Dünyanın en ıssız şehri

Peru'daki And Dağları'nda yer alan La Rinconada, Güney Amerika'nın ulaşılması belki de en zor yeri Deniz seviyesinden 5 bin 200 metre yükseklikte olan küçük maden kasabası, dünyanın en yüksek rakımlı ve ıssız yeri kabuk ediliyor. Donmuş bir buz tabakasının üzerinde bulunan kasabanın tek ulaşım yolu, günlerce kar yağışı ve fırtına altında yapılan kamyon yolculuğu. Zor coğrafi şartlar, yaşamayı ne kadar zor kılsa da, La Rinconada altın madenciliği yapan yaklaşık 30 bin kişilik nüfusa sahip. Şehir o kadar yüksek ve izole ki; su ve kanalizasyon sıkıntısı en büyük problemleri. Bir çok insan, fakirlik sınırının çok çok altında yaşamını sürdürüyor. Aslında yüksek irtifalarda yaşamak insanlar açısından hiç de kolay değil. Çünkü yükseklik arttıkça atmosfer basıncı, sıcaklık, havadaki oksijen miktarı ve nem azalıyor. Ayrıca atmosferin yoğunluğunun azalması nedeniyle yüksek irtifalarda Güneş'in zararlı etkileri çok daha belirgin şekilde hissediliyor. Örneğin irtifadaki her 1000 metrelik artış, morötesi insanlar üzerinde en önemli etkisi havadaki oksijen miktarının azalması nedeniyle dokulara yeterli miktarda oksijen ulaşamaması. Bu durumda organizma oksijen eksikliğinin yol açtığı problemleri engellemek ve oksijen ihtiyacını karşılamak için daha hızlı nefes alıp vermeye başlar vekalp ritmi hızlanır. Ancak vücudun yüksek irtifa koşullarına uyum sağlayabilmesi için belirli bir süreye ihtiyaç var. Genellikle 2 bin 500 metre yüksekliğe kadar insan vücudunda kandaki oksijen seviyesinin azalmasından kaynaklanan belirgin sorunlar görülmez. 2 bin 500-5 bin 300 metre arasındaki irtifalarda kandaki oksijen doygunluk oranı yüzde 90'nın altına düşer ve vücudun yüksek irtifaya uyum sağlayabilmesi için vücut fonksiyonlarında bazı değişiklikler ortaya çıkmaya başlar. Ancak bu mekanizmalar 5 bin 300 metreden daha yüksek irtifalarda, örneğin Everest Dağının zirvesinde bulunan bir insanın kanındaki oksijen doygunluk oranı yaklaşık %50'dir. İnsanların birkaç günden daha fazla hayatta kalması için yeterli değildir. Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre Peru'da yaklaşık 12.000 yıl öncesine ait 4500 metre yükseklikte kurulu yerleşim bölgeleri keşfedildi. Bu keşif insanların yüksek irtifalarda yaşamaya genetik olarak uyum sağlayabildiği anlamına gelebilir.