Küresel ticarette Panama paniği! Kuraklık vurdu geçişler sınırlandırıldı

Geçen hafta gemi geçişlerini suyun debisi nedeniyle günlük 32 olarak sınırlayan kanal yönetiminin daha sert tedbiler almak zorunda kalacağı konuşulmaya başlandı. Daha önce sınırlamanın 2 Eylül'de kalkacağı belirtilirken bu sürenin de yeniden uzatılmasına kesin gözüyle bakılmaya başlandı.

50 mil uzunluğundaki kanal, yağmur suyu ile besleniyor. Yeterince yağmur yağmadığı zaman yetkililer su tasarrufu yapmak için trafiği azaltmak zorunda kalıyor ve geçişine izin verilenler bunun için daha yüksek ücretler ödemek zorunda kalıyor. An itibarıyla kanaldan geçmek için bekleyen gemi sayısı 900'ü buldu. Buna her geçen gün yenileri ekleniyor.

Özellikle ağır tonajlı kömür, demir cevheri ve gaz, petrol taşıyan gemiler ise en çok olumsuz etkilenen grup olarak öne çıkıyor. Sığlaşan su nedeniyle ağır tonajlı geçişlere ise bazı durumlarda hiç izin verilmiyor. Türk ihracatçısı açısından da kanalın önemi büyük. Özellikle ithalat kalemlerinin yüzde 25'lik bölümü Panama Kanalı'ndan geçerek Türkiye'ye ulaşıyor.

İhracatta ise bu rakam yüzde 10'lar civarında. Ancak tedarik zincirinin kırılması bu rakamların yukarı yönde revize olmasına neden oluyor. Panama Kanalı, Körfez ve ABD nakliyatçıları için kritik bir ticaret bağlantısı. Panama Kanalı trafiğinin yaklaşık yüzde 73'ünü temsil eden ABD'nin her yıl yaklaşık 270 milyar dolarlık yükü kanaldan geçiyor.

Panama Kanalı'ndan yıllık 15 bin gemi geçiyor. Bu küresel deniz trafiğinin yüzde 7'sine denk geliyor. Kanalın önemli bir hatta olması nedeniyle yarattığı etki ise hacimden daha büyük.

TEDARİK ZİNCİRİNDE SIKINTI
Panama Kanalı'ndaki krizin Türkiye'nin Amerika'nın batı kanadı Los Angeles ve Kaliforniya'ya doğru olan ihracatını olumsuz etkileyeceğini belirten İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Tecdelioğlu, "Oradaki yaşanan birikim teslim sürelerinin gecikmesine neden olur. Bu da tedarik zincirinde ciddi sıkıntılar oluşturur" dedi.

Tecdelioğlu, şunları belirtti: "Gemilerin Panama Kanalı'nda uzun süre beklemesinden dolayı küresel hareketlilikte de ister istemez bir yavaşlama olacaktır. Bu durum hem ihracatımızı hem de ithalatımızı olumsuz yönde etkiler. Bu kanaldaki birikimin Ekvator'a, Peru'ya, Şili'ye, Santiago'ya ulaşımı sağlanıyor. Yani bu kanaldan geçip hem Latin Amerika'nın batı tarafı hem Amerika'nın batı tarafına gidiş-gelişlerde ciddi anlamda olumsuz etkileri olur."

HAVZAYI DA TÜKETTİ
Panama Kanalı, enerji kaynağı olarak yağmur suyunu kullanıyor. Son dönemde yağış azalınca Kanal yakınındaki Gatun ve Alajuela göllerinin oluşturduğu hidrografik havzadan elde ettiği yaklaşık 200 milyon litre tatlı su deşarj edildi. Ancak yağış azlığı nedeniyle bu havza da tükendi. Bölgenin tek beklentisi yıl sonuna kadar yağışların artması.

GIDAYA ETKİSİ AZ OLUR
Geçtiğimiz yıllarda Süveyş Kanalı'nda yaşanan kazanın ardından Türkiye özellikle gıda ticareti olumsuz etkilenmişti. Benzer bir durumun Panama için geçerli olmadığını belirten İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Başkanı Kazım Taycı, "Hububat ve yağlı tohumlardaki ithalatımız ağırlıklı olarak yakın coğrafyamızdan yapılıyor. Amerika kıtasından da ithalat yapıyoruz. Fakat, Panama'yı ülke olarak nadiren kullanıyoruz. Dolayısıyla herhangi bir tıkanıklığa yol açmaz" dedi.