80'ler: 12 Eylül darbesi, Kenan Evren ve Turgut Özal'lı yıllar

Türkiye, genç nüfusu, jeopolitik önemi, köklü tarihi ve kültürüyle, her dönem küresel güçlerin hedefi oldu.

Reformların, ekonomik kalkınmanın önü, iç barış bozularak, silahla, kanla, darbeyle kesildi... Kimi zaman Alevi-Sünni, sağ-sol, kimi zaman da laik-dindar çatışmaları sahneye konuldu... Ve askeri darbelere zemin hazırlandı... Bu ülke çoğu kez gencecik fidanların kara toprağa düştüğünü gördü...

DARBENİN GÖLGESİNDE GEÇEN YILLAR

Seksenli yıllar... Türkiye'nin kaos yıllarının devamıydı.. 1970'li yıllarda başlayan yoksulluk, siyasi istikrarsızlık, sokak çatışmaları ve suikastlar devam ediyordu.

80'lerin ilk yılında, dönemin en önemli sendikacılarından DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler evinin önünde öldürülmüştü.

Tarihe Çorum Katliamı olarak geçen olaylar yaşanmış, ülkücü solcu çatışması tırmanmıştı. Sokaklar adeta kan gölüydü. Asker kanı durdurmak için kendisine verilen yetkiyi kullanmıyordu. Bilerek darbenin zemini hazırlanıyordu.

12 Eylül sabahı kurulan darbe planı tamamlandı demokrasi bir kez daha asker postalı altında ezildi.

Cunta Lideri Kenan Evren ülkedeki kardeş kavgasını gerekçe göstermiş, tankların namlusunu resmi binalara doğrultmuştu...

İstiklal Mahkemeleri, her iki taraftan gençleri adil yargılamalar yapmadan idam sehpalarına gönderdi.

Onlardan biri de 18 yaşından küçük olduğu yönünde başvurular yapılmasına rağmen idam edilen Erdal Eren'di...

Ki, yıllar sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan gözyaşlarını tutamamıştı Erdal Eren'in son mektubunu okurken..

ASALA VE PKK TERÖRÜ

7 Ağustos 1982'ydi.. Türk diplomatlarına yurt dışında suikastlar düzenleyen Ermeni terör örgütü ASALA, sonunu getirecek eylemlerden biri için Ankara Esenboğa Havalimanı'nı seçmişti. Baskında 9 kişi öldü, 72 kişi yaralandı. Ermeni teröristlerden biri öldürüldü, biri sağ olarak ele geçirildi.

ASALA bir yıl sonra Fransa'daki Orly Havalimanı saldırısından sonra da çöküşe geçti. Türkiye önemli bir terör belasından kurtuldu.

Terör örgütü PKK'nın eylemlere başlaması da seksenli yıllardaydı. 15 Ağustos 1984'te Eruh ve Şemdinli'de PKK ilk terör eylemlerini yaptı. Bu, asker- sivil, kadın- bebek demeyen örgütün ilk katliamlarıydı.

Art arda patlak veren bankerlik skandalları da seksenlerin unutulmazlarıydı... Halktan yüksek faiz vaadiyle büyük paralar toplayan onlarca banker batmıştı. 'Banker Kastelli'' diye bilinen Cevher Özden ve eşi de İsviçre'ye kaçmıştı... Bir yandan da ilk sivil hükümet kurulma aşamasındaydı... Turgut Özal'ın yıldızı parlıyordu.

TÜRKİYE'Yİ ŞEKİLLENDİREN LİDER: ÖZAL

80li yıllar her alanda baskıların yaşandığı yıllardı..

Seksenli yıllar hayat bilgisi kitabında Kenan Evren'in resmi olması demekti,

Televizyonda Kara Şimşek'i izleyip konuşan arabaları hayal etmekti...

Annelerin Çernobil yüzünden çocuklarına çay içirmemesi demekti...

Türk futbolunun yükselişe geçmesine de şahit olmaktı...

80'li yıllarda Türkiye'nin ekonomisinde bir dönem kapanıp yeni bir dönem açılıyordu

İflas etme noktasına gelen ekonomiyi kurtaracak kişinin adı Turgut Özal'dı...

12 Eylül'ün hasarını azaltan, darbe yıllarını değiştiren siyasi aktördü.

Özal, sokaktaki kavgaya rağmen enflasyonu düşürmüş, yağ-tüp-et kuyruğunu bitirmiş, karaborsaya son vermişti.

"Her şeyin hızlısını severim" diyen Başbakan Turgut Özal, reform niteliğindeki projelerini birbiri ardına hayata geçirdi.

Boğaziçi Köprüsünün özelleştirmesi gündeme gelince büyük bir tartışma başlamıştı.

Özal'a karşı "köprüyü sattırmam" diyenler kampanya yürütüyordu.

Her şeye karşı olan lobi o yıllarda da faaliyetteydi.

Günümüz Türkiye'sinin en büyük sorunlarından anayasa o yılların eseriydi.

82 Anayasası halk oyuna sunuldu ve yüzde 91.5 evet oyuyla kabul edildi. Bu oylama aynı zamanda Evren'in cumhurbaşkanı olmasına onay vermekti.

Cuntacılar, darbenin ardından dönemin siyasi aktörleri Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan ve Alparslan Türkeş'e siyaset yasağı getirilmiş, sürgüne gönderilmişti. Yasaklı liderlerin demeçleri gazetelerde yayınlanamıyor, örneğin Demirel'den "bir bilen" olarak bahsediliyordu.

Bu yasak 1987'de yapılan referandumla kaydırıldı. O yılların en önemli siyasi aktörü Turgut Özal'dı.. SODEP'i kuran Erdal İnönü bir başka önemli isimdi.. 1987'den itibaren de eski liderler farklı partilerle siyaset arenasına dönüş yaptı.

80'LERİ SEVDİREN İSİMLER...

Seksenler, icraatın içinden demek, "Semra koy bir kaset de neşemizi bulalım" demek. Köprü demek, ödediğiniz her kuruş verginin yol, su, elektrik olarak size geri dönmesi demekti...

O yılların starları da müziği de sosyal hayatı da farklılaşıyordu.

Teksas – Tommiks vardı ama, bu 'Amerikan kahramanlarına' rakip olarak çıkarılan Tarkan ve Karaoğlan da kendilerine sağlam bir yer edinmişti. Her Türk çocuğunun gönlünde, bir gün Tarkan gibi bir kahraman olmak yatardı.

Renkli televizyonların yeni yeni yaygınlaştığı bir dönemde Adile Naşit'ten masal dinlemek demekti seksenler, Michael Jackson, Madonna demekti...

Seksenler okula siyah önlükle gitmek demekti.

Kayahan, Nilüfer, Sezen Aksu dinlemek.... Fatih Terim ve Mustafa Denizli'yi tanımaya başlamak demekti.

Türk futbolu atağa kalkıyordu o yıllarda.

Türkiye'nin ismi yavaş yavaş duyuluyordu Avrupa'da...

Özellikle çocukların Barış abisi vardı. Barış Manço o yıllarda adam olacak çocuğu gözünden tanıyordu.

Bir de itinayla dantel örtülen tüplü televizyonlardan Brezilya dizileri izlenir, Köle Isaura'nın dramına ağlanırdı.

Globalleşmeyle hayatımıza giren dolar, mark artık şarkılara konu oluyordu.

O yıllarda sağ ve sol ağır baskı görmüş, deyim yerindeyse darmadağın olmuştu. Bu şarkılara da yansımıştı.

Zorluğa yokluğa rağmen birazda tebessüm etmekti.

Uzaylı Zekiye, Perihan Abla, Bizimkiler dizisiyle aile ve mahalle sıcaklığını olabildiğince yaşamaktı seksenler...

O görüntülerin yıllar sonra bile hafızalarda kalması demekti.

1970'lerde "Ayağında Kundura" şarkısıyla müzik piyasasını sarsan İbrahim Tatlıses inşaat işçiliğinden imparatorluğa ilerlemeye başlıyordu. Yeni plaklar, filmler peş peşe geliyor, sanatçı iş dünyasına da adım atıyordu.

Lazım olur diye fazladan pul alınan, TRT, teknik bir nedenden dolayı yayına ara verdiğinde ekrana gelen manzara resmine 10 dakika ara vermeden bakabilmekti seksenler...

80'Lİ YILLARIN SONU

Ve ekonomi, Özal seksenlerde çok şeyi değiştirdi.

Aşırı talep yüzünde dolar yaygınlaştı. Döviz büfeleri vs gibi kavramlar hayatımıza girdi. Başka bir şey daha oldu 1980'lerde Türkiye vergide KDV ile tanıştı. Bugün herkesin bildiği KDV o dönemde çıktı. Bunun yaygınlaşabilmesi için "vergi iadesi" diye bir kavram oluşturularak, insanlar harcamaları karşılığında fiş almaları teşvik edildi. 'Vergi iadesi' ile ödedikleri paranın bir miktarını devletten geri alabiliyorlardı.

Tarihler 1988'i gösterdiğinde Özal suikastı gündeme bomba gibi düştü...

Başbakan Turgut Özal'a ANAP Kongresi esnasında eski ülkücü Kartal Demirağ tarafından suikast düzenlendi. Özal, parmağından hafif şekilde yaralandı.

20 yıl hapis cezasına çarptırılan Demirağ, sonradan cumhurbaşkanı seçilen Özal tarafından affedilerek 1992'de şartlı tahliye yasasından yararlanarak salıverildi. Özal'ı kim neden öldürmek istemişti, bu sır olarak kaldı ve bugüne kadar suikast emrini verenler ortaya çıkarılamadı. Özal'ın yakın çevresine, suikast emrini kimin verdiğini bildiğini söylediği de gündeme geldi.

Seksenlerin sonuna gelindiğinde, 1989 yılında 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren görevini 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'a devretti.

Darbeci Kenan Evren dönemi böylece sona erdi.