Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Teshome’dan ortak basın toplantısı

Ben de Cumhurbaşkanı sıfatı ile Afrika'ya ilk ikili ziyaretimi 2015 Ocak ayında Etiyopya'ya gerçekleştirmiştim. Kıymetli dostumu bugün tekrar aramızda görmekten kendisi ve ekibiyle hemhal olmaktan mutluluk duyuyorum. Az önce görüşmemizi 4 anlaşma ile taçlandırmış olduk.

Kadim bir medeniyete sahip olan Etiyopya bizim için de çok önemlidir. Etiyopya'da bulunan bugün tarihi Harar kenti bir dönem Osmanlı yönetiminde kalmıştır bugün hala bu kentte Harar Türklerine rastlamanız mümkündür. Osmanlı İmparatorluğunun son konsolosluğu Harar'da açılmıştır. Bu bakımdan da anlamlıdır.

"ETİYOPYA STRATEJİK ORTAKLARIMIZDAN"

Bizim diplosamizde böyle bir yeri var önemi var. Bugün ise Etiyopya Afrika'daki en önemli stratejik ortaklarımızdan biridir. Değerli dostumla da ikili görüşmemizde bunları ele aldık.

Bugünkü görüşmelerde bir çok alanda benzer görüşlere sahip olduğumuza şahit olduk. Şu noktayı da özellikle ifade etmek istiyorum. 15 Temmuz darbe girişiminin ardından bizlere desteğini ve dayanışmasını ilk açıklayan ülkelerde biridir Etiyopya.

"FETÖ URUNU DİĞER ÜLKELERDEN DE TEMİZLEME KONUSUNDA KARARLIYIZ"

Değerli dostum ilk anda endişelerini ve tabii ki 17-16 saat sonra durumun farklı bir şekilde darbecilerin aleyhine dönüşmesinin mutluluğunu bizlerle paylaştığı için bizler için de memnuniyet vesilesi olmuştur.

Etiyopya büyük tehdidi gören dostlarımızdandır. Bu konuda gereken adımları atıyoruz. FETÖ urunu sirayet ettiği diğer bölge ülkelerden de temizleme konusunda kararlıyız çünkü bu bir urdur.

"HİDROENERJİ KONUSUNU TÜRK GİRİŞİMCİLERLE PAYLAŞABİLİR"

Perşembe günü İstanbul'da işadamları ile yapılacak toplantıların yeni sürecin başlangıcı olacağına inanıyorum.

Hidroelektrik santraller konusunda ciddi bir deneyimimiz var. Etiyopya'nın da su konusunda su kaynakları konusunda ciddi bir potansiyele sahip. Burada da hidroenerji konusunda da Türk girişimcilerle müteşebbislerle paylaşabilir diye düşünüyorum.

İstanbul'daki toplantının başarılı geçeceğine inanıyorum. BMGK geçici üyeliğine başladı Etiyopya, bu vesile ile kendilerini tebrik ediyorum. Geçen yıl Etiyopya için en şiddetli kuraklık yaşandı.

Biz de kuraklıktan etkilenen bölgelere koordinasyon içinde iki farklı insani yardım kampanyası yürüttük. İmkanlarımızı seferber ederek kardeşlerimizin sıkıntılarını hafifletmeye çalıştık. Biz bu ilkeye yürekten inanıyoruz. Yüzümüzün ve gözlerimizin rengi ne olursa olsun gözyaşlarımızın rengi aynıdır. Bizim için ihtiyaç sahibinin nerede olduğunu kim olduğunun etnik ve kimliğinin ne olduğunun önemi yoktur çünkü gözyaşlarımız aynıdır.

"TİKA BÖLGEDEKİ PROJELERE DEVAM EDECEK"

Biz kardeşlerimizin yanında olmaya devam edeceğiz. TİKA'nın bir çok anlamda başarılı projeleri oldu. İnşallah yakın zamanda bölgedeki eserlerimizin restorasyonunu yaparak kardeşlerimize armağan edeceğiz.

Birlik beraberlik ve dayanışma olduğu müddetçe aşılamayacak hiç bir engel olmadığına son 50 yılda sayısız kez şahit olduk.

Türkiye olarak Etiyopya'nın köklü medeniyetinden zorluklara direnen azminden öğrenecek çok şeyimiz olduğunu biliyorum. Bugünkü görüşmelerin ve imzalanan anlaşmaların kıtayla işbirliği açımızdan da hayırlara vesile olmasını diliyorum.

Geçen hafta Afrika ülkelerine seyahatlerimiz oldu. Bugün de değerli dostumla bir araya geldik. Bundan sonra da Afrika'nın bazı farklı ülkelerine gitmek suretiyle Afrika seyahatlerimizi sürdüreceğiz.

Etiyopya Cumhurbaşkanı Teshome'ın konuşmasından satırbaşları;

Sözleriniz için çok teşekkür ediyorum. Bugün burada olmaktan dolayı büyük memnuniyet duyuyorum. Ben d aha önce 8 yıl boyunca buradaki bu tarihi ve bu güzel ülkede büyükelçi olarak görev yaptım ve benim için buranın ziyareti kendi evime dönmek gibi.

Etiyopya Türk halkına büyük saygı duymaktadır. Türk halkı demokrasilerini savunarak bu terörist grubu ortadan kaldırdılar. Bu bağlamda hükümetimin bir kararını da söylemek istiyorum. Fetullah Gülen ile ilgili olan tüm okullar Maarif Vakfına devredilecek.

TİCARET HACMİMİZ İKİ ÜLKEYE YAKIŞIR NOKTAYA GETİRİLMELİ

Etiyopya Türkiye ilişkilerinin tarihi bir geçmişi vardır köklü bir geçmişi vardır. Biz bu ilişkiyi hem tarih içerisinde gerçekleştirildiğini görüyoruz hem de bu ilişkiyi karşılıklı olarak ticaretin arttırılmasıyla daha da ileriye götürme hedefindeyiz. Etiyopya 100 milyonluk nüfusu ile ve Türkiye hem 80 milyonluk nüfusu hem de çok yüksek satın alma gücüne sahip olan nüfusu ile biz iki taraflı ticaret ve yatırım ticaret hacmi potansiyelin çok gerisinde. Bizim bu potansiyeli yakalamamız gerekiyor ve iki ülkenin büyüklüğüne yakışır bir ticaret hacmini yakalamamız gerekiyor. 1 Milyar çok küçük bir rakam ve bunu arttırmamız gerekiyor.

Bundan sonra Türkiye'nin Etiyopya'daki yatırımlarının arttırılması konusunda neler yapılabileceğini görüştük. Türk şirketlerinin neler yapabileceklerini görüştük.

Etiyopya'nın ve bütün Afrika'daki devletlerin aradaki bağlantıların kurulmasına katkı sağlayacaktır. Bu anlamda 7. karma ekonomik toplantısı tekrar 1 milyar dolarlık ticaret hedefine ulaşmayı teyit etmiştir. Bu anlamda ticaret hacminin arttırılması için ve ticaret dengesinin iyileştirilmesi için çeşitli adımlar atılması gerekecektir. Etiyopya 2025 itibari ile orta gelir duruma yükselecektir.

Ben Sayın Cumhurbaşkanı'ndan özel sektör yatırımcılarından ülkemize daha fazla yatırım yapmaları isteğinde bulunmasını rica ediyorum. Bu anlamda Etiyopya hükümetinin sanayileşmeyi sağlamak için benimsediği yeni bir yaklaşım var. Aslında ben burada Ankara'da görev yaparken başlatılmıştı. Maalesef gerçekleşemedi. Ama yeni bir konseptle şimdi artık bu proje ilgili olarak şunu gördük ki bir özel sektör şirketinin bir sanayi parkının inşasını üstlenmesi ki bu yaklaşık yarım milyar ABD doları gerektiren bir proje. Belki tek bir şirket için zorlanmaya neden olabilir. Dolayısıyla hükümetimiz bu inşaat çalışmasını şu anda üstleniyor ve farklı şirketleri bu yükü paylaşmaya davet ediyor. Bu kapsamda daha hızlandırılmış yatırımlara kolaylık sağlayacağız. Yabancı şirketlerin arazi araması gerekmeyecek veya fabrika inşası projesi araması gerekmeyecek elektrik için başvuru yapmaları gerekmeyecek. Bu tür bütün ekonomik altyapılar zaten bu projeye dahil edilmiş olacak ve hükümet tarafından bu yatırım yapılmış olacak.

Türk yatırımcılar için yatırımları kolaylaştırıcı bir imkan olacaktır. Benim hükümetim belirli şirketlere çağrıda bulunmak istiyor. Türkiye için ülkemizde bir sanayi parkı yaptırmak istiyoruz. Pek çok projeyi başlattık ve Türkiye şirketleri de katılma konusunda Etiyopya hükümeti tarafından davet edilmektedir.

TİKA'nın sağlamış olduğu katkılardan memnuniyet d uyuyoruz. Aynı zamanda finansal kapasitesinin arttırılması ve daha fazla projede yer almasını da ümit ediyoruz.

Geçen sene Türkiye hükümetinden kalkınma yardımını TİKA aracılığı ile aldık. Bu yardımı Etiyopya hükümetinin ihtiyaçlarına yönelik olarak kanalize edilirse o zaman etkisi çok daha fazla takdir edilecektir. O zaman hem mükellefler tarafından hem de alıcı tarafta olan ve Türk hükümeti tarafından çok daha iyi şekilde anlaşılacaktır.

Bundan sonra daha fazla öğrenciye burs sağlayabiliriz. Son olarak görüşmemiz sırasında mevcut bölgesel ve küresel işbirliğimiz konusunu ele aldık.

İşbirliğimizi iki ülkenin dışişleri bakanları arasında ve bütün seviyelerde daha fazla geliştirmeyi hedefledik ve bu kapsamda anlaşma imzaladık.

Biz de her türlü terör saldırılarını kınıyoruz ve taziyelerimizi iletiyoruz. Farklı bölgelerde yer alsa da hepimiz terörle mücadele ediyoruz. Türkiye bölgesinde terörle mücadele ediyor, biz de bölgemizde terörle mücadele ediyoruz. Ben Etiyopya'yı kendisi için uygun bir zamanda ziyaret etmesi yönünde bir davet ilettim. Umuyorum ilişkilerimiz daha da gelişecek daha ileriye daha yükseğe çıkacaktır. Teşekkür ediyorum.

SORU-CEVAP KISMI

Türk devleti Türkiye'den Etiyopya'ya gelecekte gerçekleşecek yatırım akışını nasıl yönetecek?

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Az önce Sayın Başkan'ın da ifade ettiği gibi bu kredilerle olur, kredi temininde kamu bankalarının özel sektör bankalarının desteği olur bununla birlikte yatırıma girecek firmanın bir Türk firması olması devletin gücünü arkasında hissetmesi şüphesiz ki Etiyopya tarafından da takdir edilecektir. Buna göre imkanlar temin edilecektir.

Bizim Etiyopya ile teknoloji noktasında Türkiye'nin artıları var savunma sanayinde artıları var. Etiyopya ile kazan kazan noktasında bir çok adımları atmamız mümkün. Özellikle de tarım endüstrisine yönelik bizim Somali'ye yaptığımız gibi özellikle Etiyopya'da bazı adımları atmamız mümkün hayvancılık öyle. Bunları ilgili bakanlarımız bu adımları atacaktır. Hele hele bir de bu tercihli serbest ticaret anlaşmasını yaptığımızda bu süreç çok daha hızlı gelişecektir. 1 Milyar doları başkanın küçük görmesi gibi ben de küçük görüyorum. İlk etapta böyle bir adım atılsın ve 180 milyon nüfusa sahip ülkeler için bu rakam küçüktür. Tecrübelerimizi deneyimlerimizi ortaya koymak suretiyle Etiyopya da Türkiye de kazanacaktır.

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ NE ZAMAN ONAYLANIR, SPEKÜLASYONLAR İÇİN NELER SÖYLÜYORSUNUZ?

Bunlar sadece birer uydurma. Anayasa komisyonunda parlamentoda uzun uzuna yapılmış değerlendirmeler var. Bunlarla ilgili olarak benim de Cumhurbaşkanı olmam hasebiyle arkadaşlarımla değerlendirmeler yapmam gerekiyor çalışmalar yapmam gerekiyor. Bir de mevsim koşulları itibari ile de nasıl ne zaman bunun değerlendirmesini de yapıyoruz.