Şempanzeler de kendini bilir

Şempanzelerin de insanlar gibi 'özfarkındalığa' sahip olduğu belirlendi.
Birçok araştırma başta büyük maymunlar olmak üzere bazı hayvanların aynada kendini tanıyabildiğini ortaya koymuştu.
Ancak maymunlara yapılan ayna testi bu hayvanların idrak etme becerisini kanıtlasa da aynada nasıl kendilerini tanıyabildiği kesin olarak bilinmiyordu. Ayrıca bazı araştırmacılar, bu testin maymunların özfarkındalığa sahip olduğunu göstermediğini savunuyordu.
Şüpheleri yok etmek için Japon bilimadamları Takaaki Kaneko ve Masaki Tomonaga, bilgisayar başında 3 dişi şempanzenin ekranda birbirinin aynı olan iki imleçten hangisini fareyle kontrol ettiğini anlayıp anlamadığını inceledi. Farklı hedeflerin üzerine basabilmesi için 3 şempanzeye önce fare yardımıyla ekranda bir imleci hareket ettirme çalıştırması yaptırıldı. Bu harekete alıştırıldıktan sonra şempanzelere aynı boyutta, şekilde ve renkte iki imleç gösterildi. İmleçlerden birini fareyle şempanzeler kontrol ederken, diğer imleç şempanzelerin önceki günlerde alıştırma yaptığı sıradaki kayıtlara göre hareket etti.
Şempanzeler fareyi kullanarak hangi imleci hareket ettirdiğini anlayabildi.
Araştırmacılar, şempanzelerin başarısının bu hayvanların "kendi eylemlerinin dış dünyayı nasıl etkilediğini" anlayabildiğini gösterdiğini vurguladı.
Deneylerin şempanzelerin bir dış uyarıcıyı kontrol ederken bunun farkında olduğunu gösterdiğine, bu durumun da insanlarda "özfarkındalığın" anahtarlarından birini oluşturduğuna dikkati çekti.
Araştırma, "Royal Society" dergisinde yayımlandı. (AA)