FARUK ERDEM

Son günlerde 'çalışan emeklilerin aylıkları kesiliyor' diye bir söylenti yayıldı. Oysa işin aslı çok farklı. Yeni bir düzenleme yok. Yasamızda olan bir durum. Gerçekleşmesi için prim şartı en erken 2028 yılını bulacak. Yaş şartı ise en gençler için 2051'e kadar uzanacak. Hiçbir çalışan emeklinin maaşı da kesilmeyecek. Bunun yanında kadınlar ve eşinden maaş alanlar açısından üç aylığa kadar ödeme de mümkün. İşte konunun detayları...
❱ Emekliler çalışabilir mi?
Bilindiği gibi yasalarımızda emeklilerin çalışmalarının önünde bir engel yok. İsterlerse bir hizmet akdine bağlı olarak, isterlerse kendi nam ve hesaplarına, isterlerse kamuda çalışabilirler.
❱ Primler nasıl oluyor?
Çalışan emekliler için Sosyal Destek Primi (SGDP) ödeniyor. Hizmet akdiyle çalışanlarda bu primi işveren ödüyor. Bu primin emekli aylığından kesilmesi mümkün değil. Bağ-Kur kapsamında kendi işini yapan emeklilerden ise SGDP kesilmiyor.

❱ Emekli çalışan kaç aylık alıyor?
Emekli olduktan sonra her hangi bir işyerinde SGDP ile çalışanların emekli maaşları kesilmez ve işyerinden ücret, SGK'dan emekli aylığı alırlar. Sadece emekli olduktan sonra memur olunursa maaş kesilir ve memuriyet bitince tekrar güncellenerek bağlanır.
❱ Emekli aylıkları kesilecek mi?
Şu anda emekli olup çalışanların emekli aylıklarının kesilmesi söz konusu değil. Tüm emekli çalışanlar çift hatta üç maaş almaya devam edecekler.
❱ Bu konu kimler için geçerli?
Çalışan emeklilerin aylıklarının kesileceği ile ilgili yeni bir düzenleme yok. 17 yıl önce yürürlüğe girmiş 5510 sayılı yasada bu konuda bir düzenleme bulunuyor. Buna göre 2008 yılı sonrasında sigortalı olanlar ileride emekli olduklarında çalışırlarsa aylıkları kesilecek. 2008 Ekim ayından sonra sigortalı olmuş ileride emekli olduğunda çalışmaya devam edenler için geçerli.
❱ Ne zaman yürürlüğe girecek?
2008 Ekim ayından sonra emeklilik şartları 7.200 gün yani 20 yıl prim gerektiriyor. Yaş ise erkeklerde 61 kadınlarda 58'den başlıyor. Ekim ayında 18 yaşında sigortalı olup hiç ara vermeden çalışan birisi için prim şartı 2028'de dolacak. Yaş şartı ise erkekler için 2051, kadınlar için 2048'de dolacak. Ancak 41 yaşında bir erkek, 39 yaşında bir kadın 2008 Ekim'de sigortalı olmuşsa şartları 2028'de tamamlayabilecek. Dolayısıyla henüz bu şartlarda emekli olmuş birisi yok. Uygulama da yok.

3 AYLIK NASIL ALINIYOR?

❱ Eşten alınan aylığın şartları neler?
Eşi vefat eden birisi erkek ya da kadın olduğuna bakılmaksızın ölüm maaşı (dul maaşı) alıyor. Kendisi çalışır ya da emekli olursa bu ödeme kesilmiyor. Sadece oranlar yüzde 75'den 50'ye düşüyor. Sadece evlenmemek yetiyor.
❱ 3 aylığı kimler alabiliyor?
Eşinden ölüm maaşı (dul maaşı) alan birisi emekli olursa her iki aylığı da alıyor. Bu kişi aynı zamanda bir işyerinde çalışırsa hem eşinden ölüm aylığı, hem kendi emekli aylığı, hem de işyerindeki ücretini alabiliyor.

KADINLAR ÇİFT AYLIK NASIL ALIR?

❱ Kocası ölen bir kadın eğer emekli ise hem kendi emekli maaşını hem de kocasından kalanı maaşı alabiliyor. Yani çift maaş alır.
❱ Dul kadın çalışabilir. Hem kocasından hem de sigortalı olarak çalıştığı yerden maaş alır ve şartlar oluşursa emekli de olur.
❱ Kız çocuk çalışmıyorsa, ölen anne babasından aylık alıyor.

❱ Kız çocuk çalışmaya başlarsa, SSK ya da Bağ-Kur'dan bağlanan aylık kesiliyor.
❱ Emekli Sandığı'ndan bağlanan aylık ise kız çocuğu SSK'lı ya da Bağ-Kur'lu olarak çalışıyorsa, kesilmiyor. Memur olursa kesiliyor.
❱ 1 Ekim 2008'den itibaren, yetim kız çocuğu ölen anne ve babasından iki maaş alabilir. Yüksek olanın tamamı, diğerinin ise yarısını alıyor. Evlenince maaşı kesiliyor.