Düşen jetin kokpit ses kayıtları ortaya çıktı

İran'da geçen 11 Mart'ta yaşanan ve 11 kadının öldüğü Türk jeti kazasında sır perdesi aralandı. Uçağın çözümü yapılan ve CVR diye adlandırılan kokpit ses kayıtlarına göre; pilotlar hız göstergelerinde farklılık olduğu tespit edilen jetin hızını arttıramadı.

Uçak havada tutunamadı (stall olmak) ve düştü. Halen cenazesi aranan kaptan pilot Beril Gebeş, uçağı havada tutabilmek için son ana kadar mücadele etti ancak sonuç alamadı. Uçağın kabininden en son "Allah'ım bize yardım et" çığlıkları ve Gebeş'in uçağı tutabilmek için çaba sarf ederken kabine yönelik sorunu çözmeye çalıştığına dair ifadeleri duyuldu. İşte detaylar:

HEYECANLI SES TONU
TC-TRB tescilli Challenger 604 tipi jet, Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Sharjah Uluslararası Havalimanı'ndan kalkışından sonra Sharjah'taki hava trafik kontrol ünitesi uçağın pilotlarına "Tırmanma hızınız neden düşük?" diye sordu. Pilotlar, tırmanma hızlarını artırarak yükselmeye devam etti ve İran hava sahasına girdi.

Pilotlar, 34 bin feet (10 bin 363 metre) yükseklikte önce 36 bin feet (10 bin 972 metre) yüksekliğe tırmandı. Bir süre 36 bin feette uçan pilotlar, daha sonra 38 bin feet (11 bin 582 metre) yüksekliğe tırmanmak için Tahran Kule'den tekrar izin istedi. Verilen izinden sadece saniyeler sonra uçak 37 bin 200 feet yüksekliğe ulaştığında pilotlar heyecanlı bir ses tonuyla "Arıza nedeniyle tekrar 34 bin feet'e alçalma" talep etti.

GÖSTERGELER FARKLI
Uçağın kontrolü kaptan pilot Gebeş'teydi. Tırmanma sırasında kokpitte Gebeş'in bulunduğu sol taraftaki hız göstergesi yükseldi. Sağında oturan ikinci pilot Melike Kuvvet'in hız göstergesi ise normaldi. Normalde tırmanışta süratin sabit veya düşmesi gerekirdi.

Havacılıkta "unreliable airspeed" olarak adlandırılan hızla ilgili farklılık nedeniyle pilotlar durumu anlamaya çalıştı. Uçağın süratinin artmasını önlemek için Gebeş, lövyeyi çekerek tırmanma kumandası verdi. Ancak uçağın gerçek sürati düşüyordu. Bu nedenle havada tutunamayan uçak hızla irtifa kaybetti ve düştü.

YOLCU UÇAĞININ ARKASINDA
Jet, İran hava sahasında seyir halinde bir yolcu uçağının arkasında düştüğü ortaya çıktı. Jetin kule ile yaptığı konuşmaları duyan yolcu uçağının pilotu olayı şöyle rapor etti: Biz 34 bin feet tırmanmak için izin aldığımızda TC-TRB bizim 18.5 kilometre önümüzde, bizden 2 bin feet yükseklikte ve sağ tarafımızdaydı.

Tahran Kule, TC-TRB'ye hızını sordu ve muhafaza etmesini istedi. Ancak biz onların söylediği hızdan daha düşük olmamıza rağmen onları yakaladık, geçtik. Muhtemelen hızlarını muhafaza edemediler. Biz 34 bin feetten 36 bin feete tırmanırken TC-TRB' nin pilotu heyecanlı ve paniğe kapılmış bir ses tonu ile arıza nedeni ile 34 bin feete inmeyi talep etti.

Bu sırada uçağın irtifası hızla 30 bin feete düştü. Tahran Kule'nin durumun normal olup olmadığı sorusunu pilot cevapladı. Ne dediğini anlamadık. Bu telsiz çağrısına cevap vermek gibi değil, tamamen çığlık gibi bir şeydi. Bu uçağın son iletişimi oldu. Seyir sırasında hava durumu çok iyiydi.