HAŞMET BABAOĞLU

"Seferberlik olunca beni Maslak'ta çadırlı ordugâhta bulunan Kurmay Albay Faik Bey komutasındaki Birinci Tümen Kurmay Başkanlığı'na verdiler.
Tatbikattayız, kumandan da Cemal Paşa...
Tatbikatın sonuna doğru kurmaylar komutanın yanında toplanırken bir fısıltı oldu. Herkes şaşkın, birbirine bakakaldı.
Cemal Paşa 'KORKTUĞUM OLDU' gibi bir şeyler söyleyerek otomobile bindi. İstanbul'a döndü, bizler de yerlerimize gittik.
Meğer donanma Karadeniz'e izinsiz açılmış. Bu hâl bizim de harbe girmemize sebep oldu."

***

Belki anlamışsınızdır...
Bir dostumun tavsiyesiyle 18 Mart'tan bu yana Birinci Dünya Savaşı ve daha sonra Kurtuluş Savaşı'nın önemli komutanlarından Fahrettin Altay'ın anılarını okuyorum. ("On Yıl Savaş ve Sonrası; 1912-1922)
Meraklısına da ben tavsiye edeyim...
Arnavutluk İşkodra doğumlu, 1900 yılında Harp Akademisi'ne girmiş bir asker, buradan onun tam bir Osmanlı insanı olduğunu çıkartabilirsiniz...
Çanakkale cephesinde 3. Kolordu Kurmay Başkanı.

***

Çanakkale cephesinden şöyle notları var Fahrettin Altay'ın:
"Birçok Alman deniz, kara, hava subayı çeşitli birlik komutanlığı ve kurmaylıklarda ödevlendirildiler. Bu suretle Çanakkale Boğazını savunacak silahlı kuvvetlerimizin yüksek komutası Almanlara verilmiş oluyordu. Savaş süresince bunların gerçekten fedakârlıkları görülmüştür. Ne var ki, Ordu Komutanı Liman von Sanders'in strateji kudretinin azlığı ve düşmanın karaya çıkacağı yerleri yanlış tahmin etmesi yüzünden ilk savunma tedbirlerinin alınmasında hatalar meydana geldi."

***

Bir de cephede önce yarbay, sonra albay rütbesinde bulunan Mustafa Kemal ile ilgili anısı var...
"Mustafa Kemal ile kurmay başkanı Binbaşı İzzettin (Çalışlar) bir sel yarıntısında ayaklı bir dürbünle düşman hatlarını gözetliyorlardı. Beni görünce sevindiler, kucaklaşıp öpüştük, gazalarını tebrik edip ihtiyaçlarını sordum. Artık ayrılıyorduk, sordum: Karargâhınız hep burada mı kalacaktır, burasının ismi nedir, diye...
Mustafa Kemal biraz düşündü; 'Evet burada kalacağız' dedi. 'Ama, sel yarıntılarının ismi mi olur!' Bunu söylerken gülümsüyordu.
Mesela KEMALYERİ olur, dedim. Hoşlandı. Karargâha dönüşte Kolordu Komutanı'nın muvaffakiyeti alınarak bu isim konuldu..."

***

Çanakkale cephesi ve savaşı çok özel bir tarihi değere sahip...
Üzerine daha çok konuşmalıyız.
Sonrasını da...
Altay'ın anılarından bahsetmeye devam edeceğim...