İran müttefiki Esad'ın ardından Suriye'deki yeni yönetimle bir kanal arayışında!

İranlı üst düzey bir yetkili Pazartesi günü Reuters'a yaptığı açıklamada, müttefiki Beşşar Esad'ın devrilmesinin ardından Suriye'nin yeni liderliğindeki muhaliflerle yeni bir iletişim kanalı açmaya çalıştıklarını belirtti.İranlı yetkili bunun, ülkeler arasında "düşmanca bir gidişatın önlenmesi" amacıyla yapıldığını vurguladı.

Reuters haberinde "Esad'ın cumhurbaşkanı olarak düşüşü, İran ve Rusya'nın Arap dünyasında nüfuz kullandığı bir kaleyi ortadan kaldırdı." ifadelerine yer verdi.

Esad'ın devrilmesinden birkaç saat sonra İran, Şam'la ilişkilerin iki ülkenin "ileri görüşlü ve akıllıca yaklaşımı" temelinde devam etmesini beklediğini belirterek, Suriye toplumunun tüm kesimlerini temsil eden kapsayıcı bir hükümetin kurulması çağrısında bulundu.

Devrik Suriye eski Başkanı Beşşar Esad ile ABD'nin suikastla öldürdüğü Hasan Nasrallah (AFP)

İran'ın Suriye'deki rolü üzerinde duran Reuters'ın haberinde, "Tahran'ın, Şam'daki iktidar değişikliğinin, İran'ın bölgesel nüfuzunun temel taşı olan Suriye'deki nüfuzunu nasıl etkileyeceği konusunda endişe duyduğu konusunda pek şüphe yok." denildi.

"İRAN'A 'DAHA YAKIN' KİŞİLERLE TEMAS KURMAK İSTİYORUZ"

Reuters'a konuşan üç İranlı yetkili, Tahran'ın "Suriye'nin yeni yönetici grupları içinde İran'ın görüşlerine daha yakın görüşlere sahip kişiler" olarak adlandırdığı kişilerle temas kurmak için diplomatik yollar aradığını söyledi.

İkinci İranlı yetkili "İran için asıl endişe, Esad'ın halefinin Suriye'yi Tahran'ın yörüngesinden uzaklaştırıp uzaklaştırmayacağıdır," dedi ve şöyle devam etti:

Suriyeliler, 8 Kasım 2024'te başkent Şam'daki İran büyükelçiliğini yağmalarken, bir adam öldürülen Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve İran'ın merhum generali Kasım Süleymani'nin hasarlı portresinin üzerine basıyor. (AFP)

"Bu, İran'ın kaçınmak istediği bir senaryodur."

İRAN ÇOK YALNIZ

Reuters'a göre Esad sonrası düşmanca bir Suriye, Lübnan silahlı örgütü Hizbullah'ın tek kara ikmal güzergahını elinden alacak ve İran'ın Akdeniz'e ve İsrail ile olan "cephe hattına" ana erişimini engelleyecek.

Üst düzey yetkililerden biri, Şam'daki önemli bir müttefikin kaybı ve Donald Trump'ın Ocak ayında Beyaz Saray'a dönmesiyle karşı karşıya kalan İran'daki din adamlarının, Suriye'nin yeni liderleriyle etkileşime açık olduğunu söyledi.

İran dini lideri Ali Hamaney (AFP)

Yetkili, "Bu angajman, bağların istikrara kavuşturulması ve bölgesel gerginliğin daha da artmasının önlenmesi açısından önemli" dedi.

İRAN'DA ÜST DÜZEY TOPLANTI: MÜTTEFİK ARANIYOR

Tahran'ın yeni yönetim içindeki iki grupla temas kurduğunu ve etkileşim düzeyinin önümüzdeki günlerde İran'ın en üst düzey güvenlik organlarından biri olan Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'nde yapılacak toplantının ardından değerlendirileceğini söyledi.

İki İranlı yetkili, Tahran'ın, Trump'ın Esad'ın devrilmesini İran'a yönelik ekonomik ve siyasi baskıyı artırmak için bir kaldıraç olarak kullanmasından endişe duyduğunu, "ya taviz vermeye ya da İslam Cumhuriyeti'ni istikrarsızlaştırmaya" çalıştığını öne sürdü.

Suriye'nin Şam kentinde muhalif savaşçılar tarafından hasar gören İran Büyükelçiliği'nin girişinde yerde duran bir İran bayrağı, 8 Aralık 2024. (AP)

"İRAN'IN SADECE İKİ SEÇENEĞİ VAR"

2018'de ABD'yi İran'ın altı büyük güçle yaptığı 2015 nükleer anlaşmasından çektikten sonra, dönemin Başkanı Trump, aşırı ekonomik sıkıntıya yol açan ve İran'daki kamuoyunun hoşnutsuzluğunu artıran bir "maksimum baskı" politikası izledi. Trump, planladığı yönetimi İran konusunda şahinlerle dolduruyor.

Uluslararası Kriz Grubu'ndan Ali Vaez, "İran'ın artık iki seçeneği var: Geri çekilip Irak'ta savunma hattı çekmek ya da Trump'la anlaşmaya varmak" dedi.

Esad'ın devrilmesi, Tahran'ın bölgedeki stratejik nüfuzunun azaldığını ortaya koydu.

Devrik Suriye eski Başkanı Beşşar Esad ile İran dini lideri Ali Hamaney (AP)

İRAN'IN MİLYON DOLARLARI HEP YANDI

Reuters'a göre İran'ın din adamları, 2011 yılında Suriye'de patlak veren iç savaşta Esad'ı desteklemek için milyarlarca dolar harcadı ve müttefikini iktidarda tutmak ve Tahran'ın Ortadoğu'da İsrail ve ABD nüfuzuna karşı "Direniş Ekseni"ni sürdürmek için Devrim Muhafızlarını Suriye'ye konuşlandırdı.

Esad'ın devrilmesi, Tahran'ın silah tedarik etmesi ve özellikle Hizbullah olmak üzere vekil güçlerini finanse etmesi için önemli bir geçiş güzergahı görevi gören İran'ın bölgesel direniş zincirindeki kritik bir halkayı ortadan kaldırıyor.