CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Acımasız motivasyon! Ukrayna savaşı "oyuna" çevirdi
New York Times'ın haberine göre Ukrayna ordusu, Rus hedeflerini vuran drone birliklerini puanlarla ödüllendiren bir yarışma başlattı.
19 Temmuz sabahı saat 09.00'dan hemen sonra, Ukraynalı bir drone, motosikletle ilerleyen iki Rus askerini tespit etti. Drone yaklaşarak hedefi vurdu ve kameranın görüntüsü karardı.
O saldırı, drone ekibinin "oyun içi" puan sisteminde 24 puan kazandıracak kadar değerliydi. Ukrayna hükümeti tarafından 2024'te başlatılan bu yarışmada, birlikler gerçek savaş alanındaki saldırılar için puan alıyor.
Bir Rus askerini yaralamak 8 puan, öldürmek 12 puan değerinde. Bir Rus drone pilotunu öldürmek ise 25 puan kazandırıyor. Bir askeri canlı yakalamak "büyük ödül": tam 120 puan.
Ukrayna ordusundaki "Achilles" adlı insansız sistemler alayında görevli 33 yaşındaki "Stun" kod adlı drone komutanı bu sistemi şöyle tanımlıyor:
"Bu acımasız bir oyun. İnsan hayatları puanlara dönüştürülüyor."
Cephe için 'Amazon tarzı' ödül sistemi
New York Times'ın aktardığına göre Ukrayna hükümeti, Ağustos 2024'te "Brave1 Market" adını verdiği iç sistemle askerlerin topladığı puanları silah ve drone alımında kullanmalarına izin verdi.
Tıpkı çevrimiçi bir alışveriş sitesi gibi işleyen bu sistemde birlikler, kazandıkları puanlarla keşif dronları veya patlayıcı taşıyan saldırı dronları sipariş edebiliyor.
"Askerleri motive etmenin bir yolunu bulmak zorundayız"
Dijital Dönüşüm Bakanı Mykhailo Fedorov, "Savaşın üçüncü yılında askerleri motive etmenin yollarını bulmak zorundayız" diyerek uygulamayı savunuyor:
"Bu sistem düşmanı durdurmamıza yardımcı oluyor. Eğer askerlerimize ek motivasyon sağlıyorsa, biz bunu destekleriz."
Ancak insan hakları savunucuları, savaşın bu şekilde "oyunlaştırılmasının" savaşın dehşetini sıradanlaştırdığı uyarısında bulunuyor.
Fedorov ise eleştiriler karşısında şu yanıtı veriyor:
"İnsanlık dışı olan, 21. yüzyılda bir ülkeye tam ölçekli savaş başlatmaktır."
Öldürmek artık bir 'puan meselesi'
Sisteme göre:
-
Bir tankı yok etmek: 40 puan
-
Hasar vermek: 20 puan
-
Çoklu roket sistemi imha etmek: 70 puan
-
Bir Rus askerini öldürmek: 12 puan
Rusya'nın sahadaki taktikleri değiştikçe puan değerleri de güncelleniyor.
Örneğin 2024 sonlarında bir Rus askerini öldürmenin değeri iki puanken, şu anda bu sayı altıya çıkarılmış durumda.
"Her ay 25 bin Rus askeri..."
Achilles alayı komutanı Yuriy Fedorenko, Ukrayna ordusunun her ay 25 bin Rus askerini öldürmek ya da yaralamak zorunda olduğunu söylüyor:
"Rusya bizi köşeye sıkıştırıyor. Hayatta kalmak için bu kadarını yapmak zorundayız."
Cephede rekabet, dronlarda patlama
Ukrayna'nın cephe hattında şu anda 400'den fazla drone takımı görev yapıyor.
Birçok piyade birimi, bu sisteme dahil olabilmek için kendi drone birliklerini kurmuş durumda.
Takımlar, vurdukları hedeflerin videolarını Kiev'deki merkez ofise gönderiyor. Uzmanlar, görüntüleri inceleyerek imha teyidi veriyor ve puanları buna göre tanımlıyor.
Her ay çevrimiçi bir "lider tablosu" yayınlanıyor.
Eylül ayında birinci sırada "Birds of the Magyar" adlı drone tugayı, ikinci sırada Ukrayna güvenlik servisinin "Alfa Grubu" yer aldı. Achilles alayı ise altıncı sırada.
Bir "vampir" saldırı dronu almak 43 puan, termal kameralı bir drone 4,5 puan değerinde.
"Birds of the Magyar" tugayının Mayıs ayında 6.500 hedefi vurduğu, 25.000 puan kazandığı ve bu puanlarla 600 yeni drone aldığı bildiriliyor.
"Puan için değil, hayatta kalmak için vuruyoruz"
Drone operatörü "Stun", askerlerin önceliğinin hâlâ görev olduğunu vurguluyor:
"Biz düşmanı yok etmeye, gerçek hedeflere odaklanıyoruz. Puan kovalamıyoruz. Ama bu sistem aramızda bir rekabet yarattı."
Bazı askerler, puan yüzünden birlikler arasında tartışmalar çıktığını söylüyor.
"Bir hedefi kim vurdu?" sorusu, cephede artık sık sık kavgaya dönüşüyor.
"'O bizim hedefimizdi!' 'Biz ilk vurduk!' 'Puan bizim hakkımız!' diyoruz." diye anlatıyor Stun.
Yeni cephe: robotlar ve yapay zekâ
New York Times'ın haberine göre sistem sürekli genişletiliyor.
Artık askerler yalnızca düşman imhasından değil;
-
robotik araçlarla yaralı tahliyesi,
-
keşif dronlarıyla düşman tespiti
-
veya yapay zekâ destekli silah sistemlerini kullanmaktan da puan alabiliyor.
Buna rağmen eleştiriler sürüyor. Bazı askerler, kazandıkları puanların karşılığı olan dronların geç teslim edildiğini, bazen de vurdukları hedeflerin sistemde "puan değeri" olmadığını söylüyor.
Bir drone pilotu, "Bir zırhlı aracı vuramadık, başka bir ekip bizden önce davranmış. Biz de arkadaki tomruk salını yaktık — ama sal için puan yoktu," diyerek sistemi özetliyor.
Savaş mı, oyun mu?
Ukrayna hükümeti bu sistemin moral kaynağı olduğunu savunurken, uzmanlar savaşın giderek "oyun estetiğine" büründüğüne dikkat çekiyor.
İHA görüntülerinde her patlama, bir puana; her ölüm, bir başarı hanesine dönüşüyor.
Haber şu soruyu akıllara getiriyor:
"Bir ülke hayatta kalmak için savaşırken, insanlık nerede bitiyor — oyun nerede başlıyor?"
