ERGÜN DİLER

BÜYÜK savaşın cephelerinden ve karargahından gidelim bugün... Önce ajanslara düşen acı bir haber...
Tayvan'ın doğusundaki Hualien bölgesinde bir yolcu treninin raydan çıkması sonucu en az 54 kişi hayatını kaybetti. Kazada 156 kişi de yaralandı. Olayın ilginç yanı ise oluş şekliydi! Kazaya neden olan park halindeki bir kamyondu. Kendi haline bırakılan kamyon rayların üzerinden kaymaya başladı.
Tünelden çıkan trenin makinisti, haliyle görme şansını yakalayamadan çarptı. Vagonlar devrildi.
54 kişinin öldüğü 8 vagonlu trende 350 yolcu bulunuyordu... Bu notu düştükten sonra devam edelim...
Sonra da şu iddiayı bir kenara not edelim...
Geride bıraktığımız yüzyılda petrolü kontrol eden dünyayı yönetti. Bu yüzyılda ise çip üretimini kontrol eden hükmedecekti!
Yaklaşık bir hafta önce TAYVAN'da yeni bir çip tesisinin temel atma töreni oldu. Törende Tayvan Amerikan Enstitüsü Başkanı Brent Christiensen, "Hem ABD Başkanı Joe Biden, hem de Tayvan Başkanı Tsai Ing-wen, çip endüstrisini stratejik öncelik olarak benimsediler" dedi.
ABD, teknoloji üretiminin gelişmiş olduğu Tayvan'ı, çip tedarikinde Çin'den uzaklaşmak için önemli bir ortak olarak görüyor...
Bu net! Tayvan küresel çip üretiminin yarısından fazlasını sağladığı için krizde kilit önem taşıyor.
SIR da DEĞİL!
Açalım biraz... ABD Çinli HUAWEİ'yi baskı altına alınca tansiyon fırladı... Operasyonun ayaklarından biri, belki de en önemlisi TAYVAN'ın yıldızı TSMC şirketiydi.
Tayvan'ın ikinci yıldızı ise United Microelectronics Corporation'du... ABD'nin TSMC'ye baskısı Huawei'nin gerilemesine, çökmesine giden yolu açıyordu.
Çünkü istediği kadar ÇİP alamıyordu! Verilmiyordu!
Çip sektöründe iki firma türü mevcut. Intel, Samsung, SK Hynix ve Micron gibi firmalar, ürünlerini kendi fabrikalarında üretiyorlardı.
Askeri ve ticari ihtiyaçlar ise TSMC tarafından karşılanıyordu. Dünyadaki en büyük firmaydı. Tekti!
TSMC'nin ürettiği çipler akıllı telefonlar, programlama cihazları, elektronik eşya, arabalar, baz istasyonları, oyun konsolları, PC'ler, tabletler, dijital elektronik aletler, dağıtıcı programlar ve hemen her yerde üretilen askeri teknolojiler gibi pek çok sektörde kullanılıyordu.
Zaten bu şirketin ürünlerinin yüzde 60'ını ABD'li şirketler alıyordu.
Aynı şirket yani TSMC Arizona'ya yatırım kararı alıyor ve 12 milyar dolar için imza atıyordu. Telefonumuzdan bilgisayarımıza kadar her şeyde olan ancak fark etmediğimiz TSMC, anlayacağınız ABD'ye taşınıyordu... TSMC ya da diğer şirketler üretim yapabilmek için yani ÇİP üretebilmek için LİSANSA ihtiyaç duyuyorlardı. Mesela APPLE, ÇİP üreteceği zaman lisansını alıyor, TSMC'nin kapısını çalıyor ve siparişini veriyordu. İşte burada iki önemli ayak devreye giriyordu! SİLİKON WAFER olmazsa olmazdı.
Ancak TSMC'nin ya da diğer ÇİP üreticilerinin çalışabilmesi için SİLİKON WAFER'a ihtiyaçları vardı. Bunun da merkezi KORE'deydi. Ve ABD arkasındaydı...
Bu ÇİP üretimin önemli ayağıydı ancak en önemli nokta ise ARM'daydı! ARM bir İngiliz şirketiydi.
İngiltere merkezli çip tasarım şirketi ARM Holding, Amerikan grafik çipi uzmanı Nvidia'ye satıldı. ARM'ye 40 milyar dolar değer biçildi.
Şirket, 4 yıl önce de Japon Softbank tarafından 32 milyar dolara satın alınmıştı.
Nvidia anlaşmanın "yapay zeka çağında önde gelen bilişim şirketini yaratacağını" ilan etti. Şirketin merkezi Cambridge'te kalacaktı.
Zaten dünyanın dört bir yanında kolları vardı.
Apple, Samsung, Huawei ve Qualcomm gibi şirketler ARM ürünlerini kullanıyordu. ARM, kendi tasarımları üzerinden 180 milyar adet çip üretiyordu.
ARM işin beyniydi yani.
MÜHENDİSLİĞİNİ o yapıyor, her şeyi hazır hale getiriyor, KORE silikon Wafer'ı üretiyor, Tayvan'da ÇİP'i üretmek için fabrikayı çalıştırıyordu... Biraz geri çekilip bakıldığında ÇİP kontrolünün tamamen ABD'ye kaydığını görmekteyiz. Biden daha geçtiğimiz günlerde ÇİP üretiminin hızlandırılması için 37 milyar dolarlık bir FON hazırlattı...
Nvidia bu satın almayla sağlık hizmetlerinden robotik uygulamalara kadar, kendi kendine giden arabalardan akıllı telefonlara kadar her şeyin patronu olacaktı.
Yani İPLER ABD'nin eline geçmekteydi... Belki bir adedi 100 dolar olan ÇİP'ler milyonluk araçlardan daha değerliydi! Akıl hep kazanıyordu... Unutmadan başa dönelim... Tayvan'daki kazaya ve demiryoluna çıkan kamyona böyle bakalım...
ÇİP'te yani küçücük bir alanın üzerinde KÜRESEL bir savaş sürmekte... Yeni ÇAĞIN KOD'u bu!