Dünya Çocuk Hakları Günü nedir? Dünya Çocuk Hakları Günü ne zaman?

Dünya Çocuk Hakları Günü 20 Kasım 1989 yılında kabul edildi. Her yıl 20 Kasım'da kutlanılan Dünya Çocuk Hakları Günü bir farkındalık yaratma etkinliği haline de gelmiştir. 18 yaşındaki küçük çocukları kapsayan gün, çocuklara bazı haklar da vermekte.

1989'da kabul edilen çocuk hakları, bir bebeğin dünyaya geldiği andan itibaren kabul edilen eğitim, sağlık, barınma, yaşama, fiziksel, psikolojik veya cinsel sömürüye karşı korunma hakları olarak belirlenen evrensel kavramdır.

Dünya Çocuk Hakları Günü, çocuk haklarının kanuni veya ahlaki olarak dünyadaki tüm çocuklara armağan edilmesiyle kabul edilmiştir.

ÇOCUK HAKLARI NELERDİR?

Eğitim Hakkı: Eğitim hakkı, dünyanın her bölgesinde tüm çocukların en önemli haklarından birisidir. Bir çocuğun eğitilmesi, kültürlü bir birey olarak yetişmesi için öngörülen koşulların sağlanmasıdır. Eğitim hakkından mahrum bırakılan bir çocuk topluma veya kendi ülkesine faydalı bir birey olamaz. Bir çocuğun eğitim hakkından mahrum bırakılması suçtur.

Sağlık ve Yaşama Hakkı: Çocuklar için sağlık hakkının temeli yaşama hakkıdır. Doğumundan itibaren çocuğun yetişkin olana kadar sahip olduğu çocuk haklarından biridir. Sağlıklı büyümek, kendi sağlığına özen göstermek ve sağlıklı bir yaşam sürdürmek için sahip olduğu haktır. Her çocuk ulaşılabilir en yüksek sağlık standartlarından yararlanmalı, gerekli tedavi ve iyileştirme hizmetlerinden faydalanmalıdır.

DİĞER TEMEL ÇOCUK HAKLARI

Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne göre her çocuğun temel haklarına ek olarak; nüfus kütüğüne kayıt olma, isim, vatandaşlık, anne-babasını bilme ve anne babası tarafından bakılma hakkı vardır.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ – 20 KASIM 1989

Çocuk Hakları Sözleşmesinin oluşumu, 1924 Cenevre Çocuk Hakları Bildirgesi ve 1959 Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesine dayanır. Bildirgeler, çocukların çıkarları yönündeki özel ve kamusal nitelikteki girişimler açısından o günden bu yana bir kılavuz işlevi görmüşlerdir. Bildirgeler, devletler tarafından kabul edilen ancak, uyulmadığı takdirde bağlayıcılığı ve yaptırımı bulunmayan ilan edilmiş genel ilkelerdir. Sözleşmeler ise, kendisine taraf olan devletleri bağlayan bir yasa niteliğindedir. Bu nedenle Çocuk Haklarının da bağlayıcı bir sözleşme ile güvence altına alınması gerekliliği doğmuştur.

Çocuk Haklarına dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi, Uluslararası hukukta Çocuk Haklarının tanınması ve korunmasına ilişkin en kapsamlı düzenlemeyi içeren metindir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun oy birliği ile kabul ettiği sözleşme metnini 26 Ocak 1990′ da imzaya açmış ve 2 Eylül 1990'da ise sözleşmeyi onaylayan devletlerde yürürlüğe girmiştir.

Türkiye, 14 Eylül 1990'da, Birleşmiş Milletler Genel Merkezi'nde toplanan " Çocuklar İçin Dünya Zirvesi"nde sözleşmeyi imzalamıştır ancak sözleşme Aralık 1994'de Meclisten geçirilerek yürürlüğe girmiştir.

Bu sözleşme "Dünya Çocuklarının İnsan Hakları Yasası" sayılmaktadır. Çocuk Hakları Sözleşmesi 18 yaşına kadar olan insanları 'Çocuk' olarak niteleyip, onların 'yaşama, korunma, gelişme ve katılım haklarını güvence altına almaktadır. Özel ilgi ve eğitim gerektiren çocuklar için, özel düzenlemeler ve hükümler öngörmektedir.

Sözleşme, çocuk haklarına ilişkin bu güne dek hazırlanmış en eksiksiz belgedir ve ayrıca bu haklara uluslararası yasa gücü kazandıran ilk belgedir. Sözleşmenin diğer bir özelliği de insan hakları ile ilgili uluslararası antlaşmalar arasında en kısa zamanda yürürlüğe giren belge oluşudur.

Bugüne kadar yapılmış düzenlemelerden farklı olarak, bu sözleşme çocukların katılım haklarını da düzenlemiştir. Çocuklara kendi haklarında karar verebilme ve kişiliklerini geliştirebilme, toplumsal örgütlenmelerde kendilerini ifade edebilme haklarını da tanımıştır.

Bu sözleşmeyle çocukların içinde bulunabilecekleri her bir özel durum ( istismar edilmiş olma, çalışan çocuklar, mülteci çocuklar, savaş mağduru çocuklar, madde bağımlılığı gibi ) ayrıca düzenlenmiştir.

Sözleşme, uluslararası hukuk açısından çocuklara yönelik tutum ve davranışlara ilişkin evrensel standartları düzenleyen ve bağlayıcı güce sahip hukuksal bir metindir.