16 Mayıs Uluslararası Çölyak Günü, dünyada ve Türkiye'de çölyak hastalığına dikkat çekmek amacıyla her yıl kutlanıyor. Bu hastalık, gluten içeren besinlere karşı bağışıklık sisteminin anormal bir tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Erken teşhis ve tedavi edilmediğinde, çölyak hastalığı ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. Peki çölyak belirtileri nelerdir, nasıl anlaşılır? İşte çölyak hastaları için güvenli yiyecekler…
Çölyak hastalığı, glütenin neden olduğu sindirim sorunlarıyla tepki gösteren kronik bir hastalıktır. Karın bölgesinde şişkinlik, yaşa bağlı kilo azlığı ve kas zayıflığı en sık görülen belirtiler arasında yer alır. Sağlık Bakanlığı, 16 Mayıs Uluslararası Çölyak Günü'nde hastalığın belirtilerine ve tedavi yöntemlerine dikkat çekti. Çölyak hastaları için güvenli yiyeceklere ve dikkat edilmesi gereken beslenme alışkanlıklarına değindi. Peki çölyak hastalığı nedir? İşte T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından çölyak hastalığı konusunda yürütülen çalışmalar...
16 Mayıs Uluslararası Çölyak Günü
Her yıl 16 Mayıs tarihi "Uluslararası Çölyak Günü" olarak belirlenmiştir. Bu özel günde düzenlenen faaliyetlerle çölyak hastalığı hakkında farkındalık oluşturmak ve bilgi edinilmesini sağlamak amaçlanmaktadır.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı (Glüten Enteropatisi), bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus (tüysü oluşumlar) denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içinde bulunan glüten isimli bir protein neden olmaktadır.
Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır ve yaşamın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilmektedir. Literatürde çölyak hastalığının çocukluk, ergenlik, orta yaş ve yaşlılıkta ortaya çıktığı görülmüştür. Türkiye'de çölyak hastalığı görülme sıklığı yüzde 1 ile binde 3 arasında değişmektedir. Hastalığın çok çeşitli belirtilerle ortaya çıkabilmesi, bazen alışılmadık şekillerde seyretmesi veya hiçbir belirti göstermemesi nedeniyle tanı konulabilen hasta oranının yüzde 10 olduğu tahmin edilmektedir.
Çölyak Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Çölyak hastalığı olan çocuklarda özellikle karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtiler görülebilir.
İleri yaşlarda çölyak hastalığının belirtileri daha geniş bir yelpazeye yayılır. Yetişkinlerde görülen belirtiler şunlardır:
• Karın bölgesinde öne doğru şişkinlik
• Yaşa göre kilo azlığı
• Kas zayıflığı
• Kansızlık
• Dışkıda anormallik, dışkılama ihtiyacının artması
• İshal
• Kusma
• Bezginlik
• Nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları
• Büyüme geriliği
• Ağız içinde oluşan aftlar
• İştahsızlık, gaz şikâyetleri
• Eklem ve kemik ağrıları
• Sinirlilik
• Ciltte kaşıntılı döküntüler
Geçmeyen, nedeni anlaşılamayan veya tekrarlayan sağlık sorunlarında çölyak hastalığı mutlaka akla gelmeli ve sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır.
Çölyak Hastalığında Etkin Tedavi Yöntemi Nedir?
Çölyak hastalığında etkin olduğu bilinen tek tedavi, glütenin ömür boyu diyetten (beslenme düzeni) çıkarılması, glütenin tüketilmemesidir. Çölyak hastalığı olan kişiler; buğday, arpa, çavdar ve yulaflı gıdaları tüketmemeleri gerektiği gibi ayrıca marketlerde satılan hazır gıdaların içeriklerine de dikkat etmeli, mutlaka glütensiz gıdalarla beslenmelidir.
Glütensiz diyet uygulanmasındaki amaç; hastalığın var olan belirtilerini kontrol altına almak, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve hastalıkla ilgili istenmeyen etkilerin oluşmasını önlemektir. Hastaların çoğunda, diyet tedavisine tam uyum sağlamalarının ardından klinik bulgularının tamamen düzeldiği, yapılan serolojik testlerde (kan testlerinde) elde edilen değerlerin normale döndüğü gözlenmektedir.
