NASUH ÖZER

Prof. Dr. Şener Üşümezsoy..

Prof. Dr. Şükrü Ersoy…

Prof. Dr. Naci Görür…

Ve yerli, yabancı daha nice yer bilimciler…

Yıllarını tektonik hareketleri izlemeye, takip etmeye adamış, bölge bölge gezmiş, hakemli dergilerde makaleler yazmış bilim insanları tek bir şey söylüyor.

O da şu; Depremlerin zamanını tahmin edemeyiz!

Evet, bilimsel verileri ve ortaya çıkan son hareketleri yorumlayarak bazı öngörülerde bulunabiliyor..

Ve bazı tahminlerinin gerçekleştiğini gördük. Ancak bu bahsettiğimiz bilim insanları yer biliminde 40 yıllık deneyime sahipler.

Yıllardır gelişmeleri takip ediyor, fakültelerde bu konu hakkında ders veriyor, birçok uluslararası seminere katılıyor, bilim insanları ile bir araya geliyor çalışmalar yapıyorlar.

Buna rağmen, gün, saat hatta zaman aralığı gibi tahminlerde bulunmuyorlar. Bulunamıyorlar!

Ama bu tahminleri kolayca yapan bir meslek grubu var: O da Astrologlar.

Deprem tahmininden, seçim sonucuna, şampiyonluktan, evliliklere, ilişkilere, iş hayatına kadar neredeyse her konuda tahminlerde bulunuyorlar.

Arama motoru ya da video izleme platformunda tarih aralığı seçerek bir arama yaptığınızda bunları rahatlıkla görebilirsiniz.

Birçok tahmin var. Bunların bazıları da toplumda tartışmalara neden oluyor.

Süper lig Şampiyonluğu konusunda buna şahit olmuştuk.

Tabii tahminlerini tutan astrologlara da rastladık.

Ancak tahmin sayısı ve gerçekleşme oranını istatistiksel olarak ele alırsak sonuçlar o kadar başarılı olmayabilir.

Teksaslı Keskin Nişancı Yanılgısı

Yani birçok konuda tahmin yapan birinin birkaç tahminin tutması normal bir durum. Ancak bunun daha çok öne çıkarılması ve parlatılması, her söylediğinin sanki gerçekleşecekmiş gibi kitleler tarafından kabul edilmesi ise tehlikeli sonuçlar doğurabilir.

Teksaslı keskin nişancı yanılgısı da bunu anlatıyor. Çok sayıda atış yapan nişancı, bazı hedefi bulmuş gibi kurşunla açılan deliklerin etrafına daire çiziyor.

Bazı doğru çıkan öngörüler de bunun gibi parlatılıyor hele ki sosyal medya devreye girerse bir çığ gibi büyüyor.

Tweetin sahibi Kraliçe Elizabeth'in ölüm tarihini 6 ay önceden nasıl bildi?

Somut bir örnek vermek istiyorum.

Kraliçe Elizabeth'in ölüm tarihini 6 ay önce bilen kişinin tweeti.

Bir kullanıcı 8 Eylül 2022'de Birleşik Krallık Kraliçesi 2. Elizabeth'in ölüm tarihini tam 6 ay önce 4 Şubat 2022'de attığı bir tweet ile doğru bir şekilde tahmin ediyor.

Peki bunu nasıl yaptı? 21. Yüzyılın Nostradamus'u dijital alemde mi ortaya çıktı?

Çok basit bir yöntemi var ama bolca boş zaman ihtiyaç var.

Şöyle; Koruma altındaki bir hesaptan yüzlerce farklı ölüm tarihi yazarak tweet atılır. Sonra da sadece ölüm tarihi doğru olan tweet kalır, diğer ölüm tarihini yanlış tahmin eden yüzlerce tweet silinir. Son olarak da hesabın koruması kaldırılır yani kapalı hesap açılır. Sonuç olarak ölüm tarihini 6 ay önceden doğru tahmin eden bir kişi ortaya çıkmış olur.

Sonra bu tweet "Bakın nasıl bilmiş?" diye şaşkınla paylaşım yapan iyi niyetli insanların reaksiyonu ile her ülkeye yayılır. İşte mezenformasyonun yapısı da tam olarak budur.

Astrolojiye saygı, ama…

Astrolojiye ve astrologlara saygı duyuyorum. Çoğu zamanda kendi burcumu okur, bakar incelerim. Ancak o yorumlar kişiye özel olmuyor. Neticede tüm Aslan burcu olanlar aynı şeyi yaşamıyor. Tabii burada harita devreye giriyor ancak astrolojiye göre tercihlere yön vermek ne kadar doğru olur? Bundan emin değilim.

Bir Astrologun söyledikleriyle eşinden ayrılan, hayatına yön veren, başka şehre taşınan insanlara duydum, gördüm. Bu işi yapan tanıdıklarım, arkadaşlarım var. Defalarca haritama baktılar. Ve onlara da defalarca sordum "Astroloji nasıl bir öngörü imkanı veriyor?"

Ufak bir araştırma yaptım farklı astroloji kursları var. Kimi 7 günde, kimi 1 ayda eğitim alarak "Astrolog" ünvanına hak kazanılacağını vaad ediyor. Tabii ki burada da tecrübe ve detaylı bilgiler zamanla kazanılıyor.

Bilime saygı

Fakat Deprem uzmanı olmak için 40 yılını adamış bilim insanlarının işini, Astroloji eğitimi alarak yapmak mümkün değil. Astrologların deprem tahmini yaptıktan sonra buna inanarak panik olan sıkıntı yaşayan insanlar gördüm.

Evet böyle açıklamalar çok izleniyor, paylaşılıyor ve viral oluyor doğru.

Kolektif travmanın yeniden tetiklenmesi

Bilim henüz bunun çözümünü bulama-mışken, astrologların bu tip açıklamalar yapıp korku ve endişe yaymaları, ne kadar sorumlu bir davranış olabilir? Kolektif travmanın yeniden tetiklenmesine kimse aracılık etmemeli

Bu açıklamaları yapanları düşünmeye davet ediyorum.

Etik sınır nerede başlar?

Afet tahmini yapmak ciddi bir sorumluluktur.

"Büyük bir felaket kapıda" demek, bilimsel dayanak olmadan yapıldığında etik bir ihlaldir.

Üstelik bu tür açıklamalar, bilim insanlarının uyarılarına olan güveni de zedeliyor.

Toplum, sonunda kime inanacağını bilemez hale geliyor.

"Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir"

Tam 102 yıl önce Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde 29 Ekim 1923'te Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Cumhuriyet ilan edildi. Atatürk, o gün yaptığı konuşmasını, "Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır." sözü ile bitirdi.

29 Ekim Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun.