Sbrenitsa katliamı ne zaman oldu? Sbrenitsa olayı nedir? Sbrenitsa katliamında kaç kişi öldü?
Sırp askerlerinin Bosna halkına saldırarak bebek, çocuk, yaşlı demeden katlettiği saldırının 24'üncü yıldönümü... Sbrenitsa'da insanlık tarihinin en büyük kıyımının yaşandığı olayın yıldönümünde Bosna halkı yas tutuyor. Katliam sırasında binlerce Bosna vatandaşı katledilirken birçoğunun cenazesi bile bulunamadı. Sbrenitsa'da yaşananlar Türkiye tarafından bir kez daha lanetlenirken, binlerce vatandaş sosyal medya üzerinden kınama paylaşımlarında bulunuyor. Sbrenitsa katliamı hakkında bilgi sahibi olmayan binlerce kişi ise yoğun şekilde araştırma yapıyor. Peki, Sbrenitsa katliamı ne zaman oldu? Sbrenitsa olayı nedir? Sbrenitsa katliamında kaç kişi öldü? İşte Sbrenitsa katliamına dair tüm merak edilen soruların yanıtları...
Sbrenitsa katliamının üzerinden tam 24 yıl geçti. Yeryüzünde görülen en büyük katliamlardan biri olan Sbrenitsa'da öldürülen Bosnalı vatandaşların birçoğunun kimliği bile tespit edilemedi. Toplu mezarlardaki vatandaşlardan kimliği tespit edilenler her yıl olduğu gibi yine Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verilecek. Bosna'nın elindeki topraklara göz diken Sırbistan askerleri çoluk çocuk, genç, yaşlı, kadın, erkek demeden binlerce Bosna vatandaşını katletti. Avrupa'nın göbeğindeki bu katliama birçok Avrupa ülkesi sessiz kaldı, müdahale etmedi. İç kanatan manzaraların yaşandığı Sbrenitsa insanlık tarihine kara bir leke olarak geçti. Her yıl Sırbistan'ın yaptığı bu katliam lanetleniyor. Vatandaşlar kardeş ülke Bosna Hersek'e sahip çıkıyor, acısını her yıl büyük üzüntü ile paylaşıyor. Peki, Sbrenitsa katliamı ne zaman oldu? Sbrenitsa olayı nedir? Sbrenitsa katliamında kaç kişi öldü? İşte detaylar...
SBRENİTSA'DA NELER YAŞANDI?
11 Temmuz 1995 günü yapılan bu katliam insanlık tarihinin en kara sayfalarından biridir. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'da yapılan en büyük katliamdır.
Yugoslavya'nın çöküşü üzerine 1992 yılında Sırpların Bosna'da başlattıkları soykırımla doğuya doğru hızla ilerledi ve nüfusunun yüzde 75'ini Müslümanların oluşturduğu 36 bin nüfuslu Srebrenitsa'yı ele geçirdi. Birkaç ay sonra Boşnaklar kasabayı geri aldı.
OCAK - MART 1993 SIRPLAR BOSNA TOPRAKLARINA SALDIRIYA GEÇTİ
Srebrenitsa ve Zepa, Sırpların elindeki bölgenin oldukça içlerinde, düşman birlikler tarafından kuşatılmış bölgeler haline geldi. çevre bölgelerden kaçan Boşnakların göçü sonucu Srebrenitsa'nın nüfusu 60 bine çıktı. Su, gıda ve tıbbi malzeme kıtlığı başladı.
NİSAN 1993 - BM SBRENİTSA, ZEPA VE GORADZE'Yİ GÜVENLİ BÖLGE OLARAK BELİRLEDİ
BM Barış Gücü, bu bölgelere asker sevk etti ve Sırp saldırıları durdu.AncakSrebrenitsa etrafındaki Sırp kuşatması devam etti ve sonraki 2 yıl içinde çok az sayıda insani yardım konvoyunun kasabaya girmesine izin verildi. Müslümanların elindeki silahlar BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplanmıştı.
HER TÜRLÜ YARDIM GİRİŞİ ENGELLENDİ
Şehre yıllar boyunca yardım malzemesi, özellikle de tuz girişi bilinçli bir şekilde engellemiştir.
Bu şekilde Boşnakları güçsüz bırakıldı ve Mladiç'ten önce açlık çoktan can almaya başladı.
9 TEMMUZ 1995 - KARAÇİÇ'TEN KATLİAM EMRİ
Sırplar kasabayı ele geçirmek için ''Krivaya 95'' operasyonunu başlattı. Srebrenitsa'yı kuşatan Sırplar, BM barış gücündeki Hollanda askerlerinin gözetleme mevzilerine saldırdı ve 30 kadar Hollanda askerini rehin aldı. Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar Srebrenitsa'ya olan saldırılarını sıklaştırdıklarında Müslümanların toplanan silahlarını geri almak için yaptıkları başvuru , sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi.
10 TEMMUZ 1995 - SIRP ORDUSU SBRENİTSA'YI TOP ATIŞINA TUTTU
Sırp ordusu kasabaya bombardımana yeniden başlayacağı ve rehin Hollanda askerlerini öldüreceği tehdidinde bulundu. Hollanda güçleri Sırplara, sabaha kadar geri çekilmezlerle Nato'nun hava saldırısı düzenleyeceği tehdidinde bulundu.11 Temmuz 1995'te Nato savaş uçakları Srebrenitsa etrafındaki Sırp tanklarını bombaladı. BM yalnızca iki F16'yı kent üzerinde bir uçuş yaptırmakla yetindi.
HOLLANDALI KOMUTAN 25 BİN SIĞINMACI İLE ŞEHRİ TESLİM ETTİ
Hollandalı askerler bir gece yarısı Bosna'daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı generalden aldıkları emir doğrultusunda kenti boşalttılar. Esir alınan BM askerlerine karşılık olarak kamptakiler Mladiç'e teslim edildi. Daha sonra ortaya çıkan bir video kasetinde Sırp generalin kenti boşaltan Hollandalı komutana bir hediye verirken görüntüleri çekilecekti.
11 Temmuz 1995 - Ratko Mladiç komutasındaki VRS (Bosna Sırp Cumhuriyeti Ordusu) birlikleri Srebrenitsa'ya girdi.
Ratko Mladiç komutasındaki VRS (Bosna Sırp Cumhuriyeti Ordusu) birlikleri Srebrenitsa'ya girerken Mladiç kameralara şunları diyordu: "Bugün 11 Temmuz 1995. Sırplar için kutsal bir günün yıl dönümünü kutlamadan önce Sırp Srebrenitsa'dayız. Bu kenti Sırp milletine armağan ediyoruz. Osmanlı'ya karşı gerçekleştirdiğimiz ayaklanmanın anısına, Türklerden öç alma vakti gelmiştir." (Burada Türk dediği ise Bosnalı Müslümanlar elbette.)
KATLİAM 5 GÜN SÜRDÜ, 8 BİN 372 BOSNALI KATLEDİLDİ
Sırp vahşeti Avrupa'dan yüz bularak doruğa çıktı ve tam 5 gün süren katliamda 8372 kişi öldürüldü.
Tam 10000 kişiyi esir alan askeri grup Mladiç'in emriyle esirleri öldürmeye başladı. 5 gün süren katliamda 8372 kişi öldürüldü. Srebrenitsa'da şu ana kadar 6 bin 500 kurbanın kimlikleri tespit edilebildi. Bu yıl kimlikleri tespit edilen 36 kurban Potaçari Mezarlığı'na defnedilecek.
SOYKIRIM KARARI VE SUÇLULARI
Hollanda'nın Lahey kentideki Uluslararası Adalet Divanı, 2007'deki kararında, ICTY'den gelen kanıtlar doğrultusunda, Srebrenitsa ve civarında yaşananları "soykırım" olarak nitelendirdi.
Sırp komutan Ratko Mladic, ICTY'de geçen kasım ayında sonuca bağlanan davada, aralarında Srebrenitsa soykırımının da bulunduğu birçok suçtan müebbet hapse mahkum edildi.
Aynı mahkeme, 2016'da sonuca bağladığı davada, Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karadzic'e Srebrenitsa soykırımı dahil 10 ayrı suçtan 40 yıl hapis cezası verdi.
Mahkeme ayrıca, Srebrenitsa soykırımındaki suçları nedeniyle eski Sırp general Radislav Krstic'i 35 yıl, Vidoje Blagojevic'i 15 yıl, Vujadin Popovic ve Ljubisa Beara'yı ömür boyu, Drago Nikolic'i 35 yıl, Ljubomir Borovcanin'i 17 yıl, Vinko Pandurevic'i 13 yıl, Radivoje Miletic'i 19 yıl, Milan Gvero'yu 5 yıl hapse mahkum etti. Bosna Hersek Mahkemesinde görülen davada ise 13 Temmuz 1995'te bine yakın Boşnak sivilin öldürülmesiyle suçlanan Milorad Trbic, 30 yıl hapse mahkum edildi.
Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp, toplam 699 yıl hapis cezası aldı.
Eski Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Milosevic de Srebrenitsa'daki soykırımla suçlanmış ancak ICTY'deki yargılanması devam ederken tutuklu bulunduğu cezaevinde yaşamını yitirmişti.