CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
EYT'liye hem maaş hem tazminat! EYT'linin tazminat hesabı nasıl yapılır? Giydirilmiş brüt ücret nedir? İşte örnek hesaplama
Son dakika EYT haberi... Milyonlarca vatandaşın merakla beklediği EYT çıktıktan sonra ne olacak? Kaç kiş emekli olacak? EYT'li ne kadar tazminat alacak? EYT'linin maaş hesabı nasıl yapılacak? Kademeli emeklilik nedir? Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem, A Haber canlı yayınında örnek hesaplamalarla tüm detayları anlattı. Erdem, tazminat hesaplanırken giydirilmiş brüt ücret ile ilgili önemli bir uyarıda bulundu.
Peki EYT çıktıktan sonra neler olacak? EYT'linin tazminat hesabı nasıl yapılacak? EYT'li ne kadar emekli maaşı alacak? Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem, A Haber canlı yayınında konu ile ilgili açıklamalarda bulundu. Erdem, EYT'de tazminat hesabı yapılırken dikkat edilmesi gereken bir detay hakkında uyarıda bulundu.
İşte o açıklamalardan satır başları;
İlk etapta 1.5 milyon insanın emekli olacağı söyleniyor. Daha sonra da kademeli olarak 2-3 milyon insan emekli olacak şartları tamamladıkça.
Kademeliden kastım şu aslında diyelim ki bir şart konuldu bu şarta uyan 1.5 milyon emekli olacak ama uymayan 2-3 milyon daha insan var onlar da uyduğu tarihte olacak. Kademe bu yani sırayla diyelim.
Bu 1.5 milyon ya da 2-3 milyon insanın büyük çoğunluğu da çalışıyor. Bir kısmı çalışmıyor. Çalışanlar açısından ve işverenler açısından bir durum ortaya çıkacak. Nedir bu? Emeklilik için işten çıkmak zorundasınız.
TAZMİNAT DURUMU ORTAYA ÇIKACAK
Yani işten çıkış almadan emeklilik işlemi yapamıyorsunuz. Çıkış aldığınızda da bir tazminat durumu ortaya çıkacak. Kıdem tazminatı için birçok firma bir kaynak ayırmıyor. Dolayısıyla şirketler açısından bir tazminat ödeme durumu ortaya çıkacak.
Çünkü kıdem tazminatı almanın şartları şu 1 yılı dolduracaksınız ve kendi istek kusuru dışında işten çıkmış olacaksınız ama istisnası var istifa ederek tazminat almak mümkün onlardan birisi de emeklilik. Emekli oldum dediğiniz an tazminatınızı alıp ayrılabilirsiniz.
Bir de emekli maaşı bağlanması söz konusu. EYT'linin maaşı 3 hesapla belli olacak. Birincisi 2000 öncesi günlerine ve kazançlarına bakılacak. Zaten çoğu 2000 öncesinde sigortalı olduğu için EYT'li olmuş durumda. Orada Aylık Bağlama Oranı (ABO) ve Güncelleme katsayısıyla bir rakam ortaya çıkarılacak.
EMEKLİ MAAŞ İÇİN HESAPLAMA
Sonra 2000 – 2008'in 10'uncu ayına kadarki bölümdeki kazançlarına bakılacak. Orada ABO artı büyüme hızı gelecek. Ve güncelleme katsayısı.
2008'in 10'uncu ayından sonra ise ABO artı büyüme hızı ve enflasyon katılıyor güncelleme katsayısıyla.
Bu 3 rakam toplanıp emekli maaşı belirlenecek.
TAZMİNAT NASIL HESAPLANACAK?
Kıdem tazminatı son brüt ücretin sizin çalıştığınız süreyle çarpılmasıyla bulunuyor ama brüt ücrette bir de giydirilmiş brüt ücret diye bir nokta var çok önemli yani sizin yıl içinde aldığınız nakit olarak paralar da brüt ücrete ekleniyor.
İŞTE ÖRNEK HESAPLAMA
GİYDİRİLMİŞ ÜCRET HESABI
Brüt ücret: 10.000 TL
Aylık yemek parası (brüt): 1.500 TL
Yılda bir ikramiye (brüt): 10.000 TL
Ücrete eklenecek ikramiye: 10.000/12= 834 TL
Ücrete eklenecek yemek parası: 1.500 TL
Giydirilmiş brüt ücret: 12.334 TL
10 YIL 8 AY 17 GÜN TAZMİNAT HESABI
Giydirilmiş brüt ücret: 12.000 TL
10 yıllık tazminat: 120.000 TL
8 aylık tazminat: 12.000/ 12 X 8 = 8.000 TL
17 günlük tazminat: 12.000/ 360 X 17 = 567 TL
Toplam tazminat: 128.567 TL
Buradan sadece damga vergisi kesiliyor ve işçinin rızası olmadan kıdem tazminatı taksitle ödenmiyor. Bir defada banka yatırılarak ve nakit olarak ödenir.
TAZMİNAT HESABI YAPARKEN BUNA DİKKAT!
Sizin eğer yıl içinde düzenli ödenen nakit paralar varsa bunları mutlaka giydirilmiş brüt ücretinize ekletmeniz lazım tazminat hesabı sırasında. Ama bunların düzenli olması lazım. Mesela prim alıyorsunuz bu prim düzenli değil iyi çalışırsanız alıyorsunuz düzenli değil. Mesai alıyorsunuz düzenli değil. Yemek parası kasa tazminatı görev tazminatı bayram ikramiyesi gibi bunlar mutlaka brüt ücrete ekleniyor.
EYT'DE PRİM HESABI NASIL YAPILACAK?
Özellikle formülle birlikte soru işaretleri beraberinde geldi. Bunlardan biri de prim hesaplaması oldu.
08.09.1999 öncesi işe giren herkes EYT'li mi? EYT'de prim hesabı nasıl yapılacak? Sosyal Güvenlik Uzmanı Emin Yılmaz, A Haber canlı yayınında örnekler üzerinden EYT'de merak edilenleri anlattı.
İşte o açıklamalardan satır başları;
EYT'nin milat tarihi dediğimiz 08.09.1999 öncesinde işe girenler herkes emekli olacak mı olmayacak mı, onunla ilgili primleri ne kadar olacak uzman olarak tahminlerde bulunuyoruz biz.
Şu anki yasalar üzerinden değerlendiriyoruz. Yasa koyucu aralık ayında bununla ilgili detaylar açıklandığı zaman da her şey netleşmiş olacak.
Ama şu anda nasıl hesaplıyoruz? Bildiğimiz gibi bizim 3 kurumumuz var. SSK, Bağkur, emekli sandığı üzerinden değerlendiriliyor.
SSK'lı olanların kendi içerisinde 08.09.99 öncesi farklı hesaplama 99 – 2008 arası farklı 2008 sonrasında da farklı hesaplamalarımız var.
08.09.1999 önce süre yaş ve prim günü zarureti vardı. Burada erkeklerde sigorta başlangıcından sonra 25 yıl kadınlarda 20 yıl, yaş haddimiz var 44-58 yaş, kadınlarda 38-56 yaş.
Prim günleri de 5000 – 5975 günlere devam ediyordu. Eğer yaş şartı kalkarsa dolayısıyla burada erkekler 25 kadınlar 20 yılı doldurursa prim günü de 5000 gün olursa emekli olacağını tahmin ediyoruz.
Örneğimizde SSK'lı olarak çalışan kişinin doğum tarihi 73 senesinde, işe başlama tarihi 1992 senesinde ve 5.700 günü var. Şu an nasıl emekli olur?
EYT çıkmazsa 25 yıl süre 53 yaş 5600 gün şartının bir araya geldiği en son ki tarihten itibaren emekli olacak.
52 yaşına 2026 yılında giriyor daha 4 senesi var yaşa takılmış. 5.700 gününü tamamlamış. Buradaki örnekte yaşa takıldığından dolay bu kişi şu anda emekli olamıyor. Ama yasa ola ki yaşı kaldırırsa önümüzdeki yıl başı bu kişinin emekli olması muhtemel olarak gözüküyor.
