SALİH TUNA

Yurdum insanı, yapay zekâyı kimi zaman kara tahtanın önüne çıkarılan ilkokul çocuğu gibi sözlüye kaldırıyor: "Dayımın oğlunun görümcesi benim neyim olur?"
Cevabı alınca da göğsünü gere gere, "Bak! Vallahi bildi!.." diyor.
Sanki yapay zekâ o anda ayağa kalktı da tek nefeste kütüphanelere koştu, ter içinde geri dönüp "Hısım" cevabını verdi.
O tek kelimelik cevabın arkasında koskoca bir "su" hikâyesi yatıyor; haberi yok.
Yapay zekâ dediğimiz o akıllı "bulut", sadece binlerce metal kutunun birbirine sürtünmesinden çıkan ısı değildir. Yani veri merkezlerindeki metal kutuların enerjisinden ibaret değildir. O, devasa veri yığınları içindeki örüntüleri karmaşık algoritmalarla işleyen ve bu veriyi anlamlı bir muhakemeye dönüştüren dijital bir zekâ mimarisidir.
Susuzluk bunun neresinde mi?
Tam merkezinde. Çünkü bu devasa metal yığınlarını soğutmak için suya ihtiyaç var.
Fantastik bir köpek betimlemesi için yapay zekânın buharlaştırdığı suyla, gerçek bir köpeğin tüm su ihtiyacı giderilebilirdi diyeyim de, ötesini varın siz hesap edin.

***

Kaldı ki yapay zekâ her suyu kabul etmiyor, pırıl pırıl içme suyu istiyor. Deniz suyuna dönüp bakmıyor, kireçli suya da "Böbreğimde taş yapar" muamelesi çekiyor. Ekipmanlar zarar görmesin diye zerre miktar bakteri taşımayacak kadar hijyenik içme suyuna ihtiyaç duyuyor.
Son günlerini idrak ettiğimiz 2025 yılında, yapay zekâ, insanlığın bir yılda tükettiği şişe suyu miktarını çoktan mideye indirdi.
Diyeceksiniz ki, neden kutuplara kurulmuyor bu sistemler; ya da neden dev vantilatörler sorunu çözmüyor?
Çünkü ısı transferinde su açık ara lider. Her şeyden önce ne yağ gibi hantal ne de hava gibi etkisiz.
Gelgelelim, soğutma sistemi için devreye sokulan suyun yüzde sekseni buharlaşıyor.
Buna çözüm arıyorlar elbette. Yapay zekâdan vazgeçecek değiller ya. Hepsi bir yana, insanları kitleler hâlinde öldürecek yapay zekâ destekli ölüm silahlarını "israf" etmelerine dünya sistemi izin vermez!

***

Çözüm için bir şeycikler de bulmadılar değil. Mesela sunucuları, elektriği iletmeyen özel bir sıvının içine daldırarak (tabiri caizse) sistemin daha az ısınmasını sağlamayı hesaplıyorlar.
Ne ki o sıvıları üretmek için bile arka planda yine enerji; dolaylı yoldan yine su harcanacak.
Sizin anlayacağınız, susuzluğa çözüm ararken bile sebil gibi su gerek.
Dolandırıcılar, yapay zekâ marifetiyle güvenilir kişilerin görüntü ve seslerini taklit eden sahte yatırım videolarıyla (yüksek kazanç vaatleriyle) insanları kandırınca, Ticaret Bakanlığı aylar önce vatandaşları uyarmıştı.
Peki, yapay zekânın "suyumuzu çalması" konusunda bu çağın insanını kim uyaracak?