ABD ile ilişkilerde 'yeni mekanizma' kararı

Ankara'da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson bir araya geldi. İki mevkidaş ortak basın toplantısı düzenledi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "ABD ile ilişkileri normalleştirme konusunda mutabakata vardık" dedi. "Güvenlik kaygılarımızın ciddiye alındığını düşünmek istiyoruz" diyen Çavuşoğlu, "Yeni bir mekanizma oluşturma kararı aldık" şeklinde konuştu.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun konuşmasından satır başları şöyle:

Tillerson'ın ziyaretini önemli ve faydalı buluyoruz. Türkiye ve ABD uzun yıllardır stratejik ortaklıkğını derinleştirerek sürdürmüştür. Bu ortaklık farklı alanlara genişletilmiştir ve sadece bölgemizde birçok ülke ve halk bu ortaklıktan faydalana gelmiştir.

İLİŞKİLER KRİTİK BİR AŞAMADA
Geçmişte de kritik aşamalar oldu ama her zaman bu ortaklığı ön planda tutarak geçmişte bu kritik aşamaları birlikte geçtik. Dün akşam Cumhurbaşkanımızla beraber yaptığımız üçlü toplantıda taraflar düşüncelerini kaygılarını söylemiştir. Şimdi kritik bir aşamada, ya bu ilişkileri yoluna koyacaktır ya da daha da kötüye gidecekti.
YENİ BİR MEKANİZMA OLUŞTURMA KARARI ALDIK
Elbette bunun için atılması gereken adımlar var. FETÖ, ABD'nin YPG'ye desteği, İlişkilerimizi normalleştirme konusunda mutabakata vardık. Elbette kaygılarımızın ciddiye alındığını düşünmek istiyoruz. Bugüne kadar verilen sözler oldu, tutulmayan sözler de oldu çözemediğimiz konular da oldu. Birlikte neler yapabiliriz bunları da konuştuk. Yeni bir mekanizma oluşturma kararı aldık. Örneğin FETÖ konusunda değerlendirmeleri kamuoyunda yapmak yerine bu mekanizma içerisinde yapmakta fayda var.

SONUÇ ALICI MEKANİZMALAR OLACAK
Suriye konusunda somut adımlar atarak bu konuları aşmak istiyoruz. Bu mekanizmalar topu taca atma değildir. Tam tersine anlaştığımız gibi sonuç alıcı mekanizmalar olacaktır. İnşallah ilk toplantı da mart ayının ortasından önce gerçekleşecek bu konuda da mutabakatımız var.
TILLERSON: SURİYE'DE BİRLİKTE ÇALIŞMAMIZ ÖNEMLİ
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson da, "Türkiye ile ilişkilerimiz sürekli ve stratejiktir. Türkiye ile Suriye'de birlikte çalışmamız önemli.Suriye'de gerilimin artmamasına çalıyoruz. SDG'ye sağladımız desteğin sınırlı olacağını aktardık." dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson'ın konuşmasından satır başları:
Sayın Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'na ve Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan'a bana ayırdığı uzun süre için teşekkür etmek istiyorum. ABD ve Türkiye arasındaki ilişki gerçekten derin bir ilişki. Türkiye ve ABD birçok yerde beraber çalıştı. Türkiye'nin terörizmle karşılaştığı sorunları aşabilmesi için çok önemli sorunları olduğunu biliyoruz. Türkiye üç kıtanın ortasında bulunan çok önemli bir ülke. Bağımsız ve birleşmiş bir Suriye'nin kurulması için birlikte çalışmamız gerekiyor. Suriye halkı için Cenevre sürecinin bir sonuç getirmesini ümit ediyoruz.
SURİYE'DE GERİLİMİN ARTMAMASI İÇİN ÇALIŞIYORUZ
Türk halkı 3 milyondan fazla mülteciye ev sahipliği yaparak hepimize örnek oldu. Suriye'de gerilimin artmaması için çalışıyoruz. Her zaman Suriye Demokratik Güçlerine sağladığımız desteğin kısıtlı olacağını söyledik. Tabii ki Türk demokrasisini de desteklemeye devam edeceğiz.

ENDİŞELERİMİZİ DİLE GETİRDİK
Türkiye'deki konsolosluklarımızdaki çalışanlarımızın tutukluluk durumuna yönelik endişelerimizi dile getirdik.
ABD, TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİN İLERİ TAŞINABİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYOR
Göstermiş oldukları işbirliğinden dolayı çok teşekkür ediyoruz. ABD, Türkiye ilişkileri çok önemsiyor ve daha da ileri taşınabileceğini düşünüyor.
MENBİÇ ÖNCELİKLERİMİZDEN BİRİ OLACAK
Dün akşam yapmış olduğumuz görüşmelerde kritik öneme sahip konuların nasıl çözülebileceğine yönelik tekliflerimizi sunduk. Bunlar ortak basın deklarasyonumuzda da belirtilecek. Suriye'yle ilgili ABD'nin ve Türkiye'nin hedefleri arasında ayrım yok: Burayı DAEŞ'ten kurtarmak, mültecilerin geri dönemesini sağlamak, bağımsız ve demokratik Suriye'yi kurmak. Diğer terörist gruplara karşı da çalışmalarımızı sürdürdüğümüzde bir koordinasyon gerçekleştireceğiz ve o bölgelerde kim egemen olacak ona karar vereceğiz. Teröristleri temizledikten sonra buraları önceden oraları yaşayan insanlara geri vereceğiz. Menbiç önceliklerimizden biri olacak.

ARTIK YALNIZ HAREKET ETMEYECEĞİZ
Buradaki tartışmaların büyük bir bölümü kendimizi nerede bulduğumuz noktasında. Sayın Çavuşoğlu'nun da belirttiği gibi ilişkilerimiz bir kriz ortasında. Biz bu noktaya nasıl geldiğimizi de konuşabiliriz ama bunu yararlı bulmuyoruz. Yapılacak çalışmalarımız var, bu noktadan artık yalnız hareket etmeyeceğiz, Amerika bir şey Türkiye başka bir şey yapıyor olmayacak. DAEŞ'e karşı başarılı olacağız, başka terörist gruplara karşı birlikte çalışacağız. Yapılacak çok iş var. Halen Suriye içerisinde ciddi ve önemli bir konu var. Hedefimiz konusunda netleştik, anlaştık. Aşama aşama ilerleyeceğiz.

SORU-CEVAP

Münbiç konusu

Tillerson: Dün akşam sayın Cumhurbaşkanı ile yaptığımız görüşmelerde kritik öneme sahip konuları nasıl çözeceğimizi konuştuk. Spesifik olarak aramızdaki sorunlarla ilgili çalışacağız. Suriye'deki hedefler konusunda, Türkiye ile ABD'nin hedefleri örtüşüyor. Herhangi bir hedef farkı yok. Bağımsız, demokratik Suriye'nin toprak bütünlüğünü savunuyoruz. Suriye halkının özgür seçimlerle liderini seçmesini istiyoruz.

Önce Menbiç konusunu ele alacağız. ABD'nin bazı vaatleri vardı bunları tamamlayacağız. Kuzey Suriye'nin tamamı üzerinde çalışacağız. Cenevre sürecini destekleyeceğiz.

Çavuşoğlu: Dün akşamdan bu yana yaptığımız görüşmelerde, bizim beklentilerimizin nasıl karşılanacağını konuştuk. Bu endişeler, doğrudan bizim güvenliğimizle ilgili. YPG'nin saldırılarıyla ilgili. İnsanlarımız ölüyor. 100'e yakın insanımız roketlerle öldürüldü, şehit oldu. Bu çerçevede atılacak somut adımlar önemli. Diğer taraftan Münbiç'le ilgili cevabı SAyın Tillerson verdi. 2016'da ABD'nin Türkiye'ye verdiği sözler vardı. Fakat bu sözler tutulmadı. Bir keresinde bizden bir heyet davet ediliip, YPG'lilerin Fırat'ın doğusuna gittiğini söyledi. Ancak biz bunun böyle olmadığını öğrendik.

Münbiç'ten başlayacağız. Yüzde 95 Arap şehriyse, YPG'nin burayı yönetmesi buranın hiçbir zaman istikrara kavuşmaması demektir. YPG burda çıktıktan sonra, biz güvene dayalı adımlar atabiliriz ABD'yle. Bu her şeyden önce ABD'nin bize vermiş olduğu bir söz.

İki müttefikin anlaşması neden bu kadar zaman aldı?

Tillerson: Biz dün sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte bundan sonrasını konuşalım diye kararlaştırdık. Bu ilişki çok önemli. Hem Amerikan halkı hem NATO için çok önemli. Dün sabaha kadar çalışanlarımızdan bazıları nasıl ilerleyeceğimiz hakkında çalıştılar. Açık bir şekilde düşüncelerimizi ifade ettik. Artık ABD başka bir şey yapıp Türkiye başka bir şey yapmayacak. Birlikte hareket edeceğiz. Bu çerçevede DEAŞ'a karşı başarılı olacağız. Alanların güvenlik ve istikrarını sağlayacağız. Bunlar DEAŞ tarafından ezilmeden önce neredeyse bunları oraya taşıyacağız. Bu çalışmaların ilkini Mart öncesinde gerçekleştireceğiz. Hala Suriye içerisinde ciddi bir durum var ve bunu birlikte ele almamız gerekiyor. Hedefimiz konusunda netleştik, anlaştık. Ve bunları kağıda döküp anlaşacağız.

OHAL ne zaman bitecek? Yüz binlerce insan, konsolosluk çalışanı tutuklandı. Ne zaman Türk hükümeti kendini güvende hissederek OHAL'i kaldıracak?

Çavuşoğlu: Türkiye'deki tutuklama ve yargı süreçlerinin OHAL ile ilgisi yoktur. Bu OHAL vatandaşlarımızın temel hak ve hürriyetlerinin engelleyen bir OHAL değil. 2003'te iktidara geldiğimiz zaman ilk işimiz OHAL'i kaldırmaktı. Biz lideri ABD'de yaşayan FETÖ'nün darbe girişimi sonrası OHAL ilan ettik. Vatandaşlarımız hızlı yargılama bekliyor.

OHAL içerisinde yargılama süreçlerini belirleyen bir kanun yok. O yüzden bağımsız mahkemeler, Avrupa kriterlerine göre reforme ettiğimiz kanunlar çerçevesinde yürür. OHAL'in bunlarla bir ilgisi yoktur. Bizim yapabileceğimiz yargılama süresinin hızlandırılması konusunda telkinde bulunmaktır. Biz AİHM'e de bağlıyız. Ordan çıkacak kararlar da bağlayıcıdır.

ABD'nin YPG'ye desteği kesilecek mi? YPG Münbiç'ten çekilecek mi? FETÖ elebaşı iade edilecek mi?

Tillerson: Savunma Bakanlığı DEAŞ'la savaş konusunda yeterli olacak bütçe ayrılmış durumda ve bunun dışında bir kaynak ayrılmadı. Münbiç bizim ortak çalışmamız gereken bir konu. Stratejik olarak son derece önemli bir şehir. Coğrafi anlamda önemleri olan bir şehir. ABD o şehrin müttefik kuvvetlerimizin kontrolünde olduğundan emin olmak istiyor. Bu tartışmalarımız içerisinde görüşecek. Dün Fetullah Gülen'le ilgili endişeleri de dinledik. Tüm kanıtları inceleyeceğiz, bağımsız soruşturmalarımızı yapacağız. Gerçekten yasadışı bir şey yapılıyorsa, gereğini yapacağız.

Kurulacak mekanizmaların kapsamı ve amacı ne olacak?

Çavuşoğlu: Mekanizmaların amacı artık somut adımların atılmasıyla ilgilidir. Bu YPG için de FETÖ için de geçerlidir. Türkiye, DEAŞ'la herkesten daha çok mücadele etmiştir. Yabancı savaşçıların yakalanması, hapse atılması, ülkelerine iade edilmesi için Türkiye önemli adımlar atmıştır. Çalışma gruplarında farklı kurumlar olacak. FETÖ'yle ilgili mekanizmada, biz de olacağız, istihbarat da ve özellikle MASAK gibi kurumlarımız da olacak. Son zamanlarda değişik eyaletlerde FETÖ okullarında FBI soruşturması başlatılmış durumda. Bu soruşturmada da nasıl yolsuzluklar yapıldığı görülecektir. Suriye mekanizmasında, askerlerimiz, Savunma Bakanlığımız ve istihbaratımız da olacak. Bundan sonra bir an önce bir aray gelip netice almaya bakmak lazım.

ABD, Türkiye'ye yaptırım uygulayacak mı? (S-400'lerin alımı hakkında)

Tillerson: Biz bu çerçevede Kongre'nin kabul ettiği kanunu değerlendirdik. Bu Rus askeri araçların alınmasıyla ilgili. Bu konuda bir grup uzmanı bir araya getireceğiz. Bu dostlarımızı zarara uğratmak için aldığımız bir karar değil. Rusya'ya yönelik bir karar. Her vaka kendi içerisinde özel koşullara sahiptir. Burada Türkiye'yle konuşup, neyin risk altında olduğunu anlamalarını sağlayacağız. Yasalara tamamen uyacağız.

Çavuşoğlu: Bu sadece dün akşam konuşulmadı. Kongre'de çıkan yasayı bize izah ettiler. Hava savunma sistemine bizim acil olarak ihtiyacımız var. Müttefiklerimizden basit silahlar alırken bile zorluk çektik. Benim acil ihtiyacım var, bir yerden de almam lazım. Rusya da bize cazip tekliflerle geldi. En son Erdoğan'ın Paris ziyaretinde Eurosan'la ortak üretim için mutabakata vardık. Demek ki bizim müttefiklerle bir sorunumuz yok. Ancak NATO içerisinde bu ihtiyaçlarımız karşılanmıyorsa biz kendimiz karşılarız. Bu konularda biz Rusya'yla görüşmelerimizi Kongre kararından önce anlaşmayı sağladık. Biz bunları komisyon içerisinde de ele alacağız ancak herkes birbirine saygı duymalı ve anlamalı diye düşünüyorum.