CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Bakü ve Moskova hattında neler oluyor? Azerbaycan ve Rusya arasındaki krizin nedeni ne?
Bir yolcu uçağının düşmesiyle başlayan gerilim, ölümler, gözaltılar, medya baskınları ve karşılıklı suçlamalarla tırmandı. Azerbaycan ve Rusya arasında ne oldu? Bu kriz neden bu kadar derinleşti? Taraflar hangi adımları atıyor, işte Bakü ve Moskova hattında yaşanan gerilimin perde arkası...
Azerbaycan ile Rusya arasında son günlerde tırmanan diplomatik gerilim, karşılıklı açıklamalar, tutuklamalar, kültürel etkinlik iptalleri ve geçmişe uzanan bir uçak kazası üzerinden şekilleniyor. İki ülke arasındaki ilişkiler son yıllarda nadiren bu düzeyde aleni bir gerginliğe sahne olmuştu. Peki krizin arka planında neler yatıyor?
KAZAYLA BAŞLAYAN ÇATLAK: AKTAU'DAKİ UÇAK FACİASI
25 Aralık 2024'te Azerbaycan Hava Yolları'na ait 8243 sefer sayılı yolcu uçağı, Kazakistan'ın Aktau kenti yakınlarında düşerek 38 kişinin ölümüne, 29 kişinin ise yaralanmasına yol açtı. Uçak, Grozni'ye doğru seyrederken Rus hava savunma sistemlerinin Ukrayna'ya ait İHA saldırılarını püskürtmek için ateşlediği füzelerden birine hedef olmuş olabilir.
İddialara göre uçak, birinci füzenin hedefi ıskalamasının ardından ikinci füzenin yakınında patlaması sonucu parçalandı. Saldırının Rusya Savunma Bakanlığı'nın doğrudan talimatıyla yapıldığı öne sürüldü. Konuya ilişkin yayınlanan ses kayıtları ve teknik belgeler, Rus subayı Yüzbaşı Dmitriy Sergeyeviç Paladichuk'un adını içeriyor.
Olay sonrası Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya'dan özür, suçun kabulü ve sorumluların cezalandırılmasını talep etti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise yalnızca olaydan dolayı üzüntüsünü belirtti, doğrudan bir sorumluluk kabul etmedi.
YEKATERİNBURG BASKINLARI: DİASPORA ÖFKESİ
27 Haziran 2025'te Rusya'nın Yekaterinburg kentinde Azerbaycan kökenli bazı kişilere yönelik polis operasyonu düzenlendi. Operasyonda iki kişi hayatını kaybetti, altı kişi gözaltına alındı.
Azerbaycanlı yetkililer, ölümlerin işkence sonucu gerçekleştiğini öne sürerken, Rusya bir kişinin kalp krizi geçirdiğini, diğer ölümün ise soruşturma altında olduğunu açıkladı.
Bakü, Moskova'daki Rus maslahatgüzarı Pavel Volokov'u Dışişleri Bakanlığı'na çağırarak açıklama talep etti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, gözaltına alınan kişilerin Azerbaycan kökenli olsa da Rus vatandaşı olduğunu ve ağır suçlarla bağlantılı olarak yakalandıklarını belirtti.
SPUTNİK BASKINI VE GAZETECİ TUTUKLAMALARI
Birkaç gün sonra Azerbaycan polisi, Rusya devletine bağlı Sputnik haber ajansının Bakü'deki ofisini bastı.
Ajans müdürü Igor Kartavykh ve genel yayın yönetmeni Yevgeny Belousov dahil üç gazeteci gözaltına alındı. Şubat ayında resmi olarak yasaklandığı bildirilen Sputnik ofisinin fiilen faaliyetlerine devam ettiği öne sürüldü.
Tutuklanan gazeteciler dolandırıcılık ve kara para aklama suçlamalarıyla dört ay süreyle tutuklu yargılanmak üzere cezaevine gönderildi. Kremlin, bu durumu basın özgürlüğüne aykırı ve ikili ilişkilere zarar verici olarak nitelendirdi.
KÜLTÜREL İPTALLER VE KARŞILIKLI NOTALAR
Azerbaycan Kültür Bakanlığı, ülkedeki tüm Rus kültürel etkinlikleri iptal ettiğini açıkladı. Azerbaycan devlet televizyonu AzTV, Putin'i Sovyet lideri Josef Stalin'e benzeten yayınlar yaptı. Rusya ise Azerbaycan'ın tepkilerini "aşırı duygusal" ve "ikili ilişkileri zedeleyici" olarak değerlendirdi.
Karşılıklı olarak büyükelçilik temsilcileri dışişleri bakanlıklarına çağrıldı. Azerbaycan tarafı Rus vatandaşlarının "sistematik olarak hedef alındığını" ileri sürerken, Moskova ise Azerbaycan'ı "bilinçli olarak ilişkileri bozmakla" suçladı.
KREMLİN'DEN PEŞ PEŞE AÇIKLAMALAR
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ülkedeki vatandaşlarını korumak için her türlü yasal adımın atılacağını belirtti. Sputnik gazetecilerinin gözaltına alınmasını, "Rusya-Azerbaycan ilişkilerinin doğasına ve ruhuna tamamen aykırı" sözleriyle değerlendirdi.
Ayrıca Rusya Soruşturma Komitesi Başkanı Aleksandr Bastrıkin'in Azerbaycan Başsavcısı ile doğrudan iletişimde olduğu vurgulandı. Peskov, Ukrayna'nın bu krizi kullanarak Moskova ile Bakü arasındaki anlaşmazlıkları derinleştirmeye çalıştığı uyarısında da bulundu.
YENİ JEOPOLİTİK DENKLEMLER: MOSKOVA ETKİSİNİ KAYBEDİYOR MU?
Fransız haber ajansı AFP'ye göre, yaşanan son kriz, Moskova'nın Güney Kafkasya'daki etkisinin zayıflamakta olduğunu ortaya koyuyor. Uzun süredir Rusya'yla mesafeli ama ihtiyatlı bir dengeleme politikası izleyen Azerbaycan, ilk kez bu kadar açık bir şekilde Moskova'ya karşı tavır aldı.
Aynı günlerde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'in Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ile yaptığı telefon görüşmesi, Kremlin'in tepkisini çekti. Moskova, Kiev'i "yangına körükle gitmekle" suçladı.
AFP'ye göre Türkiye'nin artan bölgesel nüfuzu göz önünde bulundurulduğunda, enerji zengini Azerbaycan üzerindeki etki mücadelesi daha da kızışıyor. Rusya'nın Ermenistan'la Karabağ üzerinden yaşadığı gerilim sonrası Bakü ile olan ilişkilerindeki bu son kriz, Moskova'nın bölgedeki pozisyonunu daha da zayıflatabilir.
