İdam cezası gelecek mi? Fedai Baran idam edilecek mi? Erdoğan’dan son dakika ‘idam’ açıklaması…

İdam cezası gelecek mi? Fedai Baran idam edilecek mi? Türkiye'yi sarsan Emine Bulut cinayetinin yankıları sürüyor… 10 yaşındaki kızının gözleri önünde boğazı kesilerek vahşice katledilen Emine Bulut cinayetinde, katil Fedai Baran hakkında istenen hapis cezası belli oldu. Savcılık iddianamesinde, şüphelinin ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılması istendi. Türkiye'yi kahreden olayın ardından ise idam cezası gelecek mi tartışmaları yeniden baş gösterdi. Başkan Erdoğan yaptığı konuşmada 'idam cezası' hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Peki, Fedai Baran idam edilecek mi?

BAŞKAN ERDOĞAN'DAN SON DAKİKA 'İDAM' AÇIKLAMASI!

"İdam kararını tek başına verme hakkım yok. Parlamentodan çıkıp geldiğinde size onaylayacağımı söyledim. Emine Bulut hanımefendiyle ilgili durum yenilir yutulur gibi değildir. Bu vahşettir, alçaklıktır, adiliktir. Bunu vicdanımızın da kabul etmesi mümkün değil, hukukun da kabul etmesi mümkün değildir."

İDAM CEZASI NEDİR? KİMLERE UYGULANIR?

Ölüm cezası, bir devletin suçun karşılığı olarak bir mahkûmun hayatına son vermesidir. Ölüm cezasına çarptırılan kişinin cezasının infaz edilmesine idam denir. Ölüm cezası suçu cezalandırmak ve siyasi ve dinî ihtilafları bastırmak amacıyla geçmişte çoğu toplum tarafından kullanılmıştır. Tarihsel olarak, ölüm cezaları sıklıkla işkence eşliğinde infaz edilmiş ve halka açık olarak yapılmıştır.

Şu anda, 58 ülkede halen ölüm cezası kullanılmaktadır. 98 ülke ölüm cezasını hukuken (de jure) tamamen kaldırmış, 7'si savaş suçları ve istisnai durumlar dışında kaldırmış, 35'i ise fiilen (de facto) ölüm cezasını uygulamadan kaldırmıştır. Uluslararası Af Örgütü, 140 ülkeyi hukuken ya da fiilen idam karşıtı, 58 ülkeyi idam taraftarı olarak sınıflandırmaktadır. Ölüm cezası en yaygın olarak Asya'da kullanılmaktadır, infazların % 90'ı Asya kıtasında gerçekleşmektedir.

Ölüm cezası tartışmalı bir konudur. Ölüm cezasını destekleyenler, kişiyi suç işlemeden caydırdığını ve cinayet gibi bazı suçlarda hak edilen cezanın verildiğini iddia etmektedirler. Ölüm cezası karşıtları, ömür boyu hapis cezası ile caydırıcılık konusunda hiçbir farkı olmadığını, insan haklarını çiğnediğini, yanlış infazlara yol açtığını, müebbet hapis cezasının yeterli olduğunu iddia etmektedirler.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 2007, 2008 ve 2010'da ölüm cezalarını uygulamama çağrısı yapan kararlar almıştır. Avrupa Birliği'nde, Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi'nin 2. maddesi gereği ölüm cezası kullanımı yasaktır. Avrupa Birliği'ne ek olarak, Türkiye ve Rusya'nın da üyesi olduğu Avrupa Konseyi de üyelerinin ölüm cezasını kullanmasını yasaklamaktadır. Bu doğrultuda Türkiye'de ölüm cezası 1984'ten beri uygulanmamakta, 2004'ten beri hukuk sisteminde mevcut bulunmamaktadır.

Ölüm cezası, uygulandığı çoğu yerde, önceden tasarlanmış cinayet, casusluk, vatana ihanet veya askeri adalet kapsamında kullanılır. Birçok ülkede, uyuşturucu kaçakçılığı da kişiyi ölüm cezasına çarptırmaya yetecek bir suç sayılır. Çin'de, insan kaçakçılığı ve ciddi yolsuzluk davaları ölüm cezası ile sonuçlanabilir. Dünya çapındaki askeriyelerde, askeri mahkemeler korkaklık, firar, asilik ve ayaklanma gibi suçlarda ölüm cezasını uygulamıştır.

İDAM CEZASI NE ZAMAN KALDIRILDI?

Türkiye'de 34 yıldır fiilen uygulanmayan ve 16 yıldır da hukuken bulunmayan idam cezası, 15 Temmuz darbe girişiminden sonra meydanlarda atılan "İdam isteriz" sloganlarıyla yeniden gündeme gelmişti. Türkiye'de 1920 ile 1984 yılları arasında 15'i kadın toplam 712 kişi idam edildi. İstiklal Mahkemeleri kararlarıyla idam edilenler bu sayıya dahil değil.

TBMM'de DSP-MHP-ANAP hükümeti döneminde 3 Ağustos 2002'de "Savaş ve çok yakın savaş tehdidi hâllerinde işlenmiş suçlar hariç" idam cezası kaldırıldı.

Bu pek kolay olmadı. Erken seçim kararı alınırken, AB paketi çıkarılıp idam cezası kaldırıldı ve ortaklık bozuldu.

7 Mayıs 2004 tarihinde anayasa değişikliği ile idam cezası ve idam cezasına ilişkin her türlü madde yasalardan kaldırıldı. Böylece idam cezası Türkiye'de hukuken tamamen kaldırılmış oldu.

Türkiye ayrıca 6 Nisan 2004 tarihinde Birleşmiş Milletler 2. Protokolü'de imzaladı ve 18 Ekim 2005 tarih ve 5145 sayılı kanunla uygun bulundu ve Bakanlar Kurulu 12 Aralık 2005 tarih ve 2005/9813 sayılı kararla 2. Protokol onaylandı. 2. Protokol'ün onayına ilişkin belgeler 2 Mart 2006'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne iletildi.

Birleşmiş Milletler 2. Protokol'nün ilk maddesi şu şekildedir:

1. Bu Protokole Taraf bir Devletin egemenlik alanında bulunan hiç kimse idam edilemez.

2. Her bir Taraf Devlet, kendi egemenlik alanı içinde ölüm cezasını kaldırmak için gerekli bütün tedbirleri alır.

Hala idam cezasını uygulayan ülkeler:

Afganistan

Hindistan

Nijerya

Amerika Birleşik Devletleri

Iran

Japonya

Tayvan

Kuveyt

Zimbabve

Libya

Tayland

Guyana

Uganda

Bengladeş

Irak

Endonezya

Botsvana

Birleşik Arap Emirlikleri

Bahamas

Küba

Belarus

Yemen

Suudi Arabistan

Vietnam

Suriye

Mısır

Güney Sudan

Demokratik Kongo Cumhuriyeti

Etiyopya

Çin

Sudan

Komorlar

Somali

Barbados

Malezya

Çad

Pakistan

Umman

Singapur

St Kitts ve Nevis

St Lucia

Bahreyn

Kuzey Kore

Ekvatoryal Gine

St Vincent and the Grenadines

Filistin

Trinidad ve Tobago

Lesoto

Antigua and Barbuda

Belize

Dominika

Jamaika

Ürdün