Artan doğal gaz ve elektrik fiyatlarıyla ilgili çarpıcı araştırma: Türkiye, Avrupa'nın en ucuz ülkesi

Toptan gaz fiyatlarındaki küresel artış hasebiyle 2021 itibariyle Avrupa ve Türkiye'de tüketilen doğal gazın fiyatı tarihin en yüksek seviyelerine ulaştı. Doğal gazın birim fiyatlarındaki bu artışın temel sebepleri arasında ise; düşük stok seviyeleri, Asya ülkelerinden gelen yüksek talep, yüksek karbon fiyatları ve kesintiler bulunuyor. Serbest piyasada 1000 metreküp doğal gazın fiyatı, 2020 yılında 125-130 dolar iken 2021 yılında 1.200-1.300 dolar oldu. Artış 8 ila 10 kat arasındaydı. Energy Price Index'in 9 Avrupa ülkesi başkentinin kWh başına aylık kaç Euro ödediğine ilişkin oluşturduğu grafik, 2021 boyunca gerçekleşen yükselişi gösteriyor. Grafikten görüldüğü üzere 2021 sonunda Avrupa'da en pahalı doğal gazı, İsveç'in başkenti Stockholm halkı ödüyordu. İkinci sırada Danimarka'nın başkenti Kopenhag, üçüncü sırada ise Amsterdam var. 2021'de 27 AB ülkesinde kWh başına ayda ortalama 7,5 Euro doğal gaz faturası ödendi. Doğal gaz fiyatları, özellikle 2021'in ikinci yarısında hızla artmaya başladı. İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda gibi ülkelerde fiyat rekorları kırıldı. Aralık 2021 itibariyle konutlardaki en yüksek doğal gaz fiyat artışı, %80'e yakın bir oranla Hollanda'da gerçekleşti. Household Energy Price Index'in (HEPI) hazırladığı listeye göre, Avrupa başkentlerindeki konutlarda kullanılan doğal gazın (vergiler dahil) kWh başı birim fiyatları, Ocak 2022 itibariyle 24,2'den 2,5 cent Euro'ya kadar değişiyor. DOĞAL GAZIN EN UCUZ OLDUĞU ÜLKE TÜRKİYE Görüldüğü gibi İstanbul'da halk, doğal gaza kWh başına 1,42 cent ödüyor. Yani Avrupa ülkeleri arasında konutlarda doğal gazın en ucuz olduğu ülke Türkiye. Türkiye dahil 5 Avrupa ülkesindeki doğal gaz faturalarına (konut) dair hazırlanan bir başka grafik de ise Türkiye'deki doğal gazın Avrupa'nın en ucuzu olduğunu ortaya koyuyor. AVRUPA VE TÜRKİYE'DE DOĞAL GAZDAN NE KADAR VERGİ ALINIYOR? Avrupa ülkelerinde doğal gaz faturalarının (konut) ortalama bileşenleri: %55 enerji bedeli, %21 dağıtım bedeli, %8 enerji vergileri, %16 KDV. TÜRKİYE'DEKİ DURUM Türkiye'de doğal gaz birim fiyatının 3 bileşeni: Alış fiyatı, sistem kullanım bedeli ve vergiler. Türk halkı yüzde 15,25 KDV, yüzde 0,83 ÖTV, yüzde 15 ise SKB ödüyor. HEPI'nin hazırladığı diğer bir tabloda Avrupa ülkelerinin başkentlerindeki doğal gaz faturalarında yer alan enerji bedeli dışı kalemlerin dağılımı bulunuyor. Buna göre Türkiye, enerji bedeli dışı bedeller toplamı (vergiler dahil) en düşük olan 22. ülke. Türkiye'de vatandaş, doğal gazın toplam maliyetinin ne kadarını ödüyor? Türkiye, şu an da doğal gazda %99 oranında dışa bağımlı. Keşfedilen rezervlerin kullanıma alınması ve diğer keşiflerle birlikte bu oranın yakın zamanda düşmesi bekleniyor. FATURANIN YÜZDE 72'SİNİ DEVLET ÖDÜYOR Türkiye, doğal gazdaki yüzde 99'luk bağımlılığına rağmen, vatandaşa gelen faturanın %72'sini ödüyor.2600 TL doğal gaz faturası ödeyen bir aile için devletin yurt dışına yaptığı ödeme 10.276 TL. Dağıtım şirketi ise 395 TL alıyor. 23 TL ÖTV, 406 TL KDV hesabı var. Devletin bu durumdaki net sübvansiyonu 7418 TL yani faturanın yüzde 72'si. ELEKTRİK FİYATLARI Avrupa'da son 1 yılda elektrik fiyatları 4 kat arttı. Elektrik faturaları baz alındığında 2020'den 2022 yılına kadar İspanya'da 476 euro, İtalya'da 939 euro, İngiltere'de 941 euro, Almanya'da 568 euro ve Fransa'da 730 euroluk artış meydana geldi. ELEKTRİKTE EN UCUZ 3. ÜLKE TÜRKİYE HEPI'nin hazırladığı listeye göre, Avrupa başkentlerinde elektriğin (vergiler dahil) kWh başı birim fiyatları, Ocak 2022 itibariyle 50 ila 5,5 centEuro arası değişiyor. Buna göre 35 Avrupa ülkesi arasında en ucuz elektrik kullanan 3. ülke Türkiye. Dünya genelindeki yüksek enflasyon dolayısıyla küresel pazarlardaki enerji fiyatları artışı Türkiye'yi de etkiledi. Devlet buna rağmen, 2021 yılındaki enerji faturalarının 165 milyar liralık kısmını karşıladı. Kişi başı destek 2 bin TL'yi buldu. ENERJİDE BAĞIMLILIK KISA SÜRE İÇİNDE SONA ERECEK Kısa süre içerisinde, elektrikte olduğu gibi doğal gazda da kademeli tarifeye geçilmesi bekleniyor. Halihazırdaki enerji yatırımları ile birlikte yapılmış ve devamı da gelecek olan keşiflerle birlikte Türkiye'nin enerjideki dışa bağımlılığın çok kısa süre içerisinde sona ermesi bekleniyor. A HABER UYGULAMASINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN