Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

Türkiye'de nesli tükendiği düşünülürken, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü'nün ilk kez 25 Ağustos 2019'da fotokapanla görüntülediği Anadolu leoparının popülasyon alanının, tüm Akdeniz ve Ege illerini kapsadığı kaydedildi. Son olarak Batı Akdeniz'de 2 bireye ait 58 görüntü elde edildi.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

İç Anadolu, Akdeniz ve Ege bölgelerindeki ormanlarda 1975 yılına kadar dağılım gösterdiği bilinen, yerel halk ve avcılardan gelen doğrulanmamış bilgiler dışında hiç canlı kaydı alınmamış olan Anadolu leoparına ait ilk resmi kayıt niteliğindeki görüntü ve fotoğraflar, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü ve Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (ISUBÜ) iş birliğindeki proje kapsamında, Batı Akdeniz'de 25 Ağustos 2019'da elde edildi.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

Sanayileşme, orman yangınları, turizm ve kaçak avcılık gibi insan faaliyetlerinden kaynaklanan çeşitli ölüm faktörleri nedeniyle sayıları hızla azalan Anadolu leoparının neslinin tamamen yok olduğu düşünülürken, DKMP'nin Batı Akdeniz'de 400 civarı fotokapanın kullanıldığı projesinde, 2019'dan bu yana 2 bireye ait toplam 58 farklı görüntü elde edildi.

Anadolu leoparı, en son 1975 yılında, Ankara'nın Beypazarı ilçesi, Aydın'ın Seferler ve Asar köylerinde görüldü, o tarihten beri de Türkiye'deki varlıkları tartışma konusu oldu. Sonraki süreçte hiçbir kayıt elde edilemeyen Anadolu leoparının Batı Akdeniz'de yaşadığının kanıtlandığı araştırma projesinin, tüm Akdeniz ve Ege bölgelerini kapsayacak şekilde genişletilme kararı alındı.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

PROJENİN AÇILIŞ TOPLANTISI YAPILDI

Bu kapsamda DKMP Genel Müdürlüğü ile ISUBÜ iş birliğinde yürütülen ve TÜBİTAK 1001-Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) tarafından desteklenen, 'Parsın Akdeniz ve Ege Bölgesi'ndeki Yayılışının Araştırılması Projesi' açılış çalıştayı, Antalya Güllük Dağı (Termessos) Mili Parkı'ndaki Leopar Araştırma Birimi Toplantı Salonu'nda yapıldı.

AMANOS'TAN İZMİR'E YAYILIM

Anadolu leoparının yayıldığı alanlara yönelik, Batı Akdeniz'de, bugüne kadar 400'ü aşkın fotokapan kullanılıp yürütülen araştırmalara ilişkin projeye, görüntülenmesi çok zor olan bu türün yayılış alanının Kahramanmaraş'ta Amanos Dağları'ndan başlayıp İzmir'e kadar ve içeride Afyonkarahisar'a kadar olan bölgeler olduğu ihtimalinin güçlü oluşu nedeniyle yeni 3 bölge müdürlüğü dahil edildi.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

18 İLDE 1000'İN ÜZERİNDE FOTOKAPAN

Üç yıl sürecek projede, DKMP Genel Müdürlüğü, DKMP 6'ncı Bölge Müdürlüğü ve ISUBÜ'nün yanı sıra Düzce Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ile DKMP'nin 4, 5 ve 7'nci bölge müdürlüklerinden uzmanlar yer alıyor. DKMP Genel Müdürlüğü'ne bağlı 4, 5, 6 ve 7'nci bölge müdürlüklerine bağlı toplamda 18 ilde 1000'in üzerinde fotokapanla Anadolu leoparının yeni görüntüleri elde edilmeye çalışılacak. Leoparın popülasyonunun tespitinin yapılmasının yanı sıra bu alanlarda yaşayan diğer fauna türlerinin habitat haritalarının çıkarılması da amaçlanıyor.

'İNSANLARA ZARAR VERMİYOR'

DKMP uzmanları, Anadolu leoparının herhangi bir zarar kaydının olmadığına dikkati çekerek, "İnsanlara hiçbir şekilde zarar vermiyor. Bugüne kadar da insanlara zarar verdiğine dair hiçbir kayıt veya tespit yok. Büyük kediler içinde insanlarla iç içe yaşayıp kendisini hiç fark ettirmeyen, Anadolu'nun çok özel ve ender bir türü" diye tanımladı.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

Araştırma sahası, DKMP 6'ncı Bölge Müdürlüğü'ne bağlı Antalya, Isparta, Burdur, 4'üncü Bölge Müdürlüğü'ne bağlı İzmir, Aydın, Manisa ve Muğla, 5'inci Bölge Müdürlüğü'ne bağlı Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak, Eskişehir, Denizli ile 7'nci Bölge Müdürlüğü'ne bağlı Adana, Hatay, Kayseri, Mersin, Niğde ve Osmaniye illerini kapsıyor.

HAPİS VE PARA CEZASI

Uzmanlar, çok uzun yıllardır Anadolu'da tamamen yok olduğu düşünülen bu özel türün yaşadığına dair kayıtların çok sevindirici olduğunu belirtirken, diğer yaban hayvanlarında olduğu gibi Anadolu leoparını öldürmenin kesinlikle yasak olduğunu vurguladı. Silahla, zehirlenme veya başka sebeplerle öldürenlere uygulanacak cezanın ise 1 milyon TL para cezası ve 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası olduğuna dikkat çekildi.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

O İLDE TAHMİNDEN ÇOK AYI VE KURT GÖRÜLDÜ

İstanbulluların doğal güzelliği ve rahat ulaşımı nedeniyle en çok tercih ettiği noktalardan biri olan Sakarya, sahip olduğu doğal, tarihi ve kültürel güzelliklerinin yanı sıra yaban hayatı zenginliğiyle de dikkati çekiyor. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü'nden bir grup araştırmacı, Nisan 2022'den beri bölgede yaban hayatının doğal yaşamı, popülasyon takibi ve korunması amacıyla araştırmalar yürüttü. Araştırmada 29 noktaya video ve fotoğraf çekme özelliğine sahip fotokapanlar yerleştirildi. Araştırmacılar, bu sayede Sakarya'da insan yoğunluğunun olduğu alanlarda da yaban hayatının zenginliğini görüntüledi. Fotokapanlara 9 ay içerisinde bozayı, tilki, yaban domuzu gibi birçok canlı türü yakalandı. Bilim insanları insan varlığının ve etkisinin yaban hayatına etkisini gözler önüne serdi.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

'TAHMİN ETTİĞİMİZDEN FAZLA AYI VE KURTLARIN DOLAŞTIĞINI GÖRDÜK'

Yaban hayatının korunması, geliştirilmesi ve sürdürülebilirliği için çalışmalar yaptıklarını belirten İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Fatih Dikmen, "Yaban hayatı ile ilgili ciddi bir azalma oluşup oluşmadığını merak ediyorduk. Bizim için en çarpıcı sonuç önemli derecede ayı ve kurt verisi elde etmemiz oldu. Bu çalışmanın sonucunda 9 aylık sürede tahmin ettiğimizden daha fazla ayıların ve kurtların hala o alanda dolaşabildiğini gördük.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

Bu durum hayvanlar açısından çok güzel bir sonuç ama yaban hayvanlarının daha sık görülmesi insanlar açısından tedirgin edici olabiliyor. Bu noktada insanlarımız yeterli tedbirleri alırsa eğer kötü sonuçlanabilecek karşılaşmaların önüne geçebilir. Hedefimiz zaten bu tarz kötü sonuçlar olmadan bölge hakkında fikir sahibi olmaktı. Bunun neticesinde hem bölgedeki yetkilileri hem de insanları bu noktada uyarabilecek veriler elde etmekti. Ön sonuçlarımız güzel neticelendi. Bölgede insan faaliyeti artmış olsa da yaban hayvanlarının bölgede hala mevcut olduğunu tespit ettik.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

Biyoçeşitliliğin korunması açısından önemli bir gözlem bu. Yaban hayvanlarının besin ve saklanma alanı bulabildikleri yerler hala var demektir. Ve insan baskısı altında olan bu bölgelerin korunması doğal yaşamın devamlılığı için büyük önem taşımakta. Önümüzdeki süreçlerde de bu alanlarla ilgili daha detaylı ve devamlı çalışmaların yapılarak doğa koruma çalışmalarının planlanması gerektiğini düşünüyoruz. Örneğin, kereste kesimi yapılan bölgelerde çok az veri elde ettik. Çok yakınında bir başka bölgedeki kesim olmayan yerden daha fazla veri elde ettik. Zaman zaman işimiz gece vakitlerine kadar sürdü, geri dönüş yollarında kaybolduğumuz oldu, arabamız çamura saplandı ama zorluklara rağmen yine gider o çalışmaları yaparız" dedi.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

'İNSANLARIN AKTİF OLMADIĞI SAATLERİ SEÇİYORLAR'

Kentteki yaban hayvanlarının envanterini çıkarmak için fotokapan kullandıklarını dile getiren Biyolog Melis Töke "Üniversite bazlı yapılan ilk çalışma diyebiliriz bu yüzden çok heyecanlıyız. Çalışmalarımıza geçtiğimiz nisan ayında başladık. 9 aylık süreçte 1 ay arayla bölgeyi ziyaret ederek fotokapanlar kurduk. Yaklaşık 3 kişilik ekip ile bu çalışmayı yürüttük. Bozayı, kurt, çakal, tilki, porsuk, sansar, yaban domuzu gibi hayvanlar gözlemledik. Bu hayvanlar insanların bulunduğu bölgelerde de faaliyet gösteriyor ama genelde insanların çok aktif olmadığı saat dilimlerinde fotokapanlarda görüntüleniyorlar. Bu durum yaban hayvanlarının insanlarla karşılaşma olasılığını düşürüyor. Bu bizim açımızdan önemli bir bulgu. Ama yine de doğada, ormanda ayının olduğu bir bölgede geziyorsak en önemli koruma yöntemlerinden biri gürültü yapmak. Zaten çok büyük çoğunlukta ayılar sizin sesinizi duyduğunda uzaklaşma eğilimindeler. İnsan nüfusunun ve faaliyet sınırlarının genişlemesi ile beraber yaban hayvanlarının yaşam alanları daralıyor ve bu durum bize, onlarla birlikte yaşam konusunda yöntemler geliştirmeye yöneltiyor" dedi.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

'YİYECEKLERİMİZİ AÇIKTA BIRAKMAMAK ÖNEMLİ'

Yaban hayvanlarının besin sorunu yaşadığını belirten Biyolog Töke, "Bu yaşam alanlarının parçalanması/azalması sebebiyle besin bulma konusunda sıkıntı çekiyorlar dolayısıyla insan kaynaklı besinlere yaklaşma durumları söz konusu olabilir. O yüzden doğada piknik yaparken, kamp yaparken yiyeceklerimizi açıkta bırakmamak önemli bir korunma yöntemi olacaktır. Bizler de o bölgede hem tarımsal faaliyetler hem de kereste kesimi gibi diğer insan faaliyetlerinin bölgedeki doğal yaşamın durumuna etkilerinin analiz edilebilmesi için bu tarz doğa koruma çalışmalarına devam etmeyi planlıyoruz. Çünkü bu tarz bölgeye özgü çalışmalar ekosistem dinamiklerinin anlaşılmasında ve sonrasında koruma çalışlarının tasarlanması oldukça önemli" diye konuştu.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

Tunceli'nin Ovacık ilçesinde nesli tükenmekte olan su samuru balık avlarken görüntülendi.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde
Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından nesli tükenmek üzere olduğu belirlenen hayvanlar kategorisinde yer alan su samuru, Tunceli'nin Ovacık ilçesinde bir çayda balık avlarken Haydar Balıkçı isimli vatandaş tarafından görüntülendi.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

Cep telefonu görüntüsünde koruma altında bulunan su samurunun çayın içerisinde bir süre balık avladıktan sonra gözden kaybolduğu görülüyor.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

VAHŞİ DOĞADA ENDER RASTLANAN OLAY

Vahşi doğada kameralara takılan o anlar dünyayı ayağa kaldırdı. Belgesel çekimi için Brezilya'da bulunan ekip gördüğü manzara karşısında şoke oldular. Dehşet anlarını anbean kameralara kaydeden belgesel yapımcıları görüntüleri kamuoyu ile paylaştı. Kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan o görüntülere Türkiye'den ilgi her geçen gün artıyor.

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde

İşte tüyler ürperten o anlar...

Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde
Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde
Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde
Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde
Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde
Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde
Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde
Belgeselleri aratmayan görüntüler! Heyecanlandıran gelişme: Akdeniz ve Ege illerinde