Fazla tüketildiğinde beyne zarar veren besinler

Son yılların en önemli tartışma konularından biri olan metallerin vücudumuz ve özellikle beynimiz üzerindeki olumsuz etkilerini Diyetisyen Emre Uzun ayrıntılı bir şekilde anlattı. Diyetisyen Emre Uzun'un metal tahribatına karşı iki tarif verdi…Vücut sağlığımız için demir, bakır ve çinkoya ihtiyaç duyarız. Kalbimiz bu metaller sayesinde düzenli çalışır, diş ve kemik yapımız, kas fonksiyonlarımız, üreme ve dolaşım sistemimiz, hücre gelişimimiz de demir, bakır, çinko gibi mikro besin ögeleriyle sağlıklı çalışır. Bu metalleri fazla almak ise vücutta toksik etki yaratır ve beynimizi olumsuz etkiler. Önemli olan, doğru metali doğru şekilde ve yeterli miktarda alabilmektir. DEMİR Yetişkinlerin günlük demir ihtiyacı 9 mg'dır. Vücutta kırmızı kan hücrelerine rengini veren, oksijen taşınmasını sağlayan ve gerçekte bir protein türü olan hemoglobin içinde yer alır. Hemoglobin düzeyi ile bilişsel işlev arasındaki ilişki ise önemli. Buna göre hemoglobin seviyesi yeterliyse kişi bilişsel testlerde iyi performans gösteriyor. İşte yüksek miktarda demir bulunduran besinler! Sakatatlar Etler Pekmez Kuru meyveler Susam Kuru baklagiller Kuru domates Patlıcan Düşükse testlerde iyi performans gösteremiyor. Hemoglobin seviyeleri yüksek olanlar ise kötü performans sergiliyor! Farklı bir ifadeyle kanınızda hemoglobin seviyesi yüksek olacağına düşük olsun, daha iyi! Ayrıca vücut, alınan fazla demiri atamadığı için dokularda ve organlarda birikmeye başlıyor. Ortaya çıkan da yorgunluk, güçsüzlük, ağrı ile kendini gösteren kalp hastalığı, diyabet, karaciğer hasarı hatta arterit olabiliyor. BAKIR Yetişkinler günde 900 mcg (mikrogram) bakıra ihtiyaç duyar. Tahıllar ve diğer sebzelerde orta miktarda; süt ve taze meyvelerde ise çok az miktarda bulunan bakır sakatatlar, etler, susam, kuru baklagillerle birlikte aşağıdaki besinlerde de yüksek miktarda bulunur. Balık Fıstık Kakao Yumurta Yeşil sebzeler Bakır, vücudumuzdaki bazı enzimler için gereklidir. Ancak bakır oksitlenebildiği yani paslanabildiği için tehlikeli… Fazla alınan bakır da vücut içinde oksitlenerek serbest radikallerin, yani yıkıcı oksijen moleküllerinin üretimini başlatabiliyor. Bu da beyin hücrelerine zarar verip yaşlanmayı hızlandırıyor. Sinir sistemi, öğrenme süreci, beyin ve hafıza üzerine toksik etkilere yol açabiliyor, kişiyi Alzheimer'a açık hale getiriyor. Tıpkı demirdeki gibi: Normalden azsa sorun var ama normalden yüksekse çok daha büyük bir sorun var! ÇİNKO Yetişkinlerin günlük çinko ihtiyacı 3 mg… Sakatatlar, etler, balık, gibi besinlerin yanı sıra fazlaca bulunduğu besinler. Badem içi Kabak çekirdeği Buğday ruşeym Ceviz içi Peynir Beyin hücreleri birbiriyle iletişim kurmak için çinkoyu kullanıyorlar ancak fazla alınan çinko hem toksik hale geliyor hem de beyinde plak oluşumuna zemin hazırlıyor. METALLERİ NEREDEN ALIYORUZ? NASIL KORUNURUZ? Su tesisatları: Evimize suyu taşıyan boruların bakır ve pirinç ile döşenmesi, bunların paslanıp içme sularına bakır ve çok daha farklı metaller geçirmesine neden olabiliyor. Biz musluktan akan suyun hijyenik olup olmadığına dikkat ederken bu detayı atlıyoruz. En iyisi emin değilseniz damacana suyu kullanmak! DEMİR VE BAKIR MUTFAK EŞYALARI Bu tür tencere tava vb. içinde yapılan yemeklere bir miktar metal geçerek vücuda alınabiliyor. Bakır tavalar, cezveler; demir biftek tavaları vb. bunlara örnek… En iyisi çelik, borcam, seramik pişirme kapları kullanmak. MULTİVİTAMİNLER Pek çok multivitaminde demir, bakır ve çinko yer alıyor ve çoğu da günlük demir, bakır ve çinko ihtiyacımızın tamamını hatta daha fazlasını karşılayabilecek seviyede… Multivitamin alacağınız zaman en doğrusu hangi metalleri içerdiğini kontrol etmek, mümkünse içerisinde metal bulunmayanlarını almak… İŞLENMİŞ GIDALAR Öyle ya da böyle işlemden geçmiş tüm gıda maddelerinde metaller bulunabilir. Örneğin kahvaltılık gevreklerde. meyve sularında, fermente gıdalarda… Bu gıdalar, günlük gereksinimden çok daha fazla metalin vücudumuza girme sebebidir. Yapmanız gereken, işlenmiş ürünler alacağınız zaman etiketlerinde yazan bileşenleri incelemek. Sakatatlar: Dalak, ciğer gibi organ etleri ve kabuklu deniz ürünleri (ıstakoz, yengeç vb.) çok fazla miktarda metal içerir. Bu da vücudun ihtiyacı olandan çok daha fazla demir gibi metallerin vücuda alınmasına, sonrasında da toksik etkilere sebep olur. En doğrusu sebze tüketimini artırmak ve yeşil yapraklı sebzelerle kuru baklagillere yönelmek… BEYİN FONKSİYONLARINIZI BU İKİ BASİT TARİFLE DESTEKLEYİN Bilişsel Fonksiyonu Artıran Salata MALZEMELER Ispanak, roka, domates, biber, chia çekirdeği, avokado, 1 tatlı kaşığı sızma zeytinyağı, tuz, karabiber, kıyılmış çiğ sarımsak, limon. YAPILIŞI Bütün sebzeleri iyice yıkayın. Hepsini küçük küçük bir kâseye doğrayın. Üzerine de 1 tatlı kaşığı sızma zeytinyağı ilâve edin. Salatanız hazır! BİLİŞSEL FONKSİYONU ARTIRAN ÇORBA MALZEMELER 1 adet orta boy soğan, 2 diş sarımsak, 1 adet havuç, 2 orta boy patates, 2 adet kırmızı biber, 1 tatlı kaşığı zeytinyağı, 1 tutam nane-maydanoz. YAPILIŞI Tüm malzemeleri tencereye koyduktan sonra sebzelerin üstünü kapatacak kadar su ilave edin. Pişinceye kadar bekleyin. Piştikten sonra blender'dan geçirip servis yapın.