Milyonlarca çalışanı ilgilendiriyor! Yıllık izne çıkacaklar dikkat

Yaz tatiliyle birlikte çalışanların izin programları yoğunlaştı. Son yapılan düzenlemeler, çalışanların izin kullanımı konusunda elini bir hayli rahatlattı. Artık çalışanlar ilk 10 günden sonraki tüm izinleri istediği kadar seferde ve sürede kullanabiliyor. Kullanılmayan izinler de merak konusu oluyor. Bu konuda pek çok soru geliyor. Burada zaman aşımı diye bir durum yok. İşte tüm detaylarıyla izin hakkı… İzin süresi neye göre belirleniyor? Çalışanların kaç gün izin yapacakları mevcut işyerlerindeki kıdemlerine göre belirleniyor. 14 ile 26 gün arasında izin hakkı bulunuyor. Sözleşmelerle bu süreler artırılabiliyor. Memurlar ve gazetecilerde süreler farklı uygulanıyor. Kullanmadığım izinlerin parasını alabilir miyim? Çalışanın izni kullanmama, işverenin de kullandırmama gibi bir hakkı bulunmuyor. O yüzden iş akdi devam ederken izni paraya çevirmek mümkün değil. Kullanılmayan izinler bir sonraki yıl kullanılabilir mi? Kullanılmayan izinlerin yanması söz konusu değil. Bu izinler bir sonraki yıl ya da başka bir dönemde kullanılabilir. Ama asıl kural iznin tamamının hak edilen yıl içinde kullanılmasıdır. İzin hakkının yanması söz konusu mudur? İzin hakkında zaman aşımı diye bir süre söz konusu değil. İş akdi devam ettiği sürece işçinin izin hakkı durur. Ancak memurlar için farklı bir uygulama var. Ayrılırken kullanmadığım izinlerin parası nasıl ödenir? Kullanılmayan izinlerin bedelinin iş akdi bittiğinde son ücretten ödenmesi gerekir. Burada kaç gün izin kullanılmamışsa o kadar para ödenir. İşçinin tazminat alıp almadığına ya da istifa edip etmediğine bakılmaz. İznimi kaç gün kullanmak zorundayım? İzinlerde kural tamamının tek seferde kullanılmasıdır. Ancak bazı işyerlerinde bu mümkün olmadığında bölünebiliyor. Son değişikliğe göre tarafların anlaşması ile ilk bölümü 10 günden az olmamak kaydıyla istenildiği kadar bölünebilir. Böylece 10 günden sonra çalışan iznini 1'er gün olarak bile kullanabilir. Özellikle 9 güne tamamlanan bayram tatillerinde bu durum izni uzatır. İzin süresi nasıl hesaplanır? Yıllık izinlere denk gelen resmi tatillerle hafta tatilleri izin sürelerinden sayılmaz. 14 gün izin hakkı olan çalışan, bu süreye 2 tane pazar tatili denk geldiği için 16 gün izne çıkar. KIDEME GÖRE SÜRE DEĞİŞİYOR Çalışma süresi İzin süresi 1-5 yıl (dahil) arası 14 gün 5 yıldan fazla-15 yıldan az 20 gün 15 yıl (dahil) ve daha fazlası 26 gün NOT: 50 yaş üstü ve 18 yaş altı çalışanların izinleri 20 günden az olamıyor. Yeraltı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 4'er gün artırılarak uygulanır. MEMURLARDA KURAL FARKLI Memurlar için izin süreleri de uygulamaları da bazı değişiklikler gösteriyor. Buna göre memurların bir önceki yıldan daha önce kullanmadıkları izinleri yanıyor. Bunları kullanma imkanı bulunmuyor. Ayrıca kullanılmayan izinlerin ayrılma tarihinde parasının ödenmesi uygulaması da yok. 1 yıldan 10 yıla kadar (10 yıl dahil) kıdemi olan memurun izni 20 gün, 10 yıldan fazla kıdemi olanları ise toplam 30 gün. FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR / TAKVİM'E SORUN ekonomi@takvim.com.tr 1 YIL KURALINA DİKKAT!/ SİZDEN GELENLER 25.03.1995 SSK giriş tarihim. 1975 doğumluyum. 11 sene çalıştığım yerden ayrılıp, tekrar girdim. 5 yıldır çalışıyorum. Tazminat hakkım var mı? İbrahim BAŞOĞLU Kıdem tazminatı için 1 yılı doldurmak ve işten atılmak gerekiyor. 5 yıl için kıdem hakkınız bulunuyor. EMEKLİ İŞSİZLİK MAAŞI ALAMAZ İşçi emeklisiyim. 3 yıldır çalışıyorum, işsizlik maaşı alabilir miyim? Metin MANİSALIGİL Emeklilerin çalışmasında bir sakınca yok ancak emekliler çalışırken sosyal güvenlik destek primi ile çalışıyor yani işsizlik sigortası primi ödemiyor. İşsizlik maaşı için de bu prim isteniyor. KESİNTİ AYNI ORANDA YAPILIR İşverenin işe geç kalan personelden geç kaldığı sürenin 2 katı maaş kesintisi yapması yasal mı?(İsmi saklı) İş Kanunu'na göre, işçinin işverenin emir ve talimatlarına uyma borcu bulunmaktadır. Bu nedenle işveren, mesai saatlerine riayet etmeyen işçiden çalışmadığı sürenin ücretini kesebilir. Ancak bunun, saat ücretinin miktarı kadar olması gerekir. Yani 1 saat geç kalmış iseniz 1 saatlik ücretinizi kesebilir. 2 saat geç kalınmışsa 2 saat tutarında kesinti yapılabilir. Ancak belirttiğiniz gibi 1 saatlik gecikme yapan çalışandan 2 saatlik kesinti yapılamaz. RAPOR İLE BELGELEYİN Ben engelliyim. Vergi indiriminden nasıl faydalanırım? Erken emekli olabilir miyim? Musa CANLI Engeli bulunanların normal çalışanlardan daha önce emekli olabilme imkanı var. Engelli durumundan emekli olabilmek için en az yüzde 40 oranında engelinizin olması ve bunu vergi indirimi alarak hastane raporu ile belgelemeniz şarttır. Emeklilik hesaplamalarında engel oranı, sigorta başlangıç tarihi ve prim gün sayısı dikkate alınmaktadır. TAZMİNAT HAKKINIZ YOK Çalıştığım firmada iş sözleşmem Eylül ayı sonunda doluyor. İşe iade veya tazminat talebimiz olabilir mi? Yeşim ARSLAN İş Kanunu'na göre, işe iade hakkından yararlanmak için, işyerinde 30 veya daha fazla işçi çalışması gerekmektedir. İşçinin de işyerinde en az 6 aylık kıdemi bulunmalı ve iş sözleşmesi de belirsiz süreli olmalı. İşveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. Belirli süreli iş sözleşmelerinde işe iade hakkı bulunmamaktadır. Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor iseniz ve iş sözleşmeniz süresinden önce haklı bir nedene dayandırılmadan sona erdirilmiş ise aradaki sürenin ücretini tazminat olarak işverenin ödemesi gerekmektedir. Aksi durumda yani saydığım şartlar dışında herhangi bir ödeme yapılmaz. EMEKLİLİK HESABI 18.12.1981 doğumluyum. 2003'te askere gittim. Sigortam 23.08.2004'te başladı. Aynı şirkette hâlâ çalışıyorum. Askerlik borçlanması yapmama gerek var mı? Serhan KAYA 60 yaş ve 7000 gün şartlarınız var. Askerlik borçlanması bu şartları değiştirmeyeceğinden boşuna para ödemeyin. 18.06.1976 doğumluyum. Staj girişim 1992. İlk yatırılan primim 1995 tarihinden. Arzu DEMİRCİOĞLU Hesabınız 1995'e göre yapılacak. Staj emeklilik hesabında sayılmıyor. İşe giriş gün ve ayınıza göre 51 ya da 52 yaşında emekli olursunuz. 15.04.1979 doğum tarihim. 15.04.1998 SSK girişliyim. Askerlik esnasında da SSK yatmış. Borçlanma yapılacak mı? Rahmi ŞENSES Askerlik sırasında sigorta yapılması mümkün değil, yatırılan primler boşa gitmiştir. Bunlar geri de ödenmez. Sigortanın geçerli olması için fiilen çalışılmış olması gerekiyor. Bağ- Kur'lular için durum farklı. İşyeri devam ediyorsa, prim yatırabilirler. İşe girişe göre 54 yaşında emekli olursunuz. Kaymakamlıktan yardım alıyorum. 1964 doğumluyum. Ne zaman emekli olabilirim? Ne zaman fakir aylığı bağlanır? Ayşegül KAYA Kaymakamlıktan nasıl bir yardım parası alıyorsunuz yazmamışsınız. Bu yardımlarla emekliliğin bir ilgisi yok, emeklilik için prim gerekiyor. ekonomi@takvim.com.tr