İslam dünyası, 26 Haziran 2025 Perşembe günü başlayan Muharrem ayıyla birlikte yeni hicri yılı büyük bir manevi coşku içinde karşıladı. Hicri takvimin ilk ayı olan bu mübarek zaman dilimi, ibadetlerin yoğunlaştığı, ruhların arındığı ve kulluk şuurunun derinleştiği bereketli bir dönem olarak öne çıkıyor. Peki Muharrem ayının ilk 10 günü nasıl ihya edilmeli, hangi tesbihler çekilmeli, hangi zikirler okunmalı? İşte Muharrem ayında yapılacak ibadetler…
Muharrem Ayının Fazileti
Diyanet, Muharrem ayının ilk 10 günün faziletine, bu ayda oruç tutmanın hükmüne şöyle değinmiştir:
"Muharremin onuncu günü âşûrâ günüdür. Bugün oruç tutmak da bazı âlimlere göre sünnettir (Serahsî, el-Mebsût, 3/92). Zira Resûlullah (s.a.s.), âşûrâ gününde oruç tutmuş ve bunu Müslümanlara tavsiye etmiştir (Buhârî, Savm, 69 [2004]). Hz. Peygamber (s.a.s.) Medine'ye gelince, Yahudilerin âşûrâ gününde oruç tuttuklarını görmüş ve "Bugün niçin oruç tutuyorsunuz?" diye sormuştu. "Bu, hayırlı bir gündür. Allah, o günde İsrâiloğulları'nı düşmanlarından kurtardı. Hz. Mûsâ o gün (şükür olarak) oruç tuttu" dediklerinde Resûlullah da (s.a.s.) "Ben Mûsâ'ya sizden daha layığım (yakınım)." buyurup o gün oruç tuttu ve Müslümanlara da tutmalarını tavsiye etti (Buhârî, Savm, 69 [2004]; Müslim, Sıyâm, 127-128 [1130]).
Hz. Peygamber'in (s.a.s.) bu günde oruç tutulmasını teşvik eden başka hadisleri de vardır. Bir hadiste, "Âşûrâ günü orucunun önceki yılın günahlarına keffâret olacağını zannederim." (Müslim, Sıyâm, 196-197 [1162]) buyurmuştur.
Hz. Peygamber'in (s.a.s.) Yahudilere muhalefet için ertesi sene âşûrâ orucunu Muharremin dokuzuncu günü de tutacağını söylemesi (Müslim, Sıyâm, 133-134 [1134]); bu orucun Muharrem ayının dokuzuncu ve onuncu veya onuncu ve on birinci günlerinde tutulmasının daha doğru olacağına işaret etmektedir (bkz. Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, 1/241 [2154]).
Şu da bilinmelidir ki, Ramazan orucu farz kılınınca Hz. Peygamber (s.a.s.), isteyenlerin âşûrâ orucu tutup isteyenlerin tutmayabileceğini belirtmiştir (Buhârî, Savm, 69 [2001]; Müslim, Sıyâm, 113-126 [1125-1129])."
Muharrem Ayında Yapılacak İbadetler Neler?
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), haram ayları Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Receb olarak açıklamıştır. Savaşın dahi yasaklandığı bu mukaddes ay, bağışlanmanın, rahmetin ve kulluk şuurunun en yüksek seviyelere ulaştığı zamanlardandır. Efendimiz Resûl-i Ekrem (s.a.v.), hadis-i şerifinde şöyle buyurmuştur: "Ramazan'dan sonra en faziletli oruç, Allah'ın ayı olan Muharrem ayında tutulan oruçtur. Farz namazlardan sonra en faziletli namaz da gece namazıdır." (Müslim, Sıyâm, 202-203 [1163]).
Mübarek gün ve geceler için farz ya da vacip düzeyinde belirlenmiş özel bir ibadet şekli bulunmamaktadır. Bu müstesna zamanlarda, özellikle kazaya kalmış namazları bulunanların öncelikle bu ibadetleri eda etmeleri tavsiye edilir. Bununla birlikte Kur'an-ı Kerim'i okumak, anlamı üzerinde tefekkür etmek, dini kaynaklardan istifade etmek, zikir ve salavatlarla meşgul olmak da ihmal edilmemelidir.
Muharrem ayında oruç tutmak ise sünnet kapsamında müstehab kabul edilir. Ayın başında, ortasında (13, 14, 15. günlerde) veya sonlarında oruç tutulabilir. Özellikle 9, 10 ya da 10 ve 11. günlerde oruç tutulması tavsiye edilmiştir.
Muharrem Ayında Okunacak Dualar
Muharrem ayının birinci günü aşağıdaki dua 3 defa okunur:
Bismi'llâhi'r-rahmâni'r-rahîm "Ve sallâ'llâhu 'alâ seyyidinâ muhammedin ve âlihi ve sahbihi ve sellem. Allâhümme ente'l-ebediyyü'l-kadîmü'l-evvelü ve 'alâ fazlike'l- 'azîmi ve cûdike'l- 'amîmi'l- mu'avveli ve hâzâ 'âmun cedîdün kad akbele nes'elüke'l-'ısmete fîhi mine'ş-şeytâni ve evliyâihi ve cünûdihi ve'l-'avne 'alâ hâzihi'n-nefsi'l-emmâreti bi's-sûi ve'l-iştiğâli bi-mâ yukarribunî ileyke zülfâ yâ zê'l-celâli ve'l-ikrâmi ve sallâ'llâhu 'alâ muhammedini 'n-nebiyyi'l-ümmiyyi ve 'alâ âlihi ve ashâbihi't- tayyibîne't- tâhirine ve'l-hamdü li'llâhi rabbi'l-'âlemîn."
Türkçe Anlamı:
Hz. Muhammed (s.a.v.) Efendimiz'e, âline ve ashâbına salât ve selâm olsun. Ey evveli ve sonu olmayan Allâh'ım! Senden bu yeni yılda büyük ihsânın hürmetine, senin her şeyi kaplayan, güvenilen varlığın hürmetine, bizi şeytandan, onun dostlarından ve ordularından korumanı istiyoruz. Kötülüğü emreden şu nefsimize karşı bize yardım et. Ey celâl ve ikram sâhibi Rabbim! Sana yaklaştıracak meşgûliyetlerde bize yardım et. Ümmî Nebî Hazret-i Muhammed (s.a.v.)'e, O'nun pak âline ve ashâbına salât ve selâm olsun. Hamd âlemlerin Rabbi olan Allâh'a mahsûstur.
