KEREM ALKİN

TÜİK'in açıkladığı son sanayi üretimi verileri ışığında, gerek Türkiye'nin ihracatta ardı ardına kırdığı rekorlar, gerekse de mal ve hizmet üretim cephesinden gelen güçlü sinyallere bağlı olarak, Türkiye'nin 2021'in 3. çeyreğinde yüzde 70 olasılıkla yüzde 7,84 gibi bir pozitif büyüme performansı yakaladığını söyleyebiliriz. Bununla birlikte, tahmin aralığını bir miktar daha genişletirsek, yüzde 7,8 ile 8 arası olarak tanımlayabiliriz. 30 Kasım Salı günü TÜİK tarafından açıklanacak olan 3. çeyrek GSYH verileri içinde, 2 hafta öncesinden, GSYH büyüme hızı için en iyi senaryo tahminimiz yüzde 9,82; en kötü senaryo tahminimiz ise yüzde 5,86.
Sanayi sektörü dışında kalan kritik önemdeki sektörlerin, tarım, inşaat ve hizmetler sektörünün performansı beklenenin üzerinde olursa, 3. Çeyrek büyüme hızının yüzde 7,8 ile 9,8 arasında bir veri olarak açıklanabileceğini belirtebiliriz. Buna karşılık, mal ve hizmet ihracatındaki yüksek performansa rağmen; eğer iç piyasa dinamikleri açısından, inşaat ve iç hizmetlerde toparlanma yavaş seyrediyor ise, bu durumda 3. çeyrek büyümenin yüzde 7,8 ile 5,86 arasında şekillendiğine şahit olacağız. 3. çeyrekte sanayi üretimi, bir önceki yılın 3. çeyreğine göre yüzde 10,86'lık bir büyüme yakalamış durumda. Bu durumda, eğer 3. çeyrek büyümesi yüzde 7,8-8 aralığında şekillenir ise, yılın 9 aylık döneminde büyüme yüzde 12'yi aşmış olacak.
Bu nedenle, pek çok uluslararası kurumunun Türkiye'nin 2021 büyümesini yüzde 8,6 ile 9 arasında revize etmesi şaşırtıcı olmamalı. Bununla birlikte, sanayinin üretim çarklarındaki normalleşmeye bağlı olarak, sanayi üretimi mevsim ve takvim etkisinden arınmış olarak, geçtiğimiz eylül ayında aylık bazda yüzde 1,5 azaldı. Ekonomistlerin beklentisi ise, yıllık bazda yüzde 8 ile 10,5 aralığında bir sanayi üretim artışıydı. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde ise, 2021 yılı Eylül ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,9, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 9,7 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 1 arttı.
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2021 yılı Eylül ayında ise, madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre yüzde 2,2 artarken, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 1,6 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 3,2 azaldı Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi 2021 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 10,8 arttı. Bir önceki çeyreğe göre mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi ise yüzde 1,6 arttı. Şu ana kadar gözlenen ihracat performansı ve üretimdeki çarklar, matematiksel olarak GSYH büyüme hızı oranı bir miktar ivme kaybetse de, 2021'i de yine dünya ekonomisinde ilk 5 ülke arasında bitireceğimize, büyümede yine yeni bir küresel başarıya imza atacağımıza işaret ediyor.