Demokrasi tarihinin kara günü: Menderes, Zorlu ve Polatkan idam edilişlerinin 60. yılında anılıyor
Türkiye demokrasisinin en kara günlerinden birini yaşadığı 16-17 Eylül 1961'de, 1950 seçimlerinde yüzde 52,7 oyla iktidara gelen ve 10 yıl başbakanlık yapan Adnan Menderes ve arkadaşları idam edildi. "Yeter söz milletindir" diyerek çıktığı siyaset yolunda gerçekleştirdiği demokrasi hamleleri ve kalkınma atılımlarıyla Türkiye'nin önemli siyasi isimleri arasında yer alan Menderes, Türk halkının zihnine "milletin adamı" olarak kazındı. Arapça ezan okuma yasağını kaldırarak dini özgürlüklerin önünü açan Menderes, iç ve dış politikada büyük değişimlere imza atarak ekonomi ve tarım alanında önemli kalkınma hamleleri gerçekleştirildi. 27 Mayıs 1960 müdahalesiyle milli iradeye vurulan darbe sonrası cuntacıların Yassıada'da özel kurdukları mahkemede, Menderes ve 14 kişinin idamına, 31 kişinin de ömür boyu hapse mahkum edilmesine karar verildi. Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan, 16 Eylül 1961'de sabaha karşı idam edildi, Menderes'in idam kararı ise 17 Eylül 1961'de sağlık muayenesini yapan doktor heyetinden "sağlam" raporu alınmasının ardından İmralı Adası'na götürülerek komutanın odasında yüzüne okundu. Menderes'in dilinden "Allah, milletimize zeval vermesin" cümlesi döküldü, idam sehpasına gitmeden önce din görevlisi ile birkaç dakika konuştu, ardından beyaz gömlek giydirildi. İdam sehpasına çıkarıldıktan sonraki son sözleri, "Hayata veda etmek üzere olduğum şu anda devletim ve milletime ebedi saadetler dilerim. Bu anda karımı ve çocuklarımı şefkatle anıyorum..." şeklinde olan Menderes, 17 Eylül'de saat 13.21'de İmralı Adası'nda idam edildi.
- Gündem
- Giriş Tarihi: 13:02 | 17.09.2021
- Güncelleme Tarihi: 13:52 | 17.09.2021
Türkiye demokrasisi, 16-17 Eylül 1961 tarihlerinde en kara günlerinden birini yaşadı. 1950 seçimlerinde yüzde 52,7 oyla iktidara gelen ve 10 yıl başbakanlık yapan Adnan Menderes ile arkadaşlarının idamının üzerinden 60 yıl geçti.
Aydınlı çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Menderes, siyasete 1930'da, Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın bir kolunu organize ederek başladı. Partinin kendini feshetmesinden sonra CHP'ye geçen Menderes, 1931 seçimlerinde Aydın milletvekili seçildi.
İsmet İnönü ile "Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu" görüşmeleri sırasında görüş ayrılığına düşen Menderes, parti içi muhalefetten dolayı 1945 yılında CHP'den ihraç edildi.
Adnan Menderes, CHP'den birlikte ihraç edildikleri arkadaşları Celal Bayar, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan ile 7 Aralık 1945'te Demokrat Parti'yi (DP) kurdu.
DP, 14 Mayıs 1950'deki seçimlerde büyük bir başarıya imza atarak yüzde 52,7 oyla 420 milletvekili çıkardı. CHP ise aynı seçimde yüzde 39,4 oy ile 63 milletvekili çıkarabildi.
TBMM Başkanlığına Refik Koraltan, Cumhurbaşkanlığına DP Genel Başkanı Celal Bayar seçilirken yeni hükümet ise Adnan Menderes başbakanlığında kurularak 22 Mayıs'ta göreve başladı. Köprülü, bu kabinede dışişleri bakanı oldu.