Prof. Dr. İlber Ortaylı'dan Doğu Akdeniz açıklaması

Ortaylı, bu yıl "Enerjide Dönüşüm ve Değişim" temasıyla düzenlenen 25. ICCI Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı'nda (ICCI 2019), "Enerji Tarihi ve Savaşları" başlığı altında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Danışmanı Barış Sanlı'nın sorularını yanıtladı.

"AKDENİZ'İN EN VERİMLİ KESİMİ DOĞU AKDENİZ'DİR"

Doğu Akdeniz'deki gelişmelere ilişkin değerlendirmesinin sorulduğu Ortaylı, Akdeniz'in en verimli kesiminin Doğu Akdeniz Bölgesi olduğunu söyledi.

Tarihin, Türkiye'yi 16. yüzyılda Kıbrıs'a çıkardığını anlatan Ortaylı, 19. yüzyılda Kıbrıs'ın Türkiye'nin elinden çıktığını ama 20. yüzyılda tekrar büyük bir gürültüyle tekrar Kıbrıs'a çıkıldığını kaydetti.

"TÜRKİYE KATAR'LA İTTİFAKI NE OLURSA OLSUN SAĞLAM GÖTÜRMELİ"

Şu anda da zaten hepinizin bildiği gibi dünya ham petrolden gazlara doğru gidiyor. Çok iyi gaz yatakları çıktı. Türkiye için bence tek akıllı seçim, Katar'la ittifakı ne olursa olsun sağlam götürmemiz.

"DOĞU AKDENİZ'İ 12'YE AYIRDILAR"

Doğu Akdeniz'i de 12'ye ayırdılar. Bütünüyle çok büyük bir çoğunluğu İtalya'dan başlayarak aç Avrupa'ya veriyorlar sahalarını. Hepsinin sanayisi var ve müthiş bir enerji sıkıntısı çekiyorlar. İngiltere hariç. İngiltere'nin bir takım bölgeleri yok ama şimdi Brexit'le çıkar, bu gibi kavgaların da içine girmez. Norveç'in de alakası yok. O zaten hiç Avrupa Birliğinde falan değil.

"TÜRKİYE'Yİ DIŞLIYORLAR"

Geriye kalan Batı Avrupa bloku ilk ortak pazar yerleri, burada hisse senetleri alıyorlar. Yetmedi İsrail'e de veriyorlar. Onlar birlikte işletirlerse para ve teknolojiyle işi sağlama alınmış oluyor ve Türkiye'yi burada tabii ki dışlıyor. Bizim hiç yerimiz yok.

"ALLAH'TAN KUZEY'E ÇIKTIK, BURADA MUTLAKA BİR ŞEYLER VAR"

Ama bizim yerimiz var. Allah'tan Kuzey'e çıktık. Kapasitenin ne olduğunu bilmiyoruz ama mutlaka burada bir şeyler var. Onun için sahip çıkmamız lazım bölgeye. Bugüne kadar da kurtul diyenlerin bu işlerden ne kadar yanıldıkları anlaşılıyor. Strateji dediğin zaman 'burada strateji olmaz' diyorlardı.

"CİDDİ ARAMA YAPARSAK BİZE KALIR! TÜRKİYE BURADAN ÇIKAMAZ!"

Tek şansımız Kuzey Kıbrıs'ın elimizde olması. Bu gaz yatakları herhalde oraya kadar uzayacak bir şekilde. Ciddi arama yaparsak veya beceremeyeceksek bu işi, olabilir, çok ciddi bir müttefik bulursak bu bize kalır. Bu çok önemli. Çünkü Doğu Akdeniz yeryüzünün bereketli bir bölgesi. Doğu Akdeniz'de bu kaynaklara hükmetmek zorundayız bir ucundan, Türkiye buradan çıkamaz."

Bu yaklaşımın emperyalizmle ilgisinin olmadığını belirten Ortaylı, "Türkiye'nin enerji piyasaları Avrupa ile entegre olabilir mi?" yönündeki soruya ise, "Mümkün değil." yanıtını verdi.

"AVRUPA ÜLKELERİ DOĞU AKDENİZ İÇİN KONSORSİYUM KURDU"

Ortaylı, Avrupa ülkelerinin, Doğu Akdeniz'deki kaynaklar için konsorsiyum kurduğunu anımsatarak, "Yarın yüz versen benimkine de el atacak ve seni yine üye yapmak niyetinde değil." ifadesini kullandı.

"TÜRKİYE'NİN NÜKLEER ENERJİYE GEÇMESİ LAZIM"

Ortaylı, yenilenebilir enerjiye yaklaşımının ne olduğu yönündeki soruya ise, Türkiye'nin güneş ve rüzgardaki potansiyelinin kullanılması gerektiğini belirtti.

Bu kapsamda Türkiye'nin ne yapacağına karar vermesinin gereğine işaret eden Ortaylı, "Rüzgar güllerinin kullanılacağı bir bölgeye hava yolu yapamazsın. Hem hava yolu yatırımları hem de rüzgar potansiyeli sekteye uğrar. Güneşte ise depolama teknolojisini bir halletsek, Türkiye güneş enerjisini çok rahat kullanabilir." dedi.

Nükleeri tasvip etmediğini fakat gerekli olduğunun altını çizen Ortaylı, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye'nin nükleer enerjiye geçmesi lazım. Tasvip etmiyorum ama bütün etrafımız nükleer silahlarla donanmış durumda. Yani, Çin diye son derece iptidai bir ideolojiyle yönetilen bir ülke var. Bunun gibi bazı ülkelerin nükleer gücü var ve Avrupa ile iş birliği yapıyorlar, her bakımdan. Rusya zaten nükleer enerjide, Amerika da. Şimdi bir de İran, Hindistan, İsrail, Pakistan çıktı. Belki daha kimler çıkacak. Biz ortada nasıl olur da böyle bilmem neredeki santralle idare edebiliriz?"

Ortaylı, suyun da çok önemli olduğuna dikkati çekerek, "Gelecekte savaş, su savaşı olacak. En büyük kaynak su. En büyük enerji su. Petrol içebilir misiniz? Türkiye, su savaşına girdi. Bir şeyler yaptı, şimdi o kaynakları korumak zorundayız." ifadesini kullandı.