43 yalı 1 milyar dolara satılık

OKHAN ŞENTÜRK / Para Dergisi

İstanbul Boğazı denilince akla önce benzersiz manzarası sonra da bu manzarayı en güzel yerden gören yalılar gelir. Osmanlı İmparatorluğu döneminin İstanbul'a kattığı en güzel yapılardan birisidir yalılar. Zarafetleri, narin hatları, yüzyıllar öncesi yaşamı hayal etmemize yardımcı olan tarzlarıyla kentin en gözde eserleri arasındadır. Bugün İstanbul Boğazı'nda 366'sı tarihi eser niteliğinde, 234'i de kâgir olmak üzere toplam 600 yalı yer alıyor. Osmanlı döneminden beri üst gelir grubunun göz bebeği olan Boğaziçi yalıları, çoğu zaman kimsenin ruhu duymadan el değiştiriyor. Çünkü cemiyetçe tanınan yalı sahipleri, "Yalısını satıyor" söylentisine yol açmamak için satışın gizli kalmasını istiyor. Yalı piyasası son bir yıldır durgun bir seyir izliyor. En son geçtiğimiz mart ayında Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed el Sani tarafından 100 milyon euro'ya satın alınan Yeniköy'deki Şehzade Burhanettin Efendi Yalısı dışında herhangi bir yalı satışına imza atılmadı.

İstanbul Boğazı'nda şu anda irili ufaklı yaklaşık 43 adet yalı satılmayı bekliyor. Satışta olan bu yalıların 20'si Anadolu, 23'ü ise Avrupa yakasında yer alıyor. Bu yalılar için istenen toplam bedelin yaklaşık 1 milyar 60 milyon dolar olduğu ifade ediliyor. Satılık yalıların isimleri konusunda emlak sektörü oldukça ketum. Yaptığımız araştırmada üç yalının isminin öne çıktığını gördük. Baltalimanı'nda Zeki Paşa Yalısı'nın 155 milyon dolara, Kandilli'de Neslişah Sultan Yalısı'nın 80 milyon dolara, yine Kandilli'de Abut Efendi Yalısı'nın ise 55 milyon dolara satışa çıkarıldığını öğrendik.

BOĞAZİÇİ'NDE KAÇ YALI VAR?
Boğaziçi'nde toplam 366 tane birinci, ikinci ve üçüncü dereceden tarihi eser niteliği taşıyan yalı bulunuyor. Tarihi niteliği olmayanlar da dahil edildiğinde Boğaz'ın iki yakasında toplam 600 yalı bulunuyor. Sarıyer'de 136, Beykoz'da 109, Üsküdar'da 84, Beşiktaş'ta ise 37 tarihi eser niteliğinde yalı var. Boğaz'daki toplam birinci sınıf tarihi yalı, Beykoz 18, Üsküdar 24, Sarıyer 41 ve Beşiktaş'ta altı olmak üzere 89 tane. İkinci sınıf tarihi yalıların dağılımı ise, Beykoz 64, Üsküdar 20, Sarıyer 74 ve Beşiktaş 30 olmak üzere toplam 208 şeklinde. Üçüncü sınıf tarihi eser niteliği taşıyan yalılar ise Beykoz 27, Üsküdar 20, Sarıyer 21, Beşiktaş'ta ise bir olmak üzere toplam 69 adet.

"ALIP ZARAR EDEN OLMADI"
Yüksel AYIKCAN / Ayıkcan Emlak'ın sahibi
İstanbul Boğazı'nda yalı satışı denildiğinde ilk akla gelen isim Ayıkcan Emlak'ın sahibi Yüksel Ayıkcan. Parası olan için yalı yatırımının çok karlı olduğunu vurgulayan Ayıkcan, bu konuda şu bilgileri veriyor: "Şimdiye kadar yalı alıp da zarar eden olmadı. İnsanlar için yalıda yaşamak ulaşılabilecek en üst noktalardan biridir. Boğaz'ın sayılı sakinleri arasına katılmayı kim istemez ki? Boğaz'daki yalılara isteseniz de bir tane bile ilave etme şansınız yok. O yüzden Boğaz'da yaşayan sayılı aileden biri olmak çok prestijli. Yalılarda bahçe ve rıhtım büyüklüğü çok önemli. Bulunduğu mevkii, toplam kullanım alanı, tavan yüksekliği, gördüğü manzara da öyle. Bunun yanında yalıların günümüz mimarisinden çok, tarihi kimliğe sahip olması ve restorasyonu sırasında tarihi dokusunun korunmuş olması da büyük önem taşıyor."

YALI SATMANIN PÜF NOKTALARI
Yüksel Ayıkcan, yalı satarken dikkat edilen noktaları şöyle özetliyor:
- Yalıyı dillendirmeden satmalısınız. Yalı sahipleri, yalılarını sattıklarını gizlemek ister. Gazete ilanı bile yayınlanmaz.
- Satılık bir yalı geldiğinde önce tapusuna bakılıyor. Eski eser olup olmadığı, Anıtlar Kurulu'nda kaydının bulunup bulunmadığı öğreniliyor. Alıcıya yalıda kaçak kısım olup olmadığı, mühür yiyip yemediği, iskanının bulunup bulunmadığı açıkça anlatılmak zorunda.
- Bazı yalıların tamamı birinci sınıf tarihi eserken, bazı yalıların da sadece tavanı birinci sınıf tarihi esere girer. Bu yüzden Anıtlar Kurulu'ndan ayrıntılı bilgi almak şart.
- Tarihi eser niteliği taşıyan yalıda bir tamirat yapılacaksa, proje hazırlanır ve Anıtlar Kurulu'ndan izin alınarak yapılır. İzin almadan yalıda boya bile yapmak mümkün değil. Eski eser olmayan yalıda ise kamuya açık olup olmadığına, konut olarak kullanılıp kullanılmadığına bakmak gerekiyor.

SATIŞI HABER OLAN YALILAR
Yılanlı Yalı (Bebek): İşadamı Aydın Bolak'a ait olan yalı, borçları dolayısıyla 2001'de 10 milyon dolar değer üzerinden Albaraka Türk'e devredildi.

Sadıkoğlu Yalısı (Bebek): Sadıkoğlu Ailesi'ne ait yalıyı 2006 yılında 20 milyon dolara Teknoloji Holding'in patronu Mehmet Emin Hitay satın aldı.

Tahsin Bey Yalısı (Yeniköy): Tercüman Gazetesi'nin sahibi Kemal llıcak'ın olan yalıyı İktisat Bankası'nın patronu Erol Aksoy almıştı. Şu anki sahibi olan Haluk Dinçer ve Suzan Sabancı Dinçer çifti yalıyı, 2004'te TMSF'den 22.2 milyon TL'ye satın almıştı.

Afif Ahmet Paşa Yalısı (Yeniköy): Uzanlar'ın 1983 yılında satın aldığı Yeniköy'deki yalı, 2009'da TMSF'den Suzan Sabancı Dinçer tarafından 58 milyon TL'ye satın alındı.

Ferhan Baras Yalısı (Rumelihisarı): Dünya Göz Hastaneleri'nin sahibi Eray Kapıcıoğlu'nun sahibi olduğu yalı 2010'da 9 milyon 500 bin euro karşılığında Ali Kibar tarafından satın alındı.

Hazım Atıf Kuyucak Yalısı (Kanlıca): Kanlıca Koyu'nda el değiştiren bir başka yalı da ünlü Körfez Restoran'a ev sahipliği yapan Hazım Atıf Kuyucak Yalısı oldu. Ömer ve Suna Salur çifti ile Alinur Salur'a ait olan bu yalı, Erciyas Çelik Boru Sanayi A.Ş.'nin (ERBOSAN) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kamil Erciyas tarafından 2009'da 27 milyon TL karşılığında satın alındı.

Yedisekiz Hasan Paşa Yalısı (Kanlıca): TMSF'nin 2009'un Nisan ayında satışa çıkardığı yalıyı Abdi İbrahim İlaç Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut , 20 milyon dolara satın aldı.

Tevfik Ercan Yalısı (Bebek): Küçük Bebek'te yer alan ve Çınar Otel'in kurucusu Tevfik Ercan'ın ismiyle anılan yalı, 2009'da 18 milyon dolar karşılığında el değiştirdi. Yalıyı Örsan Tekstil'in sahibi Osman Ör aldı.

İkiz Yalılar (Kandilli): Sabancı Holding'in kurucusu merhum Hacı Ömer Sabancı'nın kardeşi merhum Hacı Mehmet Sabancı'nın oğlu Kaya Sabancı'nın Kandilli'de 'İkiz Yalı' olarak adı geçen yalısı, 2010'da Erikli Su'nun kurucusu ve halihazırdaki ortaklarından Hasan Aslanoba tarafından 16 milyon euro'ya satın alındı.

Yüzüklü-Alemdar Yalısı (Beykoz): Birsen Alemdar'ın varisi olduğu bu yalı, 13 milyon TL karşılığında tekstil sektöründe faaliyet gösteren Dalkıran Grup'un patronu Yaşar Dalkıran tarafından 2010'da satın alındı.

Köseleciler Yalısı (Anadolu Hisarı): Ali Akkanat tarafından 2012'da 10 milyon dolar karşılığında Serkan Borançılı'ya satıldı.

Manas Efendi Yalısı (Tarabya): Tarabya'da yer alan ve miras davası 16 yıl süren 131 yıllık Manas Efendi Yalısı icradan satışa çıkarılmıştı. 2009'da 2 milyon 300 bin TL karşılığında Erdal Aslan Menemenlioğlu tarafından satın alındı. Clifton Yalısı (Kandilli): 2010'da Torunlar Grubu'nun patronu Aziz Torun tarafından 11 milyon 500 bin dolara satın alındı.

Fuat Paşa Yalısı (Anadolu Hisarı): Meditinvest Gayrimenkul Danışmanlık'ın elinde olan yalı, 2010'da Cüneyt Çalıcıoğlu tarafından 5 milyon 950 bin dolar karşılığında satın alındı.

Hamlacıbaşı Yalısı (Beykoz): Sultanlar Grubu'nun elindeki yalı, 2011'de İmam Altınbaş'a 9 milyon dolar karşılığında satıldı.

Zarif Mustafa Paşa Yalısı Mehtabiye Köşkü (Anadolu Hisarı): Rabia Çapa ve kızlarına ait olan köşk, 2011'de 11 milyon 400 bin dolar karşılığında Orta Anadolu Tekstil Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Murat Karamancı tarafından satın alındı.

Pembe Yalı (Anadolu Hisarı): Ekrem Vardar'a ait olan yalı, 2013'te Ülker Grubu'nun patronu Murat Ülker tarafından 5 milyon 500 bin dolara satın alındı.

Baran Yalısı (Yeniköy): Baran Ailesi'ne ait olan yalı 2013 yılında Dilek Sabancı tarafından 52 milyon dolara satın alındı.

Veysel Midil Yalısı (Anadolu Hisarı): Ömer Veysel Midil ile Veysel Dursun'un hissedarı olduğu yalı, Bursa kökenli Türkün Holding'in patronu Erol Türkün tarafından 2010'da 6 milyon 500 bin dolar karşılığında satın alındı.

Zarif Mustafa Paşa Yalısı Harem Bölümü (Anadolu Hisarı): Deha Menkul Kıymetler'e ait olan yalı, 2012'de 25 milyon dolar karşılığında Çolakoğlu Ailesi'nin mülkiyetine geçti.

Feyyaz Tokar Yalısı (Anadolu Hisarı): Tokar Ailesi'nin sahibi olduğu yalı 2012'de 25 milyon dolar karşılığında Ahmet Okumuş tarafından satın alındı.

Şehzade Burhanettin Efendi Yalısı (Yeniköy): ERG İnşaat'ın sahibi Erbilginler'e ait olan yalı geçtiğimiz mart ayında 100 milyon euro tutarında bir bedelle Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed el Sani tarafından satın alındı. Emir, yalıyı ikinci eşi olan Katar Kraliçesi Anoud'a armağan etti.