Cari dengede 5 yıl sonra bir ilk! Üst üste 5 ay fazla verdi | Bakan Şimşek: İyileşme kalıcı hale gelecek
Merkez Bankası'nın açıkladığı verilere göre cari denge ekim ayında 1,88 milyar dolar fazla verdi. Böylece 5 yıl aranın ardından ilk kez 5 ay boyunca üst üste cari denge fazla verdi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, cari işlemler hesabı verileriyle ilgili bir değerlendirme yaparken, '2024 yıl sonunda cari işlemler açığının milli gelire oranının yüzde 1 civarında gerçekleşmesini bekliyoruz.' ifadelerini kullandı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de iyileşmenin kalıcı hale gelmesi için çaba göstereceklerini dile getirdi.
Türkiye'nin cari işlemler hesabında ekimde 1 milyar 880 milyon dolar, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında da 7 milyar 163 milyon dolarlık fazla oluşurken, cari işlemler hesabı yaklaşık 5 yıl sonra ilk kez üst üste 5 ay fazla verdi.
1,88 MİLYAR DOLAR FAZLA VERDİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, Ekim 2024'te cari işlemler hesabı 1 milyar 880 milyon dolar fazla verdi.
Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı, ekimde 3 milyar 542 milyon dolar oldu. Bu dönemde hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 6 milyar 450 milyon dolar, seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler de 5 milyar 116 milyon dolar olarak gerçekleşti. Birincil gelir dengesi kaleminde 1 milyar 48 milyon dolarlık net çıkış, ikincil gelir dengesi kaleminde ise 20 milyon dolarlık net giriş kaydedildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, ekimde doğrudan yatırımlar kaynaklı 204 milyon dolar çıkış olurken, portföy yatırımlarında 587 milyon dolarlık net giriş gerçekleşti. Buna göre, ekimde doğrudan yatırımlar kaynaklı 204 milyon dolar çıkış olurken, portföy yatırımlarında 587 milyon dolarlık net giriş oldu. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 642 milyon dolarlık net satış ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 978 milyon dolarlık net alış yaptığı görüldü.
Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak; bankalar, Genel Hükümet ve diğer sektörler sırasıyla 1 milyar 807 milyon dolar, 1 milyar 658 milyon dolar ve 1 milyar 622 milyon dolar net borçlanma gerçekleştirdi. Diğer yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 97 milyon dolar net azalış kaydetti. Yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları, yabancı para cinsinden 295 milyon dolar net azalış ve Türk lirası cinsinden 1 milyar 403 milyon dolar net artış olmak üzere toplam 1 milyar 108 milyon dolar net artış oldu.
Yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak, bankalar, Genel Hükümet ve diğer sektörler sırasıyla 3 milyar 877 milyon dolar, 45 milyon dolar ve 312 milyon dolar net kullanım gerçekleşti. Resmi rezervlerde bu ay 4 milyar 861 milyon dolar net artış kaydetti.
"İYİLEŞME KALICI HALE GELECEK"
Konuya ilişkin paylaşımda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek şu ifadeleri kullandı:
"Ekimde yıllık cari açık 2023 yılı Mayıs ayına göre yaklaşık 48 milyar dolar azalarak 7,7 milyar dolara geriledi. Cari açığın milli gelire oranının 2024 yılında yüzde 1'in altında kalmasını bekliyoruz. Sağlanan bu iyileşmeyi kalıcı hale getirmek için yerli ve yenilenebilir enerji kapasitemizi ve katma değerli üretimimizi artırmaya yönelik politikalarımızı uygulamaya devam edeceğiz."
CB YARDIMCISI YILMAZ'DAN CARİ AÇIK DEĞERLENDİRMESİ
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, "Büyümede talep bileşenlerinin seyri ve dış ticaret açığındaki azalma, enflasyon üzerindeki talep yönlü baskıların hafiflediğini teyit etmektedir." ifadesini kullandı. Yılmaz, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan ekim ayı ödemeler dengesi verilerini değerlendirdi. Cari işlemler dengesinde olumlu seyrin devam ettiğini, iyileşmenin ekonomik ve finansal istikrarı güçlendirerek dezenflasyon sürecine katkı sağladığını belirten Yılmaz, ekim ayı verilerinin güçlü performansı ortaya koyduğunu belirtti.
Yılmaz, zayıf dış talep görünümü ve Türk lirasındaki reel değerlenmeye rağmen cari işlemler dengesindeki iyileşmenin ekim ayında da sürdüğünü dile getirerek, "Cari işlemler dengesi ekim ayında 1,9 milyar dolar pozitif seviyesiyle 2024 yılında üst üste 5 aydır fazla vermeye devam etmektedir. Yıllıklandırılmış cari açık, 2024 yılı ekim ayı itibarıyla 7,7 milyar dolara gerilemiştir." ifadelerini kullandı. Hizmetler dengesinin, dış ticaret açığındaki iyileşmeyi desteklediğini belirten Yılmaz, "2024 yılının ilk 10 aylık döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre dış ticaret açığındaki iyileşme 32,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir." bilgisini verdi.
"CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ MİLLİ GELİRE ORANI YÜZDE 1 CİVARINDA"
Yılmaz, hizmetler dengesinde verilen fazlanın bu dönemde 3,4 milyar dolar arttığını, bu yılın ekim ayı itibarıyla yıllıklandırılmış hizmet gelirlerinin 112,5 milyar dolara ulaştığını bildirerek, şunları kaydetti: "Dış finansmandaki güçlü görünüm korunurken, rezervlerimiz de artıyor. Portföy girişi ekim ayında 5,5 milyar olarak gerçekleşmiş, rezervlerimiz 4,9 milyar dolar artmıştır. Ekonomi programımızı etkin bir şekilde uyguluyoruz. Makroekonomik göstergelerden elde edilen olumlu sonuçlar, uyguladığımız ekonomi programımızın etkinliğini ortaya koymaktadır. Büyümede talep bileşenlerinin seyri ve dış ticaret açığındaki azalma, enflasyon üzerindeki talep yönlü baskıların hafiflediğini teyit etmektedir. Yeniden dengelenme politikaları ve Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında uygulayacağımız reformların etkisiyle, 2024 yıl sonunda cari işlemler açığının milli gelire oranının yüzde 1 civarında gerçekleşmesini bekliyoruz."
Ödemeler dengesine ilişkin yıllık veriler şöyle:
2024 Ekim | 2024 Ocak-Ekim | ||
A- | CARİ İŞLEMLER HESABI | 1.880 | -3.295 |
1. | İhracat | 23.388 | 212.301 |
2. | İthalat | 26.930 | 257.078 |
Mal Dengesi | -3.542 | -44.777 | |
3. | Hizmet Gelirleri | 10.824 | 97.060 |
4. | Hizmet Giderleri | 4.374 | 43.065 |
Mal ve Hizmet Dengesi | 2.908 | 9.218 | |
5. | Birincil Yatırım Kaynaklı Gelirler | 1.121 | 11.045 |
6. | Birincil Yatırım Kaynaklı Giderler | 2.169 | 23.617 |
Mal, Hizmet ve Birincil Gelir Dengesi | 1.860 | -3.354 | |
7. | İkincil Yatırım Kaynaklı Gelirler | 20 | 59 |
B. | SERMAYE HESABI | -7 | -118 |
C. | FİNANS HESABI | -3.172 | -18.868 |
8. | Doğrudan Yatırımlar: Net Varlık Edinimi | 974 | 5.201 |
9. | Doğrudan Yatırımlar: Net Yükümlülük Oluşumu | 770 | 8.459 |
10. | Portföy Yatırımları: Net Varlık Edinimi | 4.863 | 21.474 |
11. | Portföy Yatırımları: Net Yükümlülük Oluşumu | 5.450 | 33.492 |
11.1. | Hisse Senetleri | -642 | -2.623 |
11.2. | Borç Senetleri | 6.092 | 36.115 |
12. | Diğer Yatırımlar: Net Varlık Edinimi | 2.390 | 19.147 |
12.1. | Merkez Bankası | 0 | 0 |
12.2. | Genel Hükümet | -4 | 15 |
12.3. | Bankalar | -202 | 11.850 |
12.4. | Diğer Sektörler | 2.596 | 7.282 |
13. | Diğer Yatırımlar: Net Yükümlülük Oluşumu | 5.179 | 22.739 |
13.1. | Merkez Bankası | -726 | -9.233 |
13.2. | Genel Hükümet | 45 | 190 |
13.3. | Bankalar | 5.245 | 29.761 |
13.4. | Diğer Sektörler | 615 | 2.021 |
Cari, Sermaye ve Finans Hesapları | 5.045 | 15.455 | |
D. | NET HATA VE NOKSAN | -184 | -14.732 |
GENEL DENGE | -4.861 | -723 | |
E. | REZERV VARLIKLAR | 4.861 | 723 |
14. | Resmi Rezervler | 4.861 | 723 |
15. | Uluslararası Para Fonu Kredileri | 0 | 0 |