Son dakika elektrik ve doğal gaz fiyatları! Faturalarda hangi düzenlemeler yapılacak? Bakan Fatih Dönmez'den A Haber'e özel açıklamalar

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez A Haber ekranlarında yayınlanan Gündem Özel programında gündeme ilişkin önemli sorulara yanıt verdi. ELEKTRİĞİN YÜZDE 21'İ DEVLET Sadece bizde değil dünya genelinde de enerji fiyatlarında bir yükseliş var. Elektriğin yüzde 21'i devlet, yüzde 79'u özel sektör. Dünyanın etrafını 42 defa dolanacak kadar şebekeyi yönetiyoruz. FİYATLAR REKABET İÇERİSİNDE BELİRLENİYOR Fiyatlar rekabet içerisinde belirleniyor. Santrallerden aldığı elektriği yüksek enerji hatlarıyla şehirlere kadar getiriyoruz. Elektriğin yönetimi TEİAŞ'ın üstünde. TOPLAM ABONE SAYISI 47 MİLYON ÜZERİNDE Şehirlerde elektrik dağıtım şirketleri var. Dağıtım şirketi bizim evlerimize elektriği getirdi ve bağladı. Burada abone gruplarımız var. Mesken grubu neredeyse 39 milyon aboneye yaklaşmış. Ticarethane diye isimlendirdiğimiz alanda 7 milyon 246 bin. Bir diğer abone grubumuz ise sanayi. 87 bin 134. Toplamda 47 milyon 311 bin 796 abonemiz var. YETKİLER EPDK'YA VERİLDİ Elektrik dağıtım şirketleri bizim evimize kadar gelen şebekenin yapımı ve işletmesinden sorumlu. Bu sistem faaliyet konuların ayrışması ve rekabete açılması hem elektrik ve hem doğal gaz alanında bizim 2021 yılında çıkan kanunlarımız var. Bu yetkiler bağımsız olarak EPDK'ya verildi. Elektrik dağıtım şirketi ve tedarikçi ekstra bir kar marjı koyamaz. Çünkü onların ne kadar bedel alacağı bu kanunlarla belirlenmiştir. Nakliye işini dağıtım şirketleri yapıyor, ürünü hazırlayan ve bize sunan üretici ile tedarikçi farklı.Serbest piyasada oluşan fiyatlar bugün daha yüksek. FİYATLAR NİYE ARTTI? Elektriğin yarısı ithal kaynaklardan üretiliyor. Önemli bir kısmı kömürden üretiliyor.Yarısında dışa bağımlı bir üretim pozisyonumuz var ve bunu dövizle alıyoruz. Pandemide bu ürünler 5-10 kat arttı. Maliyetlerin hepsi faturalara yansımıyor. Üretim maliyetleri arttı ama hükümetimiz sübvanse ediyor. Doğal gazın pahalandığı dönemde bizim elektrik üretim maliyetlerimiz artmış oldu. Biz onun için daha çok yerli olsun istiyoruz. ELEKTRİKTE YENİ İNDİRİM YOLDA Önce 150 kwh ile başlamıştık, sonra gelen talepleri değerlendirerek 210 kwh'ye çıkartılmıştır. Ocak ayı bizim meskenlerde enerji tüketiminin en fazla olduğu aydır. Kış dolayısıyla böyle bir yoğunluk olur. Neredeyse 3'te 2'si 210 kwh'yi aşmamıştır. O dönemde ticarethanelerle ilgili tek tarife uygulamasını başlatmıştık. Meskende yüzde 64, 65'ini kapsadığımızı söylemiştik. Ticarethanelerde yeni indirim tarifesi için çalışıyoruz. Burada da amacımız yüzde 65'ini indirimli tarife kapsamında karşılayacak bir çalışmadır. Ticarethanede de indirimli tarife olarak adlandıracağımız düşük tarifeli kademe olacak. Cemevlerinde yarı yarıya indirim olacak. 'TİCARETHANELERDE YENİ İNDİRİM TARİFESİ İÇİN ÇALIŞIYORUZ' AVRUPA İLE AYNI FİYATTAN ALIYORUZ Almanya'da 200 kwh için bin 525 lira aylık bir bedel ödüyor. Avrupa ülkeleri gazı hangi fiyattan alıyorsa 3 aşağı 5 yukarı biz de aynı fiyattan alıyoruz. Petrolü hangi fiyattan alıyorlarsa biz de aşağı yukarı aynı fiyattan alıyoruz. DEVLET DESTEĞİ SÜRÜYOR Ayarlamanın vatandaşlarımız üzerinde sıkıntı ve zorluk yarattığının farkındayız. Onun için çare arıyoruz. Geçtiğimiz yıl büyük oradan hazine üzerinden destekledik. Doğal gazda 80 milyar, elektrikte 20 milyar toplamda 100 milyarlık bir destek verdik. Elektrik ve doğal gazda 2022 yılı içerisinde bu rakam 100 milyarın üzerine çıkacak gibi. Tüm kaynakları sadece bu alandaki desteklere ayırdığımızda zorunlu yapılması gereken destekler aksayabilir. Yaklaşık 25 30 yıldır bu sektörün içerisindeyim. Avrupa'da da gündemde sıcak bir konu. Bu kadar yüksek fiyatlarla bu işin sürdürülebilir olmadığını kaynak ülkeler dahil konuşuyor. Buralarda bir tansiyon düşüklüğü, bununla birlikte kuraklığın geçmesi gibi, bu sene ciddi yağışlar alıyoruz. Bu gibi etkenlerle bu süreci çok geçmeden atlamış olacağız. Bu süreci bir şekilde atlatmamız gerekiyor. GERİLİM AZALIRSA FATURALAR DÜŞECEKTİR İndirimle ilgili bir süre vermek doğru olmaz şu an. Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilim azalırsa faturalar düşebilir. Küçük ölçekli işletmelerin yüzde 65'ine indirim çalışmamız var. KILIÇDAROĞLU'NUN FATURA AÇIKLAMASINA YANIT Bu işle alakalı düzenlenmiş kurallar var. Ben de elektriğimi ödemesem elektrik şirketi elektriği keser. Onun bir süresi var. Süreçlerden sonra kesilir. Siz markete gittiniz alışveriş yaptınız parayı ödemeden çıkacağım diyorsunuz.. O ürünleri size satarlar mı satmazlar. Eğer o tasilatı yapamazlarsa geriye doğru ödemelerde problemler yaşanabilir. Bunu politika aracı olarak kullanmayı doğru bulmam. Sektörle de bir araya geldik. Bu süreçte daha yoğun bir araya geliyoruz. Sadece üretim santrali, yakıt santrali maliyeti de değil. Personel, tesisin bakım onarım giderleri ve maliyetleri var. Bu giderleri azaltarak bir katkı beklediğimizi sektöre söyledik. Yükün tamamının bize bırakılması doğru değil. Şimdi bir çalışma içerisindeyiz, kısa sürede netleştireceğiz. OKUMA SÜRELERİNDE 5 GÜNLÜK FARK OLABİLİR Serbest tüketici diye bir tanımımız var. Aylık 150 kwh üzerinde tüketen herkes serbest tüketici. Tedarikçisini seçme hakkına sahip. Yaklaşık 200 civarında serbest tedarikçi var. Mevzuata göre elektrik tedarikçi şirketi 30 gün olarak okumak zorunda. 5 günlük bir fark olabilir. Siz kendi evinizin çatısına, iş yerinizin çatısına veya arsanızın içine güneş santrali kurabilirsiniz. Sınırı kaldırdık. Bağlantı gücüne kadar güneş sistemi kurabilirsiz. Örneğin eviniz bağlantı gücü 10 kilovatsa 10 kilovata kadar kurabilirsiniz. Böyle bir imkan hem konutlar, hem de iş yerleri için var. 'BUGÜNKÜ OLAYDAN SONRA YARINA BAKMAK LAZIM' Jeopolitik tartışma noktaları, özellikle de taraflardan biri kaynak diğeri de koridor ülkeyse bu ürünlerin pazara ulaşmasında bir takım riskler meydana getiriyor. Fiyatlar da genellikle artar. Tartışmanın alevlendiği dönemlerde uluslararası borsada doğal gaz petrolün arttığını gördük. Bugünkü olaydan sonra yarına bakmak lazım petrol ve doğal gaz nasıl olacak. 'NÜFUSUN YÜZDE 75'İ 80'İ DOĞAL GAZA ULAŞMIŞ DURUMDA' Ülkemizde nüfusun neredeyse yüzde 75'i 80'i doğal gaza ulaşmış durumda. Mavi Akım projemiz var o çalışıyor. Son birkaç yılda kaynak giriş noktalarını artırdık. Azerbaycan'dan daha önce Erzurum'a gelen giriş noktasına ilave olarak Eskişehir'den bağlanan bir hat daha yapıldı. Bu hat Çanakkale boğazı geçişli, Yunanistan üzerinden İtalya'ya kadar giden boru hattı. İran'dan biri giriş noktamız var. Ülkemiz büyük sadece boru hatlarıyla bu kadar talebi karşılamak o kadar kolay değil. Türkiye'nin LNG kapasitesi 4 kat arttı. 2002 yılında günlük sadece 92 milyon metreküp olan kapasiteyi 369 milyon metreküpe çıkartmış durumdayız. 'BU KIŞI ATLATACAK KADAR GAZIMIZ VAR' Şu anda bizim normal akışın yüzde 60'ı seviyesinde bir gaz akışı var. Bu akış gelmeye başladıktan sonra sanayi için kısıtlamaları kaldırmış olduk. Muhalefete maalesef birileri sağdan soldan bilgi vererek depolar boştu gibisinden. Sürekli çalışan tesisler değil, ihtiyaç olduğunda çalışan tesisler. Düşünün, ülkede bir anda yoğun kış şartları var talep arttı. O artışı biz bu yer altı depolarından karşılıyoruz. Bu sene de yine planlandığı şekilde bu çalışma rejimi oldu. İhtiyaç olduğunda sisteme depolanmış gazı kullandık. Şu anda her iki depomuzda da bu kışı atlatacak kadar gazımız var. Depolardaki gaz ülke ulusal tüketiminin tamamını karşılayamaz. Hiçbir ülkede de depolarda bu kapasite yok. ASGARİ ÜCRETİN YÜZDE 5.6'SI Bir önceki bölümde elektrik üzerinde konuşmuştuk. Elektrikte en ucuz Avrupa'da 3. ülke olduğumuzu söylemiştik. Türkiye'de ortalama 100 metreküp için 281 lira öderken bize en yakın Ukrayna'da bu rakam 416. Almanya'da 3 bin 500 lira rakam ediyor. Asgari ücretteki payına gelince en ucuz üçüncü ülke durumunda. Yine bir asgari ücretli yüzde 5,6'sını doğal gaz için ödüyor. Yunanistan yüzde 13'ler seviyesinde. 2023'ÜN İLK ÇEYREĞİNE DOĞAL GAZIMIZI YAKACAĞIZ Yerli kaynakları arayıp üretime geçirmek son derece önem arz ediyor. Dışarıdaki fiyatlamaların etkisinden kurtulmak için. Hem karada hem de denizde aramalarımıza yoğunluk verdik. 540 milyar metroküplük doğal gaz keşfi var. 8. 9. kuyuları açıyoruz. Hedefimiz 10 kuyuyu tamamlayıp bir hatla filyosa bağlantıyı yapmak. Yaklaşık 170 kilometrelik bir hat çekeceğiz. Niyetimizde de 2023'te bu gazı vatandaşlarımıza ulaştırmak. Sismik gemilerimizin ayrı bir görev planı var. Karasu diye isimlendirdiğimiz kuyu da keşif amaçlı arama sondajına pazartesi başlamış olduk. Yaklaşık 2 3 aylık bir süreç. Ümitliyiz, bu günden bir rakam söylemek çok zor orada da bir keşifle sonuçlanabilir. 2023'ün ilk çeyreğinde doğal gazımızı yakacağız. 'FARKLI BİR MODEL ORTAYA KOYDUK' Karadeniz'de bizden önce Türkiye petrolleriyle ortaklaşa uluslararası şirketlerin sondaj faaliyetleri vardı. Küresel ölçekte büyük kuruluşlar. Ama bulamadılar. Biz Doğu Akdeniz'de edindiğimiz tecrübe ile birlikte bu sahaları jeolojik olarak yeniden değerlendirme fırsatı bulduk. Klasik arama yöntemlerinin dışında farklı bir model ortaya koyduk. O model netice verdi ve vermeye devam ediyor. İyi ki de gemilerimizi aldık. 'SADECE 4 REAKTÖR İLE ELEKTRİĞİMİZİN YÜZDE 10'UNU KARŞILAMIŞ OLACAĞIZ' Dünyadaki durum şunu gösteriyor Türkiye çok geç kalmış. Biz iktidarda olmasaydık, bu anlaşma yapıldı inşaat devam ediyor. 4 tane reaktör yapılacak. 2023 yılında ilk reaktörü çalıştırmaya başlayacağız. Biz bunu bir tek santral gibi görüyoruz ama birbirinden bağımsız 4 tane santral gibi düşünebiliriz. 4 reaktörün tamamıyla yüzde 10'luk bir enerjiyi karşılamış olacağız. İklim değişikliği ile birlikte kömür santrallerine karşı negatif bakış var. Özellikle AB ülkeleri 2050 yılında net sıfır emisyon hedefi kurdular. Bizde de sayın cumhurbaşkanımız açıkladı 2053 yılında olacak. BAŞKAN ERDOĞAN YENİ DÜZENLEMEYİ DUYURMUŞTU Başkan Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz gün Kabine toplantısının ardından elektrik faturaları için yapılacak yeni düzenlemenin detaylarını duyurdu. 210 KİLOVATSAAT SINIRI YENİDEN DEĞERLENDİRİLECEK 'Öncelikle 210 kilovatsaate kadarki düşük tarife ve 210 kilovatsaatin üzerindeki yüksek tarife rakamları, ilgili kurumlarımız tarafından vatandaşlarımız lehine yeniden değerlendirilecektir.' SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI KONUT STATÜSÜNE DÖNÜŞTÜRÜLECEK Ticari işletmelerimiz için de küçük esnaf ve sanatkarı koruyacak şekilde benzer bir kademelendirme yapılacaktır. Sivil toplum kuruluşlarının elektrik aboneliği de ticarethane statüsünden, konut statüsüne dönüştürülecektir. Böylece dernekler, vakıflar, cem evleri dahil ticarethane statüsünden fatura ödeyen kuruluşların elektrik bedelleri önemli oranda düşecektir. DOĞAL GAZ DESTEĞİ HAZIRLIKLARI TAMAMLANDI Daha önce sözünü verdiğimiz doğal gaz tüketim desteği ile ilgili hazırlıklar da tamamlandı. Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarının kriterlerine uyan 4 milyon hane için yılda 2 defada ödenmek üzere 450 ile 1150 lira arasında değişen miktarlarda doğal gaz desteği sağlayacağız. Kronik hastaların ve yaşam destek cihazına bağlı olarak hayatını sürdüren kişilerin bulunduğu haneler için bu rakama yüzde 5 ilave yapılacaktır. BAKAN FATİH DÖNMEZ'DEN A HABER'E ÖZEL AÇIKLAMALAR A HABER UYGULAMASINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN