İstanbul, düşman işgalinden kurtuluşunun 102. yıl dönümünü bu yıl 6 Ekim Pazartesi günü çeşitli etkinliklerle anıyor. Birinci Dünya Savaşı sonrasında İtilaf Devletleri tarafından işgal edilen şehir, 4 yıl 10 ay 23 gün süren bu zorlu sürecin ardından 6 Ekim 1923'te özgürlüğüne kavuştu. Her yıl aynı tarihte kutlanan bu anlamlı gün, hem İstanbul'un hem de Türk milletinin bağımsızlık ve direniş mücadelesinin simgesi olarak öne çıkıyor.
A Haber Foto Arşiv
İşgal Yılları ve Direnişin Başlangıcı
Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaşı'ndaki yenilgiyi kabul etmesinin ardından İtilaf Devletleri, 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması'nı gerekçe göstererek İstanbul'a yöneldi. 13 Kasım 1918'de donanmalarını Haydarpaşa açıklarına demirleyen işgal kuvvetleri, fiilen başlattıkları işgali 16 Mart 1920'de resmi hale getirdi.
A Haber Foto Arşiv
Mustafa Kemal Paşa, o gün Haydarpaşa rıhtımına vardığında, düşman gemilerinin zafer bayraklarıyla limana demirlediğini görünce tarihe geçen "Geldikleri gibi giderler!" sözünü dile getirdi. Bu ifade kısa süre sonra başlayacak olan milli direnişin sembolü oldu.
A Haber Foto Arşiv
Kurtuluş Savaşı ve Diplomasi Süreci
Anadolu'da Kurtuluş Savaşı sürerken Türk ordusu önemli zaferler kazandı. İzmir'in kurtarılmasının ardından Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu İtilaf Devletleri kontrolündeki tarafsız bölgeye ilerledi. Fransız ve İtalyan birliklerinin çekilmesi, İngiliz kuvvetlerini savunma pozisyonu almaya zorladı.
A Haber Foto Arşiv
Bu gelişmeler, İngiltere'nin Ankara Hükümeti ile anlaşma yollarını aramasına yol açtı. Ancak İngiltere Başbakanı Lloyd George Türk tarafının İstanbul ve boğazların denetimine dair taleplerini geri çevirdi. Türk ordusu ise kararlılıkla Çanakkale Boğazı'na ilerledi ve diplomasi süreci Lozan Antlaşması ile sonuçlandı.
A Haber Foto Arşiv
Lozan Sonrası Çekilme ve 6 Ekim
24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması, İstanbul'un kurtuluşunun önünü açtı. Antlaşmanın ardından 23 Ağustos 1923'ten itibaren İtilaf kuvvetleri şehirden ayrılmaya başladı. Son işgal birliği 4 Ekim 1923'te Dolmabahçe Sarayı önünde Türk bayrağını selamlayarak İstanbul'u terk etti.
Ardından Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu 6 Ekim 1923'te şehre girerek işgali resmen sona erdirdi. Böylece İstanbul, yaklaşık 5 yıl süren esaretin ardından bağımsızlığına kavuştu.