Tahran’da kritik zirve

Dünya kamuoyu, bugün İdlib'in kaderini tayin edecek "Tahran'daki üçlü zirve"ye kitlendi. Rusya'nın havadan, Esad rejiminin karadan saldırdığı İdlib'in masaya yatırılacağı zirvede Ankara, askeri operasyon dışındaki seçenekleri müzakereye açacak. İdlib düğümünü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin çözecek. Türkiye, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ev sahipliğindeki zirvede İdlip'e yapılacak bir harekatın 3.5 milyon insan için bir felaket olacağını, bundan en fazla Türkiye'nin etkileneceğini bir kez daha dile getirecek. Bölgenin terör unsurlarından temizlenmesi için sahada birebir ve etkin çalışma yapılması formülünü ileri sürecek. Ankara'nın temasta olduğu ılımlı muhalefet üzerinden Arap unsurların silah bırakmasını temin etme, bölge dışından gelen yabancı savaşçıların ise İdlib'in dışına çıkarılarak, Suriye içindeki bir başka bölgede silahsızlandırılması önerisi de tartışılacak.

ANA GÜNDEM İDLİB OLACAK
Tahran'daki zirvenin ana gündemi İdlip olacak. Suriye'deki insani yardım çalışmaları ile anayasa komisyonu oluşturulması da ele alınacak. Terörle mücadelede işbirliği konusu da değerlendirileceği toplantı öncesinde liderler ikili görüşmeler de yapacak. Erdoğan ve Putin'in ikili görüşmesi Suriye ve İdlib konusundaki birçok sorunun da çözülmesi açısından kritik önem taşıyor.

ANKARA REÇETESİ
Ankara, zirve öncesinde kapsamlı bir çalışma yaptı. Türkiye toplantıda 3 kritik konuya masaya sunacak: 1- İdlid'de ve Suriye genelinde çatışmasızlık ortamının korunması ve Astana sürecine bağlı kalınması. 2- Suriye rejiminin, İdlib'de sivil hassasiyetini hiçe sayan saldırılarına son verilmesi. 3- Dikkatler İdlib'e odaklanmışken Fırat'ın doğusundaki Suriye'ye ait enerji ve su kaynaklarının bulunduğu bölgeye yerleşen YPG terör unsurlarının yaratacağı risklerin bertaraf edilmesi.

AMAÇ İNSANİ KRİZİN ÖNLENMESİ
Askeri harekat yapılması halinde İdlip'de yaşayan milyonlarca insanın bir felaketle karşı karşıya kalacağını ve bölgeyi terk edeceğini bundan en fazla Türkiye'nin etkileneceğini bir kez daha gündeme getirecek olan Ankara İdlib'de yaratılacak bir insanı krizin önlenmesi için tedbir alınmasını da isteyecek.

ERDOĞAN-PUTİN ZİRVESİ ÇÖZECEK
SURIYE'DE yarım milyon insanın ölümüne, en az 13 milyon kişinin de evsiz kalmasına neden olan iç savaşın son perdesi olarak nitelendirilen ve büyük insani felaketlere yol açmasından endişe edilen İdlib operasyonu için dünya Tahran'da yapılacak üçlü zirveye odaklandı. İran Cumhurbaşkanı Ruhani'nin evsahipliğindeki zirveye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin katılıyor. Üç liderin birlikte bir görüşme yapması ve bu görüşmede alınacak kararların uygulanmasına yönelik detayların ise heyetler arasında belirlenmesi öngörülüyor.

ERDOĞAN'DAN 'KATLİAM OLUR' İKAZI
Özellikle Rus basınında yapılan yorumlarda ise Erdoğan ile Putin'in baş başa bir görüşme yapabileceği ve İdlib düğümünün asıl çözümünün bu görüşmede gerçekleşeceği ifade edildi. Zirve öncesi yapılan açıklamalarda Rusya ve İran, Şam rejiminin bölgeye yönelik operasyon hazırlığına destek verirken Türkiye, 3.5 milyon sivilin bulunduğu İdlib'de insani bir dram yaşanmaması için çaba gösteriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 12 gözlem noktası oluşturduğu İdlib için "Burada 3.5 milyon insan var. ABD Rusya'ya, Rusya ABD'ye topu atıyor. Ama, Allah göstermesin, buralara füzeler yığdırılacak olursa çok ciddi bir katliam yaşanır" demişti.

TARAFLAR NE DİYOR?
Türkiye: Başkan Erdoğan, "Burada 3.5 milyon insan var. ABD Rusya'ya, Rusya ABD'ye topu atıyor. Ama, Allah göstermesin, buralara füzeler yığdırılacak olursa çok ciddi bir katliam yaşanır" diyerek çekincelerini diye getiriyor.
Rusya: Rusya ve Suriye, İdlib'in 'teröristlerden temizlenmesi gerektiğini' söylüyor.
İran: Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de birkaç gün önce Şam'ı ziyaret etti. Zarif burada yaptığı açıklamada, İdlib gibi bölgelerde kalan 'teröristlerin' yok edilmesi gerektiğini söyledi.
ABD: Trump çok sayıda insanın hayatını kaybedebileceğini belirterek, Suriye Devlet Başkanı Esad'ın "pervasızca saldırmaması" gerektiği ifade etti.
BM: Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, İdlib'in "kan gölüne" dönebileceği uyarısında bulundu.
AB: Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, İdlib'e yönelik bir askeri operasyonun ciddi bir insani kriz çıkarabileceği uyarısı yaptı. Diplomatik çözüm çağrısında bulunan AB üyesi 8 ülke ise BM'de yaptıkları ortak açıklamada, "Acil diplomatik çabaları için Türkiye ve BM'ye desteklerimizi açıklıyoruz" ifadesini kullandı.
Almanya: "Türkiye ve Rusya'nın çabaları desteklenmeli" görüşünü beyan etti.

KÜLLİYE'DEN AÇIKLAMA: HEDEF ÇÖZÜM BULMAK
Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan açıklamada da zirve toplantısında, Suriye ihtilafına kalıcı çözüm bulunması amacıyla, Astana mekanizması bağlamında sahada ve siyasi süreç kapsamında yürütülen ortak çabaların ele alınacağı belirtildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: "Toplantıda, ikincisi geçtiğimiz nisanda ülkemizin ev sahipliğinde gerçekleşen üçlü zirvenin ardından meydana gelen gelişmelerin değerlendirilmesi ve ileriye yönelik atılabilecek adımların tespiti hedeflenmektedir. Sayın Cumhurbaşkanımızın, zirve esnasında mevkidaşlarıyla gerçekleştirecekleri ikili ve üçlü temaslarda, İran ve Rusya Federasyonu'yla ikili ilişkilerimizin yanı sıra diğer güncel, bölgesel konuların da ele alınması öngörülmektedir."

HASAN AY​