Son dakika: Türkiye, Rusya ve İran'dan Suriye için ortak bildiri

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Başkan Hasan Ruhani'nin videokonferans yöntemiyle katıldığı Astana Formatında Türkiye-Rusya Federasyonu-İran Üçlü Zirvesi sona erdi.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle video konferans yöntemiyle yapılan zirve, 1,5 saat sürdü.

ORTAK SURİYE BİLDİRİSİ

Türkiye-Rusya Federasyonu-İran Üçlü Videokonferans Zirvesi sonrası, devlet başkanları tarafından ortak açıklama yayımlandı.

Açıklamaya göre Üçlü Zirve'de devlet başkanları Suriye sahasındaki mevcut durumu ele aldı, üçlü eş güdümü artırma yönündeki kararlılıklarını yineledi.

Üçlü Zirve'de liderler, komşu ülkelerin milli güvenliğine halel getirecek ayrılıkçı gündemlere karşı durma kararlılığını da ifade etti.

İGAB'daki durumun gözden geçirildiği Zirve'de, İdlib'le ilgili anlaşmaların hayata geçirilerek sahadaki sükuneti sağlamanın gerekliliği vurgulandı.

Zirvede, Suriye'deki ihtilafın Suriyelilerin öncülüğünde, BM'nin kolaylaştırıcılığında, siyasi süreçle sona erdirilebileceğine dair inanç teyit edildi.

Üç lider, mültecilerin ve Suriye'de yerinden edilenlerin, güvenli ve gönüllü dönüşlerinin kolaylaştırılmasının ve haklarının korunmasının altını çizdi.

Zirvede liderler, ortak ekonomik iş birliğini güçlendirmek için farklı alanlardaki üçlü eş güdümü güçlendirme niyetini de teyit etti.

Liderler bir sonraki Üçlü Zirve'yi, İran Cumhurbaşkanı Ruhani'nin daveti üzerine en kısa sürede İran'da yapmayı kararlaştırdı.

BAŞKAN ERDOĞAN'DAN KRİTİK MESAJLAR

Zirvenin basına açık bölümünde konuşan Erdoğan, "Suriye" temalı altıncısı düzenlenen zirveye video konferansla katılarak liderlerle bir araya gelmekten memnuniyet duyduğunu belirtti ve zirvenin ülkeler ve bölge için hayırlara vesile olmasını diledi.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle herkesin zorlu bir mücadelenin içerisinde olduğunu belirten Başkan Erdoğan, İran'da ve Rusya'da salgından dolayı yaşanan can kayıplarından duyduğu üzüntüyü dile getirdi.

Putin ve Ruhani'nin şahsında Rusya ve İran halklarına, kendi ve Türk halkı adına başsağlığı dileyen Erdoğan, İran'ın başkenti Tahran'daki bir klinikte gaz sızıntısı nedeniyle meydana gelen patlamada hayatını kaybeden İran vatandaşları için de başsağlığı diledi.

Türkiye olarak salgınla mücadele sürecinde vatandaşlara en iyi sağlık hizmeti vermenin yanında dost ve kardeş ülkelere de yardım ettiklerini hatırlatan Başkan Erdoğan, şöyle devam etti:

"Dünyanın 137 ülkesine tıbbi yardım ve malzeme desteğinde bulunduk. Günlük vefat sayılarını 16'lara kadar indirmeyi başardık. Yarım milyonu aşkın insanın hayatına mal olan bu musibetten dünyamızın en kısa zamanda kurtulmasını temenni ediyoruz. 2017'nin Kasım ayında başlattığımız Astana formatındaki üçlü zirve süreci, Suriye'de barış, güvenlik ve istikrarın tesisine önemli katkılar sağladı. Suriye'nin siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün muhafazası, sahada sükunetin tesis edilmesi ve ihtilafa kalıcı bir siyasi çözüm bulunması temel önceliklerimizdir."

"İŞ BİRLİĞİMİZ HİÇ ŞÜPHESİZ SURİYE'NİN GELECEĞİNİ DE BELİRLEYİCİ OLACAKTIR"

Bugünkü toplantıda da bu ivmenin devam ettirileceğine inandığını vurgulayan Erdoğan, "Türkiye olarak ihtilafın başından itibaren Suriyeli kardeşlerimizin yanında olduk. Etnik kimliğine, kökenine, inancına bakmadan milyonlarca Suriyeli sığınmacıya kucak açtık." dedi.

Suriye'nin terör örgütleri eli ile parçalanmaması için büyük hassasiyet gösterdiklerini belirten Başkan Erdoğan, şunları kaydetti:

"Gerektiğinde fiili müdahalede bulunarak insani dramın ve bölücü emellerin önüne geçtik. Komşumuz Suriye'nin bir an önce huzur, güvenlik ve istikrara kavuşması için elimizden geleni yapmayı sürdüreceğiz. Astana garantörleri olarak sergileyeceğimiz iş birliği, hiç şüphesiz bu ülkenin geleceğini de belirleyici olacaktır. Bugünkü toplantımızı bu ideal yolunda atılmış bir adım olarak görüyor, şimdiden katkılarınız için teşekkür ediyorum. Yapacağımız istişarelerin Suriyeli kardeşlerimiz ve tüm bölgemiz için hayırlara vesile olmasını Rabb'imden niyaz ediyorum."

Zirvede, Başkan Erdoğan'a, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da eşlik etti.

RUHANİ VE PUTİN'DEN AÇIKLAMA

Açılış konuşmasını yapan İran Cumhurbaşkanı Hasna Ruhani, Ruhani, "Suriye'de bir çok önemli gelişmeler yaşandı ve üç ülke arasında korona virüs nedeniyle video konferans yöntemiyle zirve yapılmasını kararlaştırdık. Umut ediyorum kısa zaman içerisinde İran İslam Cumhuriyetinin ev sahipliğinde Astana zirvesini düzenleyebiliriz" dedi.
Korona virüsün Suriye sağlık ve ekonomi sisteminde sorunlara neden olduğunu kaydeden Ruhani, "Suriye halkının insani yardıma ihtiyacı var. ABD böylesi zorlu bir durumda eskiden yaptığı gibi bir kez daha kendi yasa dışı siyasi hedefleri için Suriye'ye sezar yaptırımları uygulamayı kararlaştırdı" diye konuştu.
ABD'nin uyguladığı yaptırımları ekonomi terörü olarak adlandıran Ruhani, İran'ın tüm milletlere yönelik uygulanan her türlü yaptırımı kınadığını belirterek, "İran olarak Suriye halkını ve meşru devletini desteklemeye devam edeceğiz" şeklinde konuştu. Ruhani, "Zirveye başlamadan önce Suriye hakkında değişmeyen esaslar olan Suriye'nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine, Suriyelilerin geleceklerine dışarıdan herhangi bir müdahale olmadan kendilerinin karar vermesi gerektiğine vurgu yapmak istiyorum" şeklinde konuştu.
ABD'nin Suriye'den çıkartılması gerektiğini vurgulayan Ruhani, "ABD'nin yasa dışı baskıları, Suriye'nin dost ve müttefik ülkelerinin iradesini engelleyemez. ABD, Suriye'de terör örgütlerine gönderdiği yardım ve askeri baskılarla elde edemediğini, Suriye halkı üzerinde baskı kurarak ve onları cezalandırarak elde edemez" ifadelerini kullandı.
Suriye'de tek çözüm yolunun diplomasi olduğunu kaydeden İran Cumhurbaşkanı Ruhani, Astana ortağı olan ülkeler olarak Suriye'de halkın kendi geleceğine karar vermeleri gerektiğine inandıklarını vurgulayarak, "DAEŞ, El Kaide ve diğer terör örgütleri ile Suriye'de mücadele edilmesi gerektiğine inanıyoruz" dedi.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, "Türkiye ve Rusya ile birlikte her zaman Suriye'de barışın, güvenliğin ve huzurun hakim olması için çalıştık. Bu nedenle Astana görüşmelerini hayata geçirdik. Bugünde bir kez daha Astana zirvesinde bir araya geldik" dedi.

"TAHRAN'I ZİYARETE ETMEYE HAZIRIM"
İran Cumhurbaşkanı Ruhani'nin ardından söz alan Rus lider Putin, zirvenin mevcut sorunların ele alınmasında önemli olduğuna dikkat çekti. ABD'nin Suriye'ye yönelik yaptırımlarını kınayan Putin, "ABD'nin, Suriye'ye yönelik yaptırımları hukuka aykırıdır. Yaptırımlar, sorunların artmasına neden oluyor ve Suriye ekonomisini zayıflatıyor. Yaptırımların Suriye'ye yönelik baskıyı dikkate alarak çabalarımızı birleştirmeli ve Suriye'ye yardım edecek önlemler almalıyız" dedi.
Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye konusunda önemli başarılara imza attığını vurgulayan Putin, Suriye ile ilgili tüm kararların uygulanmadığını dile getirdi. Putin, "Hala tüm Suriye kararları uygulanmıyor. Ancak, Rusya ve Türkiye'nin çabaları somut sonuçlar getiriyor" ifadelerini kullandı. Rus lider, İran'a resmi ziyarete gidebileceğin söyleyerek, "Bu koşular altında Tahran'ı ziyarete etmeye hazırım" dedi.