Türkiye-Irak ilişkilerinde yeni dönem

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) açıklamasına göre, Irak Başbakanı Mustafa El-Kazımi'nin Türkiye'ye resmi ziyareti kapsamında düzenlenen "Irak Cumhuriyeti Başbakanı Mustafa El-Kazımi'nin Türk İş İnsanları ve Yatırımcıları ile Toplantısı", Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay, DEİK Başkanı Nail Olpak, DEİK/Türkiye-Irak İş Konseyi Başkanı Emin Taha, DEİK üyesi firmalar ve iki ülke iş dünyası temsilcilerinin katılımlarıyla hibrit olarak gerçekleştirildi.

Açıklamada toplantıdaki görüşlerine yer verilen Başbakan Kazımi, halihazırda Irak'ta ciddi deneyimleri olan Türk özel sektörüne, her ne kadar zorlayıcı etkenler olsa da Irak'ın kapılarının ardına kadar açık olduğunu dile getirdi. Irak hükumeti olarak yeni beyaz bir sayfa açmak üzere karar aldıklarını aktaran Kazımi, idari ve yapısal sorunların pek çok yatırımcıyı zor duruma soktuğunu bildiklerini, bununla beraber bu sorunların çözümüne ilişkin kollarını sıvadıklarını ifade etti.

"SORUNLARIN ÇÖZÜMÜNDE ORTAK KOMİTELER KURULABİLİR"

Kazımi, petrole dayalı ekonomiden sektörel çeşitlendirmeye doğru gitmek istediklerini, bunu gerçekleştirmek üzere Türk firmalarına bütün fırsat ortamlarını açacaklarını belirterek, Türkiye'nin yalnızca ekonomi ve ticaret alanında bir ortak olmadığını, Irak için dost ve kardeş bir ülke olduğunu, hep beraber iş birliği ile sorunların üstesinden gelinebileceğini dile getirdi.

Irak'ın yeniden imarı için yapılacak yatırımlarda uzaktaki diğer ülkeleri değil komşu ülke Türkiye'nin yer almasını arzu ettiklerinin altını çizen Kazımi, sorunların çözümünde ortak komiteler kurulabileceğini ifade etti.

"İKİ ÜLKE ARASINDAKİ TİCARET HACMİNİN 18,1 MİLYAR DOLARA DAYANDI"

Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay ise kasım ayı itibarıyla iki ülke arasındaki ticaret hacminin 18,1 milyar dolara dayandığını ve daha önce 20 milyar dolar olarak konulmuş olan hedefinde üstüne çıkacaklarını inandığını dile getirdi.

Irak ile dostane ilişkilerin yanı sıra ekonomi ve ticaret faaliyetlerinin de sürmekte olduğunu anımsatan Turagay, Türk müteahhitlerinin şimdiye kadar Irak'ta gerçekleştirdiği iş hacminin 27 milyar dolar olduğunu ve binin üzerinde projeye imza attıklarını bildirdi.

Petrole dayalı ekonomiden sektörel çeşitliliği hedefleyen Irak için Türk özel sektörünün hazır olduğunu belirten Turagay, bu iş birliklerinin arttırılabilmesi için sorunların en kısa sürede çözüme kavuşturulmasının önemine değindi. Turagay, ilk atılacak adımların arasında Habur Sınır Kapısı'nın yanında ikinci bir kapının açılması ve tren yollarının yeniden yapılandırılarak Türkiye'den Bağdat'a eski hattın tekrar açılması hususlarının dikkate alınabileceğini dile getirdi.

Bugün imzalanan "Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması" ile iki ülke iş insanlarının önündeki engellerin ortadan kalktığını belirten Turagay, diğer önemli anlaşmaların imzalanmasıyla da birçok stratejik proje hayata geçirebileceğini ifade etti.

"YATIRIMLARIN KARŞILIKLI TEŞVİKİ VE KORUNMASI ANLAŞMASI İLE HIZ KAZANABİLİRİZ"

DEİK Başkanı Nail Olpak da özellikle son dönemde Irak hükumetinin sanayi üretiminde yerlileşme hedefi olduğunu bildiklerini ve bu kapsamda Türk sanayi kuruluşlarının özellikle enerji, tekstil ve gıda sektörlerindeki deneyimlerini Iraklı ortakları ile paylaşmaya hazır olduğunu ifade etti.

Olpak, bu iş birliklerinin Irak'ın kalkınması adına önemli ölçüde katma değer sağlayacağına inandığını ifade etti.

Olpak, Türkiye ve Irak arasında uzun süredir gündemde olan "Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması"nın imzalanması halinde iki ülke arasındaki yatırım ilişkilerinin hız kazanacağını, bu konuyu bu toplantıda bir kez daha gündeme getirilmesinin önemli olduğunu kaydetti.

Nail Olpak, Irak kamu ihale şartnamelerinde genellikle AB menşeli ürün kullanma zorunluluğu getirildiğini, bu durumun AB standartlarında üretim yapan Türk firmalarının Irak pazarında rekabetçi olmalarını engellediğini belirterek, sorunun çözümü hususunda Iraklı yetkililerin atacağı adımların yüksek önem taşıdığını ifade etti.

DEİK/Türkiye-Irak İş Konseyi Başkanı Emin Taha ise tek sınır kapısının yanı sıra ikinci bir sınır kapısının açılmasının önemli olduğunu, 2012'ye kadar Türk TIR'larının Bağdat'a kadar hareket edebildiğini ancak şu aşamada bu duruma kısıtlama getirildiğini hatırlattı. Bu sorunun çözümünün her iki ülke faydasına olacağını belirten Taha, vize hususunda yaşanan sıkıntıların da giderilmesinin iş yapma ortamını kolaylaştıracağını ifade etti.

Irak iç piyasasını korumak maksadıyla bazı Türk ürünlerinin ithalatına yasak getirilmesinin Irak'ın lehine olmadığını kaydeden Taha, Türk firmalarının Irak'ta iş ve yatırım yapmak için istekli olduğunu ancak bu sorunların çözüme kavuşmasıyla birlikte Irak'ın kalkınmasının hızlanabileceğini belirtti.