CANLI YAYIN
Orta Doğu alarmda! İran'ın ABD-İsrail için planı ne olacak?
İsrail’in 13 Haziran’da İran’a yönelik başlattığı saldırılar, Orta Doğu’da yeni bir savaşın kapılarını araladı. Gerilimin tırmanarak büyüdüğü süreçte, ABD’nin İran’a ait üç nükleer tesisi hedef almasıyla çatışmalar yeni bir boyuta taşındı. Gözler şimdi İran’ın nasıl bir karşılık vereceğine çevrilmiş durumda. Uluslararası haber ajansı AP, Tahran’ın olası misilleme adımlarını derledi.
ABD'nin İran'ın Fordo dahil 3 nükleer tesisine saldırı düzenlemesinin ardından İran'ın vereceği karşılık merak konusu oldu. Uluslararası haber ajansı Associated Press (AP), İran'ın bir sonraki hamlesine dair olası senaryoları yazdı.
ABD gece saatlerinde İran'ın 3 nükleer tesisini vurdu
İRAN ABD'Yİ UYARMIŞTI
İsrail, 13 Haziran'da İran'ın askeri ve nükleer tesislerine sürpriz bir hava saldırısıyla savaşı başlattığından bu yana, İranlı yetkililer, ABD'yi müdahil olmaması konusunda uyardı ve bunun tüm bölge açısından ağır sonuçları olacağını söyledi.
İran, onlarca yıldır hem kendi topraklarında hem de bölge genelinde çok katmanlı askeri yetenekler inşa etti. Bu kapasitenin en azından bir kısmı, ABD'nin kendisine saldırmasını caydırmak amacıyla oluşturulmuştu. Ancak AP'ye göre, ABD'nin İsrail'in savaşına doğrudan müdahil olması, İran'ın bu caydırıcı güçleri elinde tutması için son gerekçeyi de ortadan kaldırmış olabilir.
ABD gece saatlerinde İran'ın 3 nükleer tesisini vurdu
İRAN'IN KARŞI HAMLESİ NE OLACAK?
Uluslararası haber ajansına göre, bu durum, Orta Doğu'daki ABD kuvvetlerine yönelik bir saldırı dalgasını, küresel petrol arzı açısından kritik bir boğazın hedef alınmasını ya da Amerikan saldırılarında üç kilit tesisin vurulmasının ardından İran'ın tartışmalı nükleer programının kalanıyla silah üretme yönünde ani bir hamle yapmasını beraberinde getirebilir.
AP'ye göre eğer İran, ABD ve bölgesel müttefiklerine misilleme yapma kararı alırsa, hedef listesi çok daha geniş ve İsrail'e kıyasla çok daha yakın olacaktır. Bu da İran'ın füze ve İHA'larını daha etkili bir şekilde kullanmasına imkân tanıyabilir. ABD ve İsrail'in askeri kapasiteleri çok daha üstün olsa da bu durum ABD'nin bölgedeki son askeri müdahalelerinde her zaman belirleyici olmamıştır.
ABD gece saatlerinde İran'ın 3 nükleer tesisini vurdu
HÜRMÜZ BOĞAZI'NIN KAPATILMASI
İlk senaryo Hürmüz Boğazı'nın kapatılması. Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi'nin dar çıkış noktasıdır ve küresel ölçekte satılan tüm petrolün yaklaşık %20'si buradan geçer. En dar noktası sadece 33 kilometredir. AP'ye göre buradaki herhangi bir aksama, dünya genelinde petrol fiyatlarının fırlamasına ve ABD ekonomisinin zarar görmesine neden olabilir.
İran, boğazı en azından geçici bir süreliğine geçilemez hale getirebilecek hızlı saldırı tekneleri ve binlerce deniz mayınına sahip. Ayrıca, Yemen'deki Husi müttefiklerinin Kızıldeniz'de yaptığı gibi, Körfez kıyılarından füze fırlatabilir.
ABD gece saatlerinde İran'ın 3 nükleer tesisini vurdu
PETROL FİYATLARININ YÜKSELMESİ ABD'Yİ SIKIŞTIRABİLİR
ABD, Bahreyn'de konuşlu 5. Filosu ile uzun süredir boğazdaki deniz trafiğinin güvenliğini sağlamaya kararlı. Ancak uluslararası haber ajansına göre, kısa süreli bir çatışma bile gemi trafiğini felce uğratabilir, yatırımcıları paniğe sevk edebilir ve petrol fiyatlarının yükselmesine neden olarak uluslararası kamuoyunun ateşkes yönünde baskı yapmasına yol açabilir.
ABD gece saatlerinde İran'ın 3 nükleer tesisini vurdu
ABD ÜSLERİNE SALDIRI
İkinci senaryo Orta Doğu'daki ABD üslerine ve müttefiklerine saldırmak. ABD'nin bölgede on binlerce askeri bulunuyor. Bu askerler Kuveyt, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi Basra Körfezi'nin öte yanındaki ülkelerdeki daimi üslerde konuşlu.
AP'ye göre, bu üsler de İsrail gibi sofistike hava savunma sistemlerine sahip, ancak İran'dan fırlatılan füze ya da İHA'lara karşı yeterli savunma yapamayabilirler. Uluslararası haber ajansı, İsrail'in bile gelen tüm saldırıları durdurmakta başarılı olamadığını belirtti.
ABD gece saatlerinde İran'ın 3 nükleer tesisini vurdu
WASHINGTON EKONOMİK OLARAK BASKI ALTINA ALINABİLİR
AP, İran'ın ayrıca bu ülkelerdeki kritik petrol ve gaz tesislerini hedef alarak, ABD'nin savaşa katılmasının bedelini artırmaya çalışabileceğini bildirdi. 2019 yılında Suudi Arabistan'daki iki büyük petrol tesisine düzenlenen ve Husiler tarafından üstlenilen İHA saldırısı ülkenin petrol üretimini geçici olarak yarı yarıya düşürmüştü.
ABD gece saatlerinde İran'ın 3 nükleer tesisini vurdu
İRAN'IN VEKİL GÜÇLERİ
Üçüncü senaryo vekil güçlerin harekete geçirilmesi. İran'ın "Direniş Ekseni" olarak bilinen ve Orta Doğu'daki silahlı gruplardan oluşan ağı, İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze'ye düzenlediği saldırılar sırasında zayıfladı. Uluslararası haber ajansına göre, yine de bu yapı hala kayda değer bir güce sahip.
İran hala Yemen'deki Husilere ve Irak'taki müttefik silahlı gruplara başvurabilir. Her iki grup da ABD ve müttefiklerini hedef alabilecek füze ve İHA kabiliyetine sahip.
NÜKLEER SİLAH HAMLESİ
Dördüncü senaryo İran'ın nükleer bir hamlede bulunması.
ABD saldırılarının İran'ın nükleer tesislerine verdiği tam zararın ortaya çıkması günler ya da haftalar sürebilir. Ancak uzmanlar, ABD-İsrail ortak saldırılarının İran'ın nükleer silah geliştirme kapasitesini tamamen ortadan kaldırmayacağını, sadece geciktireceğini uzun süredir dile getiriyor. Bunun nedeni, İran'ın programını ülke genelinde dağınık bir yapıya yaymış olması ve bazı tesislerin yer altında, sağlamlaştırılmış yapılar içinde bulunması.
ABD gece saatlerinde İran'ın 3 nükleer tesisini vurdu
AP'ye göre, İsrail ve ABD savaş uçakları gökyüzündeyken İran'ın bu programı tamir etmesi ya da yeniden inşa etmesi zor olur. Ancak İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iş birliğini tamamen sonlandırmayı ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan (NPT) çekilmeyi tercih edebilir.
Kuzey Kore, bu anlaşmadan 2003'te çekilmiş ve üç yıl sonra nükleer silah denemesi yapmıştı.
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
