Örgütün "Hayalet savaşçılar" grubu

Yılbaşı gecesi Ortaköy'de DEAŞ'in üstlendiği saldırının Orta Asya kökenli bir militan tarafından yapılması, örgütün Türkiye'deki yapılanmasında yabancıların rolünün tartışılmasına neden oldu. Teröristin yakalanması ve operasyonun derinleşmesiyle, geniş bir şebekenin varlığı gün yüzüne çıktı.

Kamuoyuyla paylaşılan bilgi ve görüntüler sonrasında, gözler Orta Asya kökenli DEAŞ'cılara çevrildi. 1990'lardan bu yana El Kaide, Türkiye'yi üçüncü ülkelere geçişlerde kullanıyordu. Ayrıca yakalanan bazı kişiler Türkiye'de yabancı kökenli militanların eylem yapma amacı olduğunu da gösteriyordu. Ancak, DEAŞ ortaya çıktığında 'yabancı'lar sorunu farklı formüle edildi.

Yabancı teröristler konusu ilk etapta sadece Türkiye üzerinden Suriye ve Irak'a gitmeye çalışan kişiler olarak ele alındı. Özellikle batı basınının sıklıkla gündeme getirmesi ve hatta Türkiye'ye sınır kontrolü konusunda baskı yapması nedeniyle DEAŞ'a katılan yabancıların çoğunun Avrupalı olduğu düşüncesi yaygınlaştı.

Ancak Aralık 2015'te Genelkurmay Başkanlığı'nın yıl boyunca sınır geçişi sırasında yakalanan yabancılara ilişkin açıkladığı veriler, Avrupa ve Asya'dan katılımın birbirine çok yakın olduğunu ortaya koydu.

SINIR GEÇİŞLERİNDE YAKALAN TERÖRİST SAYISI

Doğu Türkistan: 324
Rusya: 99
Filistin: 83
Türkmenistan: 63
Tacikistan: 23
İngiltere: 19
Almanya: 19
Fransa:18

2016 sonunda içişleri Bakanlığı'nın yayınladığı diğer veriler ise, yabancı terörist sorununun geçmişine ışık tutuyor. Açıklamaya göre, 2011-2016 arasında yakalanan teröristler arasında yabancılar hep vardı.

YAKALANAN YERLİ VE YABANCI TERÖRİST ORANLARI

2011-2016: 4303 yerli 2712 yabancı toplam 7015 yabancı oranı %38.6
2016: 1874 yerli 1485 yabancı toplam 3359 yabancı oranı %44.2

Araştırmalar, DEAŞ'ın merkezi planlamayla oluşan bir terör örgütü olduğunu ortaya koyuyor. Reina saldırganının sorgusundan basına sızanlar,
eylemlerin zamanlaması, lojistiği, finansal altyapısı ve kullanılan araçların temini gibi önemli aşamalarının, merkezden belirlendiğini ortaya koyuyor.

Türkiye'de genelde Türk vatandaşı olan örgüt mensuplarıyla, yabancılar arasında kesin bir ayrışma olmadığı ifade ediliyor. Hücre bazında tamamen yabancılardan oluşan yapılara rastlansa da, aralarında tutarlı bir milliyet bağı olmadığı göze çarpıyor. Yani, DEAŞ, örgüte kattığı kişileri milliyetlerine göre sınıflandırıp, örgütlemiyor.

Örgüt içinde yabancıların sayısının artması ise, iki nedene bağlanıyor. Örgütün Türkiye'de Türklerden oluşan bir ağı ve tabanı olsa da, yabancıların adanmışlığı daha keskin ve güçlü olarak tanımlanıyor. Diğer bir neden ise, örgütün kurulduğu dönemdeki önde gelen isimlerinin çoğunun öldürülmüş olması ve yeni ekibin dış bağlantılarının Türkiye'deki yapıyı değiştirmesi.

Örgütün içindeki yabancıların ise dört ana bileşeni olduğu belirtiliyor. Hayalet savaşçılar grubu, Suriye ve Irak'a gitmek için Türkiye'yi güzergah olarak kullanan ancak alınan tedbirler nedeniyle bu ülkelere gidemeyen, terörist sayılacakları için geldikleri ülkelere dönemeyenler olarak tanımlanıyor. Bu grupta bir kaç bin kişinin olduğu tahmin ediliyor.

İç savaştan kaçıp Türkiye'de devşirilenler ise diğer bir grubu oluşturuyor. DEAŞ'ın, özellikle büyük ve orta büyüklükteki şehirlerde, zaman içinde kendi oluşturduklar mahallelerde eleman topladığı belirtiliyor.

Verilere göre, 2016'da güvenlik güçlerinin yaptığı operasyonlarda gözaltına alınan yabancılar arasında ilk sırayı açık ara Suriye, ikinci sırayı ise Irak vatandaşları alıyor. İçişleri Bakanlığı'nın bilgilerine göre, 2016'da DEAŞ ve Nusra destekçileri arasında Türkiye'de yakalanan yabancılar sıralamasında Suriye 994 kişiyle ilk sırada.
Onu, 328'le Rusya, 235'le Irak, 216'yla Çin izliyor. Yani yakalanan 1.485 yabancının %83'ü Suriye ve Irak vatandaşı.

TÜRKİYE'DE YAKALANAN YABANCI TERÖRİSTLER
Suriyeli: 994 kişi
Rusya: 328 kişi
Irak: 235 kişi
Çin: 216 kişi

Türkiye'de bulunan bir diğer grup ise, uyuyan hücreler. Bu grup, örgütün eylem yapmak üzere gönderdiği teröristlerden oluşan ve eylem zamanı gelinceye kadar harekete geçmeyen hücreler. Eylem emrini bekliyorlar.

Verilere göre, 2016'da önlenen 27 eylemdeki hücrelerden 9'u Suriyeli teröristlerden, 5'i Türklerden, 4'ü Irak, 3'ü Orta Asya ve Kafkaslardan, 4'ü yabancı karışık hücrelerden oluştu.

ÖNLENEN EYLEMLERDE YABANCI SAYISI:

Önlenen 27 eylemde:
Suriyeli: 9
Türk: 5
Iraklı terörist: 4
Orta Asyalı ve Kafkaslar: 3
Farklı milletler: 4

Saldırı için gelenler ise bu şebeke içindeki en küçük grup. Sayıları az ama kritik zamanlarda ön plana çıkıyorlar. Terör eylemleri için Türkiye'ye saldırıdan kısa bir süre önce getirilenlerin sayısı artıyor. Bunun temel nedeni, güvenlik güçlerinin örgüt konusunda tecrübe kazanması ve yapıyı daha iyi analiz etmeleri olarak kabul ediliyor.

DEAŞ'daki yabancıların sayısı artsa da, bu tür örgütlerin eylemlerinden Türkistan coğrafyasından, Irak veya Suriye'den gelenleri sorumlu tutmanın ve genelleyici değerlendirmeler yapmanın yanlış olduğu belirtiliyor hatta, DEAŞ'ın, yabancılara karşı oluşacak tepki sonucunda ortaya çıkabilecek dışlamaları ve kötü uygulamaları, bir fırsat kapısı olarak görebileceği ve böylece daha fazla adam devşirebileceği belirtiliyor.