KEREM ALKİN

Dünyanın önde gelen ekonomilerinin tümünün en öncelikli gündem maddesi 'enerji arz güvenliği'nin 2023 yılı sonuna kadar nasıl yönetileceği. Avrupa'nın önümüzdeki sonbahar ve kışa doğalgaz depolarını yüzde 90'a yakın doldurmuş olarak girmeleri gerekiyor. Bunun başarılabilmesi adına, Avrupa ülkelerinin bütününde bu yaz döneminin tarihi bir 'enerji tasarrufu' seferberliği ile geçmesi gerekmekte. Sadece, hane halkının tükettiği elektrik ve doğalgazda ciddi tasarruf tedbirleri değil, sanayinin tükettiği doğalgazı da tasarruf etmesini sağlayacak mali destekler ve tedbirler de gündemde. Çünkü, haziran ayı sonu itibariyle pek çok önde gelen Avrupa ülkesinde depoların doluluk oranı yüzde 50'lere inmiş durumda.
Ülkeden ülkeye değişiyor olmakla birlikte, doğalgazın kullanımını yazın minimum düzeye indirip, doğalgaz depolarını doldurabilmeniz için, hane halkı ve sanayinin ihtiyaç duyduğu yüksek miktardaki elektrik ihtiyacını başka enerji türevlerini devreye alarak tamamlamak gerekecek. Söz konusu enerji türevlerinde kömür, nükleer ve rüzgar, güneş gibi yenilebilir enerji kaynaklarına yüklenilebildiği kadar yüklenme öne çıkmakta. Tabi, enerji arz güvenliği endişeleri nedeniyle kömür ve petrol kullanımının katlanmasını, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Guterres 'bir intihar' olarak nitelendirse de, dünyanın önde gelen uluslararası kuruluşları enerji arz güvenliği nedeniyle kömür ve petrol gibi iki karbon salınımı yüksek 'fosil yakıt'a dönüşü çok riskli görseler de, çok sayıda türev enerji imkanını devreye almadan doğalgazda 'tarihi' bir tasarruf seferberliğinden sonuç almak da kolay gözükmüyor.
Elbette, önde gelen ekonomilerin tümü, bu dönemde nükleer enerji imkanlarını da seferber etmek niyetindeler. Bu nedenle, nükleer enerjiden tümüyle çıkışı gündemine almış olan kimi ülkeler, şimdilik bu konuda kararlı bir tutum için de gözükseler de, önümüzdeki sonbahar ve kışa yeterli ölçüde doğalgaz stoku ile girilememesi durumunda, Avrupa gibi yaşam standartları göreceli olarak yüksek bir kıtada hane halkının hiç ısınamayacak noktaya gelmesi, pek çok tartışmayı da alevlendirecektir. Bu nedenle, bir ay sonra, hızla devreye alınan yüksek miktarda enerji tasarrufunu, bilhassa doğalgaz tasarrufunu özendirici tüm tedbirlere rağmen, depolardaki doluluk oranı 'kırmızı alarm' vermeye devam ederse, 'nükleer kartı'nın da devreye girmesi kaçınılmaz gibi gözüküyor. Bu nedenle, yaz ayları 'enerji tasarrufu' tartışmaları açısından da hayli hararetli geçecek.
Avrupa'nın bu yaz dönemi için bir başka önceliği ise 'sıvılaştırılmış' doğalgaz deniz terminallerine de ağırlık vermek. Çünkü, Rusya'dan doğalgaz temini, Avrupa Birliği'nin her gün yeni eklemeler yaptığı Rusya'ya yönelik ekonomik ve siyasi yaptırımlar nedeniyle iyice belirsiz hale gelecek ise, ABD başta olmak üzere, Orta Doğu, Afrika, hatta Asya'dan dahi sıvılaştırılmış doğalgaz temini Avrupa için kritik bir çözüm imkanı oluşturabilir. Bununla birlikte, tüm adımlar ve yatırımların Avrupa'nın enerji arz güvenliğine yönelik beklentileri karşılama düzeyi ancak orta vadede çözüm oluşturabileceğinden, eylül ayı sonuna kadar 'tarihi' bir enerji tasarrufu seferberliği en öncelikli gündem maddesini oluşturmayı sürdürecek.