CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
İsrail'in Fordo kabusu! İngiliz basını yazdı: Bugüne kadar karşılaştığı en karmaşık askeri hedef
İsrail'in hava güçlerini sınayan ve bölgedeki gerilimi doruğa çıkaran Fordo uranyum zenginleştirme tesisi, Financial Times'ın değerlendirmesine göre tam anlamıyla bir 'kabus' olarak tanımlanıyor. Yarım kilometre derinlikte, dağın kalbine gizlenmiş bu yeraltı tesisi, teknik koruması ve stratejik konumuyla İsrail'in bugüne kadar karşılaştığı en karmaşık ve zorlu askeri hedeflerden biri olarak öne çıktı.
İngiltere merkezli Financial Times, İran'ın Fordo uranyum zenginleştirme tesisini, İsrail'in karşılaştığı en karmaşık askeri hedef olarak nitelendirdi. Yarım kilometre derinlikte dağın içine inşa edilen bu yeraltı tesisi, hem coğrafi konumu hem de teknik yapısıyla savaşın kilit noktası olarak ortaya çıktı.
Fordo, İran'ın nükleer programının en kritik parçalarından biri. Sert kaya tabakası altında, betonarme ile çevrili bu tesis, konvansiyonel hava saldırılarına karşı yüksek derecede koruma sağlıyor. Financial Times'a göre, Fordo'nun bu jeolojik ve mühendislik yapısı, İsrail'in bugüne kadar düzenlediği hava saldırıları için benzersiz zorluklar yaratıyor.
Tesis, İran'ın yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum stokunu barındırıyor ve potansiyel olarak nükleer silah üretme kapasitesinin merkezi olarak görülüyor.
Aynı zamanda, dini ve tarihi önemi bulunan Kum şehrine yakınlığıyla da sembolik bir değere sahip.
Sınırlı hasar yüksek risk!
İran'ın yarı-resmi ISNA haber ajansı, Fordo tesisinin saldırıya uğradığını duyururken, verilen hasarın sınırlı olduğunu aktardı. Buna karşın, Birleşmiş Milletler nükleer denetçisi Rafael Grossi, Natanz'daki yerüstü zenginleştirme tesisinin İsrail saldırılarıyla ciddi şekilde zarar gördüğünü belirtti.
Financial Times, uydu görüntüleri ve uzman analizlerine dayanarak, Natanz'daki elektrik altyapısına yönelik zararların yeraltı santrifüjlerinin işlevselliğini olumsuz etkilediğini kaydetti. Ancak Fordo'nun derinliği ve güçlendirilmiş yapısı, burada benzer bir yıkımın gerçekleşmesini zorlaştırıyor.
Fordo: İsrail için en zorlu hedef
Tel Aviv'deki Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü'nün İran uzmanı Danny Citrinowicz, Financial Times'a yaptığı açıklamada Fordo'nun Amerikan desteği olmadan İsrail için büyük bir meydan okuma olduğunu vurguladı.
Citrinowicz, "Tesis dağın altında ağır bir şekilde korunuyor, ne kadar zarar verilebileceği belirsiz." dedi.
Fordo, İsrail'in hava saldırılarında muhtemelen en zor hedeflerden biri ve belki de son aşamada vurulması planlanan tesis olarak görülüyor.
Küresel bağlamda yeraltı tesisleri
Financial Times, Fordo'yu yalnızca bölgesel bir olgu olarak değil, küresel askeri yapıların bir parçası olarak da ele aldı. ABD'de Pennsylvania'da bulunan "Yeraltı Pentagon"u, Rusya'nın Mount Yamantau üssü, Kuzey Kore ve Çin'in yeraltı askeri tesisleri gibi örnekler verildi.
Ancak Fordo, doğrudan hedef alınan nadir yeraltı tesislerinden biri olmasıyla dikkat çekiyor. Bu durum, İran'ın nükleer programının korunmasına verilen önemi ve İsrail'in de bu alandaki askeri girişimlerinin boyutlarını ortaya koyuyor.
Fordo, 2015'te İran ile dünya güçleri arasında imzalanan Nükleer Anlaşma'da önemli bir rol oynamıştı. Anlaşma kapsamında Fordo'nun araştırma merkezine dönüştürülmesi ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin sınırlandırılması öngörülmüştü.
Ancak ABD'nin 2018'de anlaşmadan çekilmesinin ardından İran'ın nükleer faaliyetlerini artırması, bu tesisi yeniden gerilimin odağı haline getirdi.
Financial Times, 2021'de Natanz'da meydana gelen patlamanın ardından Fordo'daki santrifüjlerin aktif hale getirildiğini ve düşük oranda zenginleştirilmiş uranyumun %60 saflığa yükseltildiğini, bu oranın ise silah sınıfı uranyuma geçiş için kritik olduğunu aktardı.
Financial Times'ın kapsamlı analizinde, Fordo'nun İran'ın nükleer kararlılığı ve İsrail'in bölgedeki askeri hamleleri açısından merkezi bir yer tuttuğu ortaya konuyor. Tesisin jeolojik yapısı ve stratejik konumu, bu alandaki gelişmelerin hem bölgesel hem de küresel güvenlik için kritik önemde olduğunu gösteriyor.
Axios'a konuşan İsrailli yetkililer umutsuz
İsrail'in Fordo uranyum zenginleştirme tesisine yönelik operasyonu, bölgedeki dengeleri sarsarken, teknik açıdan da oldukça karmaşık bir süreci beraberinde getiriyor. Axios'un güvenilir kaynaklarına göre, Tel Aviv yönetimi, bu kritik tesisi ortadan kaldırmadan operasyonun tamamlanamayacağını düşünüyor.
Ancak, Fordo'nun yerin yarım kilometre altında ve dağın içine gömülü olması, İsrail'in doğrudan saldırı yeteneklerini sınırlandırıyor.
ABD desteği olmadan operasyon yarım kalacak
İsrail'in elinde, Fordo gibi korunaklı bir tesisi hedef alacak yeterli güçte sığınak delici bombalar ve bu bombaları taşıyabilecek stratejik bombardıman uçakları bulunmuyor. Bu yüzden İsrail, operasyonda ABD'nin desteğine ihtiyaç duyuyor.
Axios'un aktardığına göre, Trump yönetimiyle yapılan görüşmelerde, Başkan Trump'ın gerekirse operasyona destek verebileceği ima edilse de Beyaz Saray'dan resmi bir onay gelmiş değil. ABD'nin doğrudan müdahil olma niyetinin bulunmadığı belirtiliyor.
Özel Kuvvetler Operasyonu masada alternatif
İsrail için Fordo'yu yok etmenin bir diğer zor ama mümkün yolu ise özel kuvvetlerin doğrudan tesise sızması. Geçtiğimiz yıl Suriye'de yer altındaki bir füze fabrikasına yapılan kısa bir operasyon, bu tür bir taktiğin uygulanabilirliğini göstermişti.
Ancak Fordo'nun büyüklüğü ve derinliği, böyle bir operasyonun riskini yükseltiyor.
