KEREM ALKİN

21. yüzyılın en büyük meydan okumalarından birisi olan çevresel sürdürülebilirlik, artık yalnızca ekolojik bir kaygı olmayıp, aynı zamanda uluslararası diplomasi alanına da damga vuran, ülkeler için adeta kültürel bir kimlik beyanı özelliği de taşımaktadır. Türkiye, bu alanda en ses getiren, saygın girişimlerinden birisi olan 'Sıfır Atık' Projesiyle, küresel ölçekte öncü ve ilham verici bir pozisyona yerleşmiş durumda. Sayın Cumhurbaşkanımızın Refikaları Sayın Emine Erdoğan Hanımefendinin himayelerinde 2017 yılında başlatılan bu ölçüde kapsamlı çevre vizyonu, yalnızca atık yönetimi açısından değil, Türkiye'nin tarihe mal olmuş kültürel birikimi ve toplumsal değerleri açısından da anlamlı bir dönüşüm hamlesine de işaret etmektedir.
'Her atık çöp değildir' anlayışıyla yola çıkan Sıfır Atık Projesi, yalnızca Türkiye çapında değil, bugün uluslararası platformlarda da büyük bir yankı uyandırmış durumda. 19 Eylül 2022'de BM Genel Sekreteri Guterres ile birlikte imzalanan 'Küresel Taahhüt' Belgesi, her yıl 30 Mart'ta kutlanan Uluslararası Sıfır Atık Günü'ne dönüşmüş durumda. Sanayi Devrimi'nin başlangıcından bu yana karbon emisyonunda tarihi sorumluluğu olan önde gelen ülkelerin arasında, ürettiği katma değere karşılık salınan karbon emisyonu ile pozitif katkısı olan bir pozisyona sahip olan Türkiye'nin çevre diplomasisinde ulaştığı etkinliği de göstermesi bakımından gurur verici bir başarıdan söz ediyoruz. Üstelik, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde ve Sayın Hanımefendinin himayelerinde yürüyen bu süreç OECD ve UNESCO gibi pek çok uluslararası teşkilatın gündemine de taşınmış durumda.
Bu büyük çevre hareketinin sadece rakamlar ve raporlarla sınırlı olmadığını bilmemiz gerekir. Sıfır Atık Projesi, aynı zamanda, Türkiye'nin kadim kültürünün içinden doğan bir yaşama biçiminin de ifadesidir. Bu noktada, Sayın Emine Erdoğan öncülüğünde hazırlanan 'Asırlık Tariflerle Türk Mutfağı' kitabı da, sadece ülkemizin yöresel lezzetlerinin buluştuğu bir gastronomi eseri değil, aynı zamanda sıfır atık felsefesinin kültürel bir izdüşümüdür. Türk mutfağı, doğası gereği israfı reddeder; her gıda ürünü değerlidir, artan ekmekten kalan sebzeye kadar her şey yeniden işlenir, dönüştürülür, yaşatılır. Anadolu'nun mutfak geleneğinde 'artık yoktur', her lokmanın bir değeri vardır.
Son 4 yıldır, mayıs ayının ikinci yarısında, dünyanın dört bir yanındaki diplomatik misyonlarımızda gerçekleştirilen Türk Mutfağı Günleri, 'Asırlık Tariflerle Türk Mutfağı' eseri içerisinde yer alan Türkiye'nin yedi bölgesindeki zengin mutfak kültürünü dünyaya tanıtmakta, hem de kadim kültürümüzün bir parçası olan sürdürülebilir yaşam pratiklerinin bu topraklarda yüzyıllardır nasıl yaşatıldığını tüm insanlığa göstermektedir. Böylece, gastronomi becerimiz Türkiye için yalnızca bir kültür tanıtımı değil, aynı zamanda bir diplomasi aracına da dönüşmektedir. Bugün Türkiye'nin yurt dışındaki diplomatik temsilciliklerinde görev yapan Türk şeflerimiz, ustalarımız, Türk Mutfağından hazırladıkları lezzetlerle, ülkemizin değerlerini, kültürel kodlarını ve çevre duyarlılığını anlatmaktalar. Bu yönüyle mutfak sanatımız, artık 'gastronomi diplomasisi' adını verdiğimiz yepyeni bir diplomatik alanın da kapısını aralamaktadır.
'Sıfır Atık' vizyonu ile Türk Mutfağı mirasının buluştuğu bu güçlü anlatı, Türkiye'yi hem çevre duyarlılığı yüksek bir ülke olarak konumlandırıyor, hem de kadim kültüründen gelen sürdürülebilir yaşam anlayışını küresel bir örnek haline getiriyor. Bu, Sayın Emine Erdoğan Hanımefendinin himayelerinde şekillenen ve Türkiye'nin yumuşak gücünü pekiştiren büyük bir uluslararası başarı hikayesidir. Bu nedenle, 'Gastronomi Liseleri Projesi' de bu düzeyde bir uluslararası başarıyı, yerelin değerini evrensele dönüştüren bir girişim olarak çok kıymetli bir adımı temsil ediyor. Tam anlamıyla 'işin mutfağında' yetişen gençlerimiz Türkiye'nin 'gastronomi diplomasisi'nin neferleri olacak.