Üzerinden ‘siyaset’ geçen köprüler
Altın Boynuz Haliç köprülerini yapanların öyküleri, aslında bir anlamda Osmanlı’nın hatta dünya siyasi hayatından izler taşıyor. Köprü yapmak için Tanzimat Dönemi’nde yarışan İngiliz ve Fransızlar’ın yerini I. Dünya Savaşı öncesinde Almanlar almıştı.
- Tarih
- Giriş Tarihi: 00:00 | 02.08.2015
- Güncelleme Tarihi: 12:02 | 02.08.2015
İstanbul'un Fethi'nden sonra dört asır boyunca şehre köprü yapma fikri hayata geçirilmemişti. Sultan II. Bayezıd devrinde Galata'ya bir köprü yapılması planlanmış, bunun için Leonardo da Vinci'den bir tasarım yapması istenmiş lakin limanın yapılacak bu köprüyle kapanması ihtimali nedeniyle bu karardan vazgeçilmişti.
Eski İstanbul'da çok uzun bir süre yolcu taşıma aracı kullanılmadığı için insanlar gidecekleri yere yürüyor dolayısıyla semtlerinden çok fazla uzaklaşmıyorlardı.
Müslüman halkın çok fazla uğramadığı Galata o yıllarda daha çok gayrimüslimlerin yaşadığı, Beyoğlu ise sadece çayır çimenlerden ibaret bir yerdi. Köprüye de bu yüzden pek fazla ihtiyaç duyulmamıştı.
SARAY TAŞININCA MANZARA DEĞİŞTİ
Lakin zamanla Galata ve civarı büyümüş, Müslümanların buradaki işleri nedeniyle temasları artar olmuştu.
Ayrıca Saray'ın Beşiktaş'a taşınması da ulaşımı Eminönü-Karaköy hattı üzerinde yoğunlaştırmıştı. Nihayet Sultan II. Mahmut devrinde, 1836 yılında Unkapanı ile Azapkapı arasında bir köprü yapıldı. Bu köprünün genişliği iki araba ile iki yüklü beygir ve yanlarından da yayaların geçebileceği bir yol kadardı. Sultanın emriyle halktan geçiş parası alınmadığı için bu köprüye Hayratiye adı verildi. Karaköy-Eminönü arasındaki ilk köprü ise Sultan Abdülmecid devrinde 1845 yılında yine ahşap olarak yapıldı. Cisr-i Cedid isimli bu köprüden halk ilk üç gün ücretsiz geçmişti.
MAHMUDİYE, MEZAT İLE SATILDI
1860 yılının sonlarına doğru Karaköy'e yine bir köprü yapılması gündeme geldi. 1869 yılında Galata-Eminönü arasında kurulacak köprü için bir Fransız şirketi ile anlaşmaya varıldı. İngilizler de Unkapanı-Azapkapı arasına inşa edilecek demir köprünün yapım işini aldı. 1870 yılının Ekim ayında gazetelerde 1863 tarihli ahşap köprünün yerinden sökülüp yerine yeni bir köprünün yapılacağı haberleri çıktı.
Ancak ani bir kararla Fransızlar'a Galata için yaptırılan köprünün Unkapanı-Azapkapı arasındaki Mahmudiye Köprüsü'nün yerine konması kararlaştırıldı ve 1872 yılında resmi açılışı yapıldı.
EN UZUN ÖMÜRLÜSÜ ALMANLARINKİ
Mahmudiye'nin kaderi ise mezata çıkarılıp satılmak oldu. İngilizlere sipariş edilen köprü ise Galata-Eminönü arasına kondu ve 1912 yılına kadar hizmet verdi. Daha sonra ilk tasarlandığı yere, Unkapanı-Azapkapı aksına taşınarak 1936 yılında bir fırtına da parçalanana kadar ulaşımı sağladı. Bu emektar köprünün yerine de 1940 yılında tamamlanan Unkapanı Köprüsü inşa edildi. Almanlar ise Karaköy ile Eminönü arasında yeni bir köprü yapılması için 1894'ten itibaren Osmanlı'ya başvuruda bulundu. Nihayet ihaleyi almayı başaran Almanlar, Sultan Mehmet Reşad'ın tahta çıkışının yıl dönümü olan 27 Nisan 1912' de hizmete hazır hale getirmişti.
Almanlar ise Karaköy ile Eminönü arasında yeni bir köprü yapılması için 1894'ten itibaren Osmanlı'ya başvuruda bulundu. Nihayet ihaleyi almayı başaran Almanlar, 1912'de hizmete hazır hale getirmişti. 1912'te Karaköy'den emekli olan İngiliz Köprü'nün yerini alan Alman köprüsü de yerini 1992 yılında bir Türk firmanın yaptığı bugünkü kazıklı köprüye bırakmıştı.
Murat Kutlu / Star Pazar
Eski İstanbul'da çok uzun bir süre yolcu taşıma aracı kullanılmadığı için insanlar gidecekleri yere yürüyor dolayısıyla semtlerinden çok fazla uzaklaşmıyorlardı.
Müslüman halkın çok fazla uğramadığı Galata o yıllarda daha çok gayrimüslimlerin yaşadığı, Beyoğlu ise sadece çayır çimenlerden ibaret bir yerdi. Köprüye de bu yüzden pek fazla ihtiyaç duyulmamıştı.
SARAY TAŞININCA MANZARA DEĞİŞTİ
Lakin zamanla Galata ve civarı büyümüş, Müslümanların buradaki işleri nedeniyle temasları artar olmuştu.
Ayrıca Saray'ın Beşiktaş'a taşınması da ulaşımı Eminönü-Karaköy hattı üzerinde yoğunlaştırmıştı. Nihayet Sultan II. Mahmut devrinde, 1836 yılında Unkapanı ile Azapkapı arasında bir köprü yapıldı. Bu köprünün genişliği iki araba ile iki yüklü beygir ve yanlarından da yayaların geçebileceği bir yol kadardı. Sultanın emriyle halktan geçiş parası alınmadığı için bu köprüye Hayratiye adı verildi. Karaköy-Eminönü arasındaki ilk köprü ise Sultan Abdülmecid devrinde 1845 yılında yine ahşap olarak yapıldı. Cisr-i Cedid isimli bu köprüden halk ilk üç gün ücretsiz geçmişti.
MAHMUDİYE, MEZAT İLE SATILDI
1860 yılının sonlarına doğru Karaköy'e yine bir köprü yapılması gündeme geldi. 1869 yılında Galata-Eminönü arasında kurulacak köprü için bir Fransız şirketi ile anlaşmaya varıldı. İngilizler de Unkapanı-Azapkapı arasına inşa edilecek demir köprünün yapım işini aldı. 1870 yılının Ekim ayında gazetelerde 1863 tarihli ahşap köprünün yerinden sökülüp yerine yeni bir köprünün yapılacağı haberleri çıktı.
Ancak ani bir kararla Fransızlar'a Galata için yaptırılan köprünün Unkapanı-Azapkapı arasındaki Mahmudiye Köprüsü'nün yerine konması kararlaştırıldı ve 1872 yılında resmi açılışı yapıldı.
EN UZUN ÖMÜRLÜSÜ ALMANLARINKİ
Mahmudiye'nin kaderi ise mezata çıkarılıp satılmak oldu. İngilizlere sipariş edilen köprü ise Galata-Eminönü arasına kondu ve 1912 yılına kadar hizmet verdi. Daha sonra ilk tasarlandığı yere, Unkapanı-Azapkapı aksına taşınarak 1936 yılında bir fırtına da parçalanana kadar ulaşımı sağladı. Bu emektar köprünün yerine de 1940 yılında tamamlanan Unkapanı Köprüsü inşa edildi. Almanlar ise Karaköy ile Eminönü arasında yeni bir köprü yapılması için 1894'ten itibaren Osmanlı'ya başvuruda bulundu. Nihayet ihaleyi almayı başaran Almanlar, Sultan Mehmet Reşad'ın tahta çıkışının yıl dönümü olan 27 Nisan 1912' de hizmete hazır hale getirmişti.
Almanlar ise Karaköy ile Eminönü arasında yeni bir köprü yapılması için 1894'ten itibaren Osmanlı'ya başvuruda bulundu. Nihayet ihaleyi almayı başaran Almanlar, 1912'de hizmete hazır hale getirmişti. 1912'te Karaköy'den emekli olan İngiliz Köprü'nün yerini alan Alman köprüsü de yerini 1992 yılında bir Türk firmanın yaptığı bugünkü kazıklı köprüye bırakmıştı.
Murat Kutlu / Star Pazar
DİĞER