Cihan imparatorluğunun iki numaralı adamları: Sadrazamlar

Osmanlı İmparatorluğu'nda, günümüzdeki anlamıyla başbakanlık görevini üstlenen devlet adamı olan sadrazamları sizler için derledik... Alâeddin Paşa Görev süresi: 10-11 yıl Alâeddin Paşa ya da Alâeddin Bey, ikinci Osmanlı padişahı olan Orhan Gazi döneminde, takriben 1320-1331 arasında vezirlik yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Alâeddin Paşa'nın adı ve aslı hakkında değişik tezler bulunmaktadır. İlk Osmanlı veziri olduğu üzerinde anlaşma vardır. Tarihçiler bu ilk vezirin adını Alâeddin Paşa, Alaaddin Bey, Ali Paşa, Alaaddin Ali, Erden Ali, Pazarlı olarak da vermektedirler. Tarihçilerin büyük çoğunluğu ilk Osmanlı vezirinin ilk Osmanlı Sultanı Osman Gazi'nin oğlu olduğunu kabul etmektedirler. Nizamüddin Ahmed Paşa Görev süresi: 16-17 yıl Nizamüddin Ahmed Paşa padişah Orhan Gazi saltanatında, takriben 1331-1348 yılları arasında vezir-i azamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. İlmiye sınıfından vezirliğe yükselmiştir. Hacı Paşa Mehmet Hacı Paşa, Orhan Gazi saltanatında, takriben 1348- 1359 yılları arasında vezirlik yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa Görev süresi: 3-4 yıl Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa, 1349-1364 döneminde Osmanlı İmparatorluğu başvezirliği yapıp Orhan Gazi'nin son, I. Murad'ın ilk veziridir. Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa'nın hayatı hakkında bilgiler çok sınırlıdır hatta Osmanlı devleti vezirliği yapıp yapmadığı hakkında bile tarihçiler arasında belirsizlik bulunmaktadır. Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa Osmanlı Devleti'nin kuruluş doneminde büyük katkıları olmuş bir Osmanlı devlet adamıdır. Tarihe Çandarlılar ailesi olarak geçmiş olan ailenin üst düzey bir mevkiye gelmiş ilk ferdidir. İlmiye sınıfından yetişmiş; kadılık ve kazaskerlik payelerini almış; Eylül 1364 ile 22 Ocak 1387 tarihleri arasında 22 yıl 4 ay vezirlik yapmış ve vezirliği döneminde de Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa ismiyle anılan devlet adamıdır. Çandarlı Ali Paşa 22 Ocak 1387'de babası Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın ölümü üzerine yerine geçerek, 18 Aralık 1406 tarihinde vefatına kadar I. Murad ve Yıldırım Bayezid için Ankara Savaşı'na kadar 15 yıl 6 ay ve Fetret Devri döneminde Süleyman Çelebi'nin yanında 4 yıl 4 ay vezir-i azamlık yapmış ve Osmanlı Devleti'nin kuruluş sürecinde önemli rol oynamış bir Osmanlı devlet adamıdır. Osmancıklı İmamzâde Halil Paşa Doğum yeri Çorum'un bugünkü ilçesi olan Osmancık'tır. 1402 yılında Ankara Savaşı'nda Yıldırım Bayezid, Timur'un ordularına yenildikten sonra başlayan Fetret Devri'nde Osmanlıların yeniden bir araya gelmesinde Osmancıklı Halil Paşa'nın, Çelebi Mehmet'in Osmanlı gücünü yeniden toplamasında çok değerli yardımları olmuştur. Buna karşılık Halil Paşa, önce Anadolu Beylerbeyi yapılmış daha sonra 18 Aralık 1406'da Çelebi Mehmet'in sadrazamlığına yükseltilmiştir. 1413 yılına kadar ona sadrazamlık yapmıştır. Bayezid Paşa Bayezid Paşa (Amasyalı Bayezid Paşa) Osmanlı Devleti'nin Fetret Devri'nde, 1413'de Sultan I. Mehmed Çelebi saltanatında sadrazam olmuş; devleti toparlama süreci içinde yanında bulunmuş ve sonra da II. Murad döneminde Düzmece Mustafa'ya Sazlıdere'de yenilip teslim olup onun emriyle öldürüldüğü Temmuz 1421'e kadar başvezirlik yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. I. Çandarlı İbrahim Paşa Temmuz 1421 ile 25 Ağustos 1429 tarihleri arasında, 8 yıl 1 ay vezir-i azamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Aynı adı taşıyan torunundan ayırmak için Birinci İbrahim Paşa şeklinde anılır. Tarihe Çandarlılar ailesi olarak geçmiş olan ailenin mensubudur. Koca Mehmed Nizamüddin Paşa 28 Ağustos 1429'dan yerini Çandarlı İkinci Halil Paşa'ya bıraktığı 1438 yılına kadar 9 yıl başvezirlik yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Babası 1406-1413 döneminde Osmanlı Devleti başvezirliği yapmış olan Osmancıklı İmamzade Halil Paşa'dır. Çandarlı Halil Paşa 1439-1453 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. İstanbul'un fethinden hemen sonra Fatih Sultan Mehmed tarafından idam ettirildiği 10 Temmuz 1453 tarihine kadar 15 yıl süresince Vezir-i azamlık yapmıştır. Osmanlı tarihinde idam edilen ilk sadrazamdır. Yükseliş Dönemi Osmanlı sadrazamları Zağanos Paşa II. Mehmed saltanatında 1453-1456 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. İstanbul'un Fethi'nden sonra sadrazamlığa getirilen ilk kişidir. İsminin anlamı denizcilikte gözetleme için zağanos (keskin görüşlü, yırtıcı bir kuş) kullandığı için zağanos lakabıyla anılmıştır. Veli Mahmud Paşa II. Mehmed saltanatında 1455-1466 ve 1472-1474 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Osmanlı tarihinde sadrazamlığa getirilmiş ilk Yeniçeri yetiştirmesidir. Rum Mehmed Paşa Rum Mehmed Paşa II. Mehmed saltanatı sırasında, 1466-1469 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. İstanbul'un yerli Rum ailelerinden birinin çocuğu olup, sonrasında devşirme sistemine alınmış ve müslüman olmuştur. Özellikle Rum ailelere madende dahil çeşitli yer üstü kaynaklarının,gümrük vergilerinin iltizama verilmesini ve bu sayede devlet gelirlerinin toplanmasında verimin ve artışın olabileceğini belirtmiş ve bu konuda II.Mehmed'i ikna etmiştir. Tekel ve iltizam usulleri konusundaki yaklaşımları bu dönemde Osmanlı maliyesinde kaynakların artmasını sağlasa da; bunun çok uzun dönemdeki etkisi olumsuz olmuştur. Zira bu sayede Osmanlının özellikle duraklama döneminde, devlet zayıfladığında yolsuzluklar baş göstermiş yine ticari hayat belli azınlıkların eline geçmiştir. İshak Paşa II. Mehmed saltanatında 1469-1472 yılları arasında ve II. Bayezid saltanatında 1481-1482'de sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. İshak Paşa'nın İstanbul'un fethi sırasında Anadolu Beylerbeyi olduğu bilinmektedir. Gedik Ahmet Paşa II. Mehmed saltanatında, 1474-1476 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Bilindiği kadarıyla Arnavutluk'un Avlonya şehrinde doğmuştur. Hoca Sinan Paşa 15. yüzyıl Osmanlı kelam ve matematik alimi ve devlet adamı. Fatih ve II. Bayezid dönemlerinin önemli bir bilim, din ve sanat adamıdır. Fatih'in saltanatında 1476-1477 yılları arasında sadrazamlık yapmıştır. En ünlü eseri, kendine has bir üslupla kaleme aldığı Tazarrunâme (Yakarışlar Kitabı) adlı kitaptır. Karamanî Mehmed Paşa II. Mehmed saltanatında 1477-1481 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Karaman'da 13 Eylül 1458'de doğmuştur. Okumak için İstanbul'a gidip Veli Mahmud Paşa tarafından inşa edilmiş medresede eğitim gördü. Daha sonra medresede müderris olarak çalıştı. İlmiye sınıfının yüksek kısmında olduğu için Fatih'e danışmanlık yaptı. Çok geçmeden Nişancı görevine atandı. Fatih Sultan Mehmed'in hazırlamış olduğu Kanunname'nin yazarının Nişancı Karamanlı Mehmet olduğu belirtilmektedir. Fatih Sultan Mehmed'in Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'a yazmış olduğu yüksek edebi değeri olan mektupları hazırlamakta da sultana destek sağladığı bildirilmektedir. Koca Davud Paşa II. Bayezid saltanatında 1483-1497 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Neredeyse kesin olarak Arnavut asıllıdır. Macaristan ve Venedik topraklarına yapılan akınlardaki başarılarından dolayı Ankara Sancakbeyliği'ne, ardından da Anadolu Beylerbeyliğine getirildi (1473). Otlukbeli Savaşında öncü kuvvetlere kumanda etti. 1477'de yapılan Tuna Boyu seferine katıldı ve top mermisiyle yaralandı. Aynı yıl Rumeli Beylerbeyliğine tayin edildi. 1478'de İşkodra seferinde Jebyak'ı ele geçirdi. Yine aynı yıl Bosna sancakbeyliğine tayin edildi. Hersekzade Ahmed Paşa II. Bayezid saltanatında 1497-1498, 1503-1506, 1511'de dört defa ve I. Selim saltanatında 1515-1516 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. 1506-1511 döneminde Kaptan-ı Derya görevi de yapmıştır. II. Çandarlı İbrahim Paşa II. Bayezid saltanatında 1498-1499 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Çandarlılar ailesine mensuptur ve bu ailenin çıkardığı ön planda yer almış son ferttir. II. Murad'a veziriâzamlık yapmış dedesi Çandarlı İbrahim Paşa'dan ayırmak için Çandarlı İkinci İbrahim Paşa şeklinde anılır. İstanbul' un fethinden sonra idam edilen Çandarlı (2.) Halil Paşa' nın en küçük oğlu olup, ilmiye sınıfında yetişmiştir. Mesih Paşa Aslen Rum olup, Paleologos Hanedanı'na mensuptur. Beylerbeyliği ve vezirlik görevlerine getirilmiştir. 1480 yılında gerçekleştirilen Rodos seferinde serdar olarak atanmış ancak adanın alınamaması üzerine vezirlikten azledilerek Gelibolu sancakbeyliğine gönderildi. Daha sonra divanda vezir bulunurken Çandarlı (2.) İbrahim Paşa' nın vefatı üzerine vezir-i azam olmuştur. 1501 yılında Galata'daki barut mahzenine yıldırım düşmesi sonucu çıkan yangının söndürülmesi için çalışırken, Galata kadısı ile bulunduğu yüksek yerden düşerek yaralanmış ve birkaç gün sonra vefat etmiştir. Hadım Ali Paşa Sultan II. Bayezid zamanında 1501-1503 ve 1506-1511 dönemlerinde iki kez sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Saraybosna yakınlarında 'Drozgometva' adlı bir köyde Boşnak asıllı olarak doğmuştur. Koca Mustafa Paşa II. Bayezid saltanatı sonunda ve I. Selim saltanatı başında 1511-1512 döneminde sadrazamlık yapan Osmanlı devlet adamıdır. Fatih Sultan Mehmed (1451-1481) devrinde saraya alınarak, Enderun'da eğitim ve öğretim görmüştür. 1481'de Hazinedârbaşı, 1482'de Kapıcılar Kethüdası olup, 1489-1492 tarihleri arasında Kapıcıbaşılık yapmıştır. 1495'te Avlonya, 1497'de Gelibolu Sancakbeyi olmuştur. 1498'de Rumeli Beylerbeyliğine tâyin olunmuştur. Dukakinoğlu Ahmed Paşa I. Selim saltanatında 18 Aralık 1514 ile Mart 1515 tarihleri arasında toplam iki buçuk ay sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Arnavut kökenli bir hristiyan olup, Arnavutluk'un önemli bir ailesi olan Dukakinler' den gelmekteydi. Kendi iradesi ile müslüman olarak Osmanlı hizmetine girmiş ve hızla yükselerek sancakbeyiyken Yavuz Sultan Selim döneminde ikinci vezir olmuş, Çaldıran Savaşı dönüşünde azledilen Hersekli Ahmed Paşa'nın yerine veziriazamlığa getirilmiştir. Hadım Sinan Paşa I. Selim saltanatında 18 Haziran 1515-23 Eylül 1515 ile 26 Nisan 1516-22 Ocak 1517 tarihleri arasında iki kez sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Devşirme olarak İstanbul'a getirilip Enderun'da yetiştirildi. Aslen Bosnalıdır ve doğu Bosna'da Boroviniç adlı bir soylu aile mensubudur. Yunus Paşa I. Selim saltanatında, 23 Ocak 1517-13 Eylül 1517 tarihleri arasında yedi ay yirmi gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Mercidabık Muharebesi sonrasında vezir Yunus Paşa kumandasındaki Osmanlı birlikleri süratle hareket ederek Halep'e girdi ve oradan da Hama ve Humus' u arkasından da Şam'ı işgal etmiştir. Ridaniye Savaşı sonrasında yeniçeri kuvvetleriyle Kahire' ye girdi ve 3 gün 3 gece süren şiddetli çatışmalardan sonra şehri ele geçirdi. Yunus Paşa Mısır üzerine harekette çölü geçerken on beş bin deve ile ordunun su ihtiyacını temin ederek sıkıntı çektirmemiştir. Pîrî Mehmed Paşa I. Selim saltanatının son yıllarında ve I. Süleyman saltanatının ilk yıllarında 25 Ocak 1518-27 Haziran 1523 tarihleri arasında beş yıl beş ay iki gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Aksaray'da Zinciriye Medresesi müderrislerinden Cemaleddin Aksarayî torunlarından olup, babası ulemadan Mehmed Celâleddin Ahmed Çelebi'dir. Pargalı İbrahim Paşa I. Süleyman saltanatı döneminde 27 Haziran 1523 - 15 Mart 1536 arasında sadrazamlık yapmış, önemli siyasal ve askeri olaylarda rol oynamış Osmanlı devlet adamı. Eşi, Kanuni Sultan Süleyman'ın kız kardeşi Hatice Sultan'dır. Ayas Mehmed Paşa I. Süleyman saltanatı döneminde 14 Mart 1536-13 Temmuz 1539 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Babası İşkodralı, annesi Avlonyalı idi. Bazı kayıtlardan babasının, 1522'den sonraki bir tarihte İslamiyeti kabul ederek Mehmed adını aldığı anlaşılmaktadır. Lütfi Paşa Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 13 Temmuz 1539 - Nisan 1541 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Nerede doğduğu ve nereli olduğu bilinmemektedir. Fakat Arnavut asıllı olduğu rivayet edilmektedir. Avlonya civarından devşirme olarak getirilmiş ve Enderun'da eğitim görmüştür. Kendi yazdığı 'Tevârîh-i Âl-i Osmân' ve 'Âsafnâme' eserlerine verdiği hayat hikâyesini vermiştir. Hadım Süleyman Paşa I. Süleyman saltanatı döneminde Nisan 1541-28 Kasım 1544 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı ve serdarıdır. İki kez Mısır Valiliği yapmış ve Hindistan'a sefere çıkan ilk Osmanlı Donanması'nı komuta etmiştir. Damat Rüstem Paşa I. Süleyman saltanatı döneminde 28 Kasım 1544 - 6 Ekim 1553 ve 29 Eylül 1555 - 10 Temmuz 1561 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Rüstem Paşa, yaklaşık 1500 yılında Hırvat asıllı Hristiyan bir ailenin çocuğu olarak Saraybosna yakınlarında olan ya Butmir ya da Sarajevsko Polje adlı bir köyde doğmuştur. Padişaha damat olması söz konusu olunca Rüstem Paşa'yı çekemeyen rakipleri onun cüzzamlı olduğu dedikodusunu yaymışlardı. Bunun üzerine hassa hekimlerinden Mehmet Halife, bu söylentinin gerçek olup olmadığını araştırmak için paşayı muayeneden geçirdi. Muayene sırasında gömleğinde bir bit bulundu. O günlerdeki tıp bilgisine ve halk inanışına göre bir cüzamlının üzerinde bit barınamaz olduğu kabul edilmekteydi. Gömleğindeki bit, cüzzamlı olmadığına delil olarak kabul edilerek evlenmesine izin verildi. Kara Ahmed Paşa I. Süleyman saltanatı döneminde, 6 Ekim 1553-28 Eylül 1555 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. I. Selim'in en küçük kızı ve Kanuni Sultan Süleyman'ın en küçük kız kardeşi Fatma Sultan'ın eşidir. Arnavut asılıdır. 'Ahmed Paşa Külliyesi' vakfiyesinde babasının adı Abdülmuîn olarak verilmiştir. Semiz Ali Paşa I. Süleyman saltanatı döneminde 1561-1565 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Babası Müslüman olmadan önce devşirme olarak 1520'li yıllarda İstanbul'a getirildi ve Pargalı İbrahim Paşa'nın kethüdâsı olan akrabası Çeşte Bâli'nin yardımıyla saraya girdi. Enderun'da eğitim gördükten sonra 1545'de mir-i alem olarak çıkma yaptı. 1546 yılında yeniçeri ağası ve takiben Rumeli beylerbeyi oldu. 11 Nisan 1549'da vezirlik ve 2.300.000 akçelik haslarla Mısır beylerbeyiliği görevine getirildi. Bu eyaleti Aralik 1553'e kadar idare etti. Kubbealtı Üçüncü vezir rutbesi verildi ve Aralık 1553'de o sirada Sultan II. Süleyman 1552-1554 Osmanlı-Safevî Savaşı veya Nahcıvan Seferi için Halep'e gelmişken padişahın mahiyetinde olarak sefere katıldı. Suşehri'nde sol kol komutani sıfatıyla askerlerine gösterişli bir geçit resmi yaptırdı. Savaşın sonunda yapılan barış muzkerelerinde ve 1 Haziran 1555'de Amasya Antlaşması'nın imzalanmasında ikinci vezir olarak bulundu. 12 Temmuz 1561de Damat Rüstem Paşa'nın vefatından sonra Vezir-i Azamlık görevine getirildi. Bu görevde 28 Haziran 1565'de vefatına kadar 3 yıl 11 ay 19 gün boyunca kaldi. Tarihçiler barış durumunu devam ettirerek bu görevde başarılı olduğunu kabul etmektedirler. Sokollu Mehmed Paşa I. Süleyman döneminde Osmanlı donanmasının Kaptan-ı Deryalığı ve yine I. Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde 14 yıl Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını yapmış Osmanlı devlet adamıdır. I. Süleyman'ın son sadrazamı olmuştur. Hem Osmanlı İmparatorluğu'nun zirvede bulunduğu dönemi simgelemesi itibarıyla hem de icraatları, projeleri ve kişiliği sayesinde en önemli Osmanlı sadrazamlarından biri kabul edilir. Şemsi Ahmed Paşa III. Murad saltanatında 1579-1580 yıllarında sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Asılı hakkında tarihçiler arasında tartışmalar bulunmaktadır. Sicill-i Osmani ismini 'Ahmet Paşa (Semiz)' olarak vermekte ve 'Arnavutdur' demektedir. Uzunçarşılı'ya göre; Arnavut olup meşhur defterdar İskender Çelebi'nin kölelerindendir. Lala Mustafa Paşa III. Murad saltanatında 28 Nisan 1580-7 Ağustos 1580 tarihleri arasında üç ay dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. İlk büyük başarısını 1570 yılındaki Kıbrıs serdarlığı sırasında gösterdiğinden 'Kıbrıs Fatihi' olarak anılır. 1578'de başlattığı 'İran Seferi' serdarlığında gösterdiği üstün başarılar nedeniyle de Şirvan ve Gürcistan fâtihiolarak bilinir. 'Lala' unvanı, şehzadeliğinde II. Selim'e lalalık etmiş olmasından kaynaklanır. Seferlerden elde ettiği servet ile imparatorluğun çeşitli yerlerine hayır eserleri yaptırmıştır. Koca Sinan Paşa Osmanlı padişahları III. Murad ve III. Mehmed'in saltanat dönemlerinde 5 defa olmak üzere toplam 8 yıl 5 ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Dört padişahın döneminde çeşitli görevlerde bulunmuş olan Sinan Paşa, Kanuni Sultan Süleyman'ın çeşnigirbaşısıyken önce Malatya Sancakbeyi olarak saraydan çıktı ve ardından Erzurum ve Halep Beylerbeyiliği görevlerinde bulundu. Sultan II. Selim devrinde, Mısır Beylerbeyi ve daha sonra Kubbealtı veziri iken Yemen ve Tunus'u Osmanlı topraklarına kazandırarak Yemen Fatihi ve Tunus Fatihi unvanlarını kazanan Sinan Paşa, Sultan III. Murat devrinde İran'a karşı açılan savaşta önce doğu seferi serdarlığına hemen akabinde 1580 yılında sadrazamlığa getirildi. Kanijeli Siyavuş Paşa III. Murad saltanatı döneminde 1582-1584, 1586-1589 ve 1592-1593 yıllarında üç dönem sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Enderun'da saray eğitimi ile yetişmişti. Enderun'dan çıkma yaptığı zaman 'hazine kethüdası' görevi verildi. 1567'de 'büyük imrahor' görevine atandı. 1569'da ise 'Yeniçeri Ağası' oldu. Daha sonra 'Rumeli Beylerbeyliği'ne getirildi. Kubbealtı veziri olduktan sonra 1580'de II. Selim'in en küçük kızı olan Fatma Sultan ile evlendi. Özdemiroğlu Osman Paşa III. Murad saltanatı döneminde, 1584-1585 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Kızıl Deniz çevresinde beylerbeyi olmuştur. Kafkasya'da elde ettiği başarılar ile Kafkas Fatihi unvanını almıştır. Hadim Mesih Mehmed Paşa III. Murad saltanatı döneminde 1 Kasım 1585-14 Nisan 1586 döneminde sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Hadim Mesih Mehmed Paşa'nin Bulgar asıllı olduğu büyük olasıdır. Serdar Ferhat Paşa III. Murad saltanatı döneminde 1 Ağustos 1591 - 4 Nisan 1592 tarihleri arasında yaklaşık sekiz ay, 16 Şubat 1595-7 Temmuz 1595 tarihleri arasında da yaklaşık dört ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Eğitimini saray Enderûn okulunda alarak yetişmiştir. Enderûn'dan kapıcıbaşılık görevi ile çıkma yapmıştır. Kanuni Sultan Süleyman'ın son dönemlerinde sultanın teveccüh ve güvenini kazanmıştır. Tekeli Lala Mehmed Paşa III. Murad saltanatı döneminde 1595 yılında 18 - 29 Kasım tarihleri arasında on gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 'Nişancı' lakabı ile veya 'Eski Lala Mehmed Paşa' şeklinde de anılır. İsminin çağrıştırdığının aksine Tekeli (Antalya) değil, Saruhanlı (Manisa) olup Türk zeamet sahibinin oğludur. Damat İbrahim Paşa III. Mehmed saltanatı döneminde 4 Nisan 1596-27 Ekim 1596, 5 Aralık 1596-3 Kasım 1597 ve 6 Ocak 1599-10 Temmuz 1601 tarihleri arasında üç kez, toplam üç yıl on bir ay yirmi yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Sultan III. Murad'ın kızı Ayşe Sultan'la evlenmesi sebebiyle Damad olarak anılan İbrahim Paşa, Kanije Kalesini feth etmesi sebebiyle de Kanije Fâtihi unvanı ile meşhurdur. Yusuf Sinan Paşa III. Mehmed saltanatı döneminde 1591-1595 ve 1599-1604 yılları arasında toplam 10 yıl Kaptan-ı Deryalık, 27 Ekim 1596-5 Aralık 1596 tarihleri arasında da bir ay dokuz gün Sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. İstanbul'daki Cağaloğlu semti ve Bağdat'da yaptırdığı Cığalazade Hanı onun ismini taşımaktadır. Hadım Hasan Paşa III. Mehmed saltanatı döneminde 3 Kasım 1597-9 Nisan 1598 tarihleri arasında beş ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. 1597'de Sadrazam ve Serdar olan Damat İbrahim Paşa kuzey Balkanlarda askeri br sefer düzenlemek hedefiyle Davutpaşa'da otağa çıktı. Ama hasta olduğunu ileri süren Sadrazam buradan sefere başlamaktan çekindi. Bu nedenle Damat İbrahim Paşa 3 Kasım 1597'de III. Mehmet tarafından sadrazamlıktan azledildi ve yeni sadrazam olarak sultanın mührü Hadım Hasan Paşa'ya verildi. Cerrah Mehmed Paşa III. Murad ve III. Mehmed saltanatları döneminde sadrazamlığa kadar yükselmiş (9 Nisan 1598 - 6 Ocak 1599) tarihleri arasında yaklaşık on bir ay sadrazamlık görevi yapmış bir Osmanlı tabibi ve paşasıdır. Enderûn mektebinde yetişmiştir. Hasoda ağalarından iken Şehzade Mehmet'i sünnet etmekteki mahareti sebebiyle isim yaptı. Enderûndan çıkması ile yeniçeri ağalığı görevine atanmıştır. Daha sonra kubbe veziri olmuştur. İkinci vezir iken 9 Nisan 1598 Sadrazam Hadım Hasan Paşa'nın idam edilmesi üzerine sadrazam tayin edilmiştir. Yemişçi Hasan Paşa III. Mehmed saltanatı döneminde 10 Temmuz 1601 - 24 Eylül 1603 tarihleri arasında toplam iki yıl üç ay yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Hasan Paşa, Kosova vilâyetinde doğmuştur, Arnavut olduğu belirtilir. Çocukluğunu (şimdi Kosova'da bulunan) Rogova'da geçirdiği ve ilk okulu orada bitirdiği iddia edilmektedir. Çıkmadan sonra Zülüflü Baltacılarocağına katıldı. Sonra çeşnigarbaşı; 1580'da kapıcılar kethüdası ve 1589'da kapıcıbaşı olarak görev yaptı. Malkoç Yavuz Ali Paşa III. Mehmed ve I. Ahmed saltanatı döneminde 16 Ekim 1603 - 26 Temmuz 1604 tarihleri arasında dokuz ay on bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı. Bosnalı yeniçeri ağası Salih Ağa'nın kardeşinin oğludur. Enderun'a çırak olarak girip eğitimini orada görmüş ve buradan silahtar olarak çıkma yapmıştır. Saraydan çıkması ise Temmuz 1601'de Mısır valiliği görevini alması şeklinde olmuştur. Mısır valisi iken 23 Eylül 1603'te III. Mehmed'in sadrazam Yemişçi Hasan Paşa'yı azledip hemen sonra idam ettirmesinden sonra divanda yetenekli ve faal bir vezirin olmadığı görülmüş ve Mısır'da vali olan Yavuz Ali Paşa sadrazamlık görevine en uygun devlet adamı olduğu kabul edilmiştir. Mısır'a haberci gönderilip Yavuz Ali Paşa'ya acele Mısır'dan gelip sadareti alması için haberci gönderilmiştir. Yavuz Ali Paşa İstanbul'a gelene kadar sadaret kaymakamı olarak Kasım Paşa görevlendirilmiş ve mühr-ü hümayun İstanbul'a yaklaşana kadar geçici olarak hazine-i hümayunda saklanmıştır. Mısır'dan karayolu ile Halep yolu ile gelen Yavuz Ali Paşa'nın devlet başkentine yaklaştığı haberi gelince mühr-ü hümayun ona gönderilmiştir. Sokolluzade Lala Mehmed Paşa I. Ahmed saltanatı döneminde 26 Temmuz 1604 - 21 Haziran 1606 tarihleri arasında bir yıl on ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış ve devletin çeşitli kademelerinde hizmet vermiş bir Osmanlı devlet adamıdır. Rumeli beylerbeyi iken Almanlar'a teslim etmek zorunda kaldığı Estergon Kalesi'ni on yıl sonra 3 Ekim 1605'te sadrazam iken geri almayı başardığı için 'Estergon Fatihi' olarak anılır. Boşnak Derviş Mehmed Paşa Bostancı ocağında eğitim görmüştür. Nispeten genç yaşında 'bostancıbaşı' olduğu için Civan Bey olarak da anılırdı. Genç I. Ahmet'in gözüne girip teveccühünü kazandı. 1605'te vezirlikle beraber kaptan-ı derya olarak da görev verildi. Sultan Ahmed'in annesi olan Handan Valide Sultan oğluna bu kişiye inanmamak için ikna etmeye çalıştı ama Handan Sultan 12 Kasım 1605'de öldü. 15 yaşında olan I. Ahmet, Kaptan-ı Derya Derviş Mehmed Paşa'nın daha çok tesiri altına girdi. Kuyucu Murad Paşa I. Ahmed döneminde 11 Aralık 1606 - 5 Ağustos 1611 arasında sadrazam olmuş bir Osmanlı devlet adamıdır. 1607-1608 yılları arasında 100 yıllık celali isyanlarını sona erdirmiştir. Bu süre içinde öldürdüğü toplam celali eşkıyası sayısı 60.000 civarı olduğu tahmin edilmektedir. Nasuh Paşa I. Ahmed saltanatında, 5 Ağustos 1611 - 17 Ekim 1614 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. 1603'te Halep Valiliğine atanmıştır. İran serdarı olan Cığalzade Sinan Paşa onu Halep valiliğinden azletmiş ve yerine Canpulatoğlu'nu getirmiştir. Nasuh Paşa buna itiraz ettiyse de bu itirazı kabul edilmemiştir. Kendisine vezirlik rütbesi verilmiş ve 'Tavil Ahmet' adlı Celali isyancıyı tenkil ile görevlendirilmiştir. Fakat bu isyancı üzerine gittiğinde mağlup olmuş ve geri çekilmiştir. Daha sonra 1606'da Bağdat'ı sahte bir ferman ile ele geçiren 'Tavil Ahmet oğlu Mehmet' üzerine Bağdat'ı geri almak üzere gönderilmiştir. Bu seferde de başarısız kalıp Diyarbakır'a çekilmek zorunda kalmıştır. Nasuh Paşa Diyarbakır Valiliği'ne getirilmiştir. Bu görevde iken Bitlis hakimi olan Şerefhan'ın kızı ile evlenmiş ve kayınbabası yoluyla önemli bir servet edinmiştir. Burada eyalet sipahi gücü olarak 5000 atlı mükemmel bir süvari birliği kurup yetiştirmiştir. Öküz Mehmed Paşa I. Ahmed saltanatı döneminde 17 Ekim 1614-17 Kasım 1616 ve II. Osman saltanatı döneminde 18 Ocak 1619-23 Aralık 1619 tarihleri arasında toplam üç yıl, yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Öküz lakabı bazı kaynaklarda iddia edildiğinin aksine Oğuz kelimesinin değişikliğe uğramış hali olmayıp, babasının Karagümrük'te öküz nalbantlığı yapmış olması ile alakalıdır. Türk asıllı olup İstanbul'da Karagümrük semtinde doğmuştur. Damat Halil Paşa 17 Kasım 1616-18 Ocak 1619 tarihleri arasında, I. Ahmed saltanatının son döneminde, I. Mustafa'nın ilk saltanatında ve II. Osman saltanatının ilk döneminde iki yıldan biraz fazla bir süre ve daha sonra IV. Murad saltanatı döneminde 1 Aralık 1626 - 6 Nisan 1628 tarihleri arasında bir buçuk yıla yakın bir süre olmak üzere, iki kez toplam üç yıl yedi ay yedi gün sadrazamlık yapmış devlet adamıdır. İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa Aslı Türktür. 'Güzelce' lakabı çok 'yakışıklı' olmasında dolayı verilmiştir. Babası Tunus Beylerbeyi Ahmet Paşa idi. Babası bu görevde iken Tunus'ta ortaya çıkan mehdilik iddia eden Yahya adlı bir isyancı üzerine gitmiş ve bu çarpışmada hayatını kaybetmiştir. Annesi, Kaya Paşa'nın kızıdır ve peygamber sülalesindendir. İyi bir eğitim alan Ali Paşa önce İstanköy sancak beyi, sonra sırasıyla Dımyat Beylerbeyliği, 1602'de Yemen Beylerbeyi ve sonra Tunus Beylerbeyliği yapmıştır. Tunus Beylerbeyi iken babasının ölümüne sebep olan Yahya'yı ve emrinde bulunan askeri gücü ortadan kaldırıp babasının intikamını almıştır. Daha sonra Mora Beylerbeyi olmuş ve Kıbrıs Beylerbeyliği'nde bulunmuştur. Ohrili Hüseyin Paşa Günümüzde Makedonya'da bulunan Ohri şehrinde Arnavut asıllı olarak doğmuştur. Babası bir tımarlı sipahi idi.[1] Bostancı ocağında yetişti ve Bostancıbaşı oldu. 1617'de Revan Seferi'ne iştirak etti ve bu sefer sırasında yeniçeri ağalığına tayin edildi. Sonra Rumeli Beylerbeyi olmuş ve kubbe vezirliği rütbesi verildi. Mart 1621'de Sadrazam İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa mesane hastalığından vefat edince onun yerine Sadrazam olarak atandı. Dilaver Paşa II. Osman saltanatı döneminde 17 Eylül 1621- 19 Mayıs 1622 tarihleri arasında sekiz ay iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Kara Davud Paşa Enderun'da eğitim yaptı. Çuhadar olarak atandı. III. Mehmed döneminde kapıcıbaşılık görevi ile saraydan çıktı. 1604'te Rumeli Beylerbeyi, 1605'te Anadolu Beylerbeyi olarak görevlendirildi. Anadolu'da Celali isyanlarının bastırılmasında, 1612'de İran seferinde, 1621'de II. Osman'ın Lehistan seferinde bulunmuştur. Davut Paşa padişah I. Mustafa'nın kız kardeşiyle evlenerek Osmanlı Hanedanına damat oldu. Mere Hüseyin Paşa Mere Hüseyin Paşa, Genç Osman'ın Yeniçeriler tarafından tahttan indirilerek idam edildiği ve amcası I. Mustafa'nın ikinci kez tahta geçirildiği anarşi sırasında 13 Haziran 1622 - 8 Temmuz 1622 ve 5 Şubat 1623 - 30 Ağustos 1623 tarihleri arasında iki kez toplam yedi ay on sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Arnavut asıllıdır. Osmanlı Devleti tarihinde Türkçe bilmeyen tek sadrazam olduğu rivayet edilir. Lakabının da, kellesini istediği kişiler için söylediği ve Arnavutça 'alınız' anlamına gelen 'mere' sözcüğünden kaynaklandığı söylenir. Lefkeli Mustafa Paşa Bilecik'in Osmaneli ilçesi olan Lefke doğumludur. Enderun'da yetişmiştir. Sonra Silahtar görevine atanmıştır. Aralık 1617'de saraydan çıkmayla Mısır valiliği görevi verilmiştir. Sultan II. Osman olayının çıkması olan tarihi olan 1622'den önce İstanbul'a dönmüştü ve bu olaylar sırasında vezir olarak görev yapmakta idi. I. Mustafa ve annesi Davut Paşa Sarayı'nda bulunmakta iken asilerin ileri gelenleri ona bir name gönderip sadrazamın rüşvet yediğini ve herkese yumuşak davrandığını ileri sürerek onu istemediklerini bildirdiler. Bunun üzerine 21 Eylül 1622'de Lefkeli Mustafa Paşa sadrazamlıktan azledildi ve tecrübeli bir vezir olan Gürcü Hadim Mehmed Paşa sadrazamlığa atandı. Sonraları Lefkeli Mustafa Paşa'ya İzmit ve Kastamonu sancakları arpalık olarak verilerek İstanbul'da konağında oturdu. 1648 yılı sonlarına doğru İstanbul'da hayat gözlerini yumdu. Divanyolu üzerinde bulunan Ali Paşa Camii mezarlığına defnedilmiştir. Kemankeş Kara Ali Paşa I. Mustafa'nin ikinci kez padişahlığının son döneminde ve IV. Murad saltanatının devlet idaresinin annesi Kösem Sultan'ın elinde olduğu ilk dönemlerinde 30 Ağustos 1623 - 3 Nisan 1624 tarihleri arasında yedi ay dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Isparta civarlarında doğmuş Türk asıllıdır. Eğitimini Enderun'da yapmıştır. Saraydan çıkması vezirlik rütbesiyle beraber Bağdat Beylerbeyi görevi verilmesiyledir. Sonra Diyarbakır valiliği yapmıştır. Bu valilikten azledildikten sonra İstanbul'a dönmüş ve divanda dördüncü vezir olarak görev yapmaya devam etmiştir. Çerkes Mehmed Ali Paşa Çerkes asıllıdır. Enderun'da yetişmiştir. Önce padişah silahtarı olmuştur. Saraydan çıkması 1618'de Şam Beylerbeyliği'ne atanması ile olmuştur. Sonra 1621'de İstanbula' gelmiş ve kubbe veziri olarak Divan-ı Hümayun'da görev yapmıştır. Bayram Paşa İstanbul doğumlu ve Türk asıllıdır. Enderun'da eğitim gördü. Çıkışta çuhadar-ı şehriyari oldu. 1621'de ilk defa yeniçeri ağası olarak tayin edilmekle beraber bir gün sonra tenzil edilip 'turnacıbaşı' olarak görev verildi. Sonra da 'kul kethudası' oldu. Eylül 1623'de yeniçeri ağalığına terfi etti. Hemen o yıl vezirlik rütbesi verilip kubbealtı veziri oldu. Haziran 1626'da Mısır valiliğine atandı. 1628'de bu valilik görevinden alındı ve İstanbul'a dönüp kubbealtı vezirliğinde göreve devam etti. Gençliğinde çok yakışıklı olduğu kayda geçmişti. Daha yeniçeri iken dönemin padişahı I. Ahmed'in kızı Hanzâde Sultan ile evlendi. Saraya intisabından sonra kendine bir konak verilip önemli mevkilere getirildi. IV. Murad saltanatında 2 Şubat 1637'de Tabanıyassı Mehmed Paşa'nın azli ile sadrazamlığa yükseldi. Bayram Paşa sadrazamlığı sırasında şair Nef'i'yi idamı ettirmesi ile de tanınmaktadır. IV. Murad'ın, Nef'i'den bir daha hicviye yazmaması istemesinden sonra Nef'i, sözünü tutmamış ve IV. Murad'ın eniştesi Bayram Paşa'yı hicvetmiştir. Bayram Paşa'nın isteği üzerine padişah, Nef'i'yi idam ettirmiştir. Tabanıyassı Mehmed Paşa Arnavutluk'da Taşlıca'da doğmuştu. Kızlarağası Hacı Mustafa Ağa'nın hizmetinde yetişmişti. Mirahor oldu. Sonra vezirlikle Mısır valiliğine gönderildi. 18 Mayıs 1632'de bir yeniçeri isyanı çıkarmasi sebebi ile IV. Murat emriyle idam edilen Topal Recep Paşa'nın yerine sadrazamlığa getirildi. Kapıkulu isyanını bastırdı, kapıkulu ocaklarında temizlik yapıp ocaklarda disiplin sağladı. Özellikle İstanbul'da asayiş sağlandı. Kemankeş Kara Mustafa Paşa IV. Murad saltanatının son yıllarında ve Osmanlı Padişahı İbrahim saltanatının ilk yıllarında, 23 Aralık 1638 - 31 Ocak 1644 tarihleri arasında beş yıl bir ay sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Arnavut asıllı olup Elbasan'lı veya Avlonya'lıydı. Devşirme olarak İstanbul'a getirildi. Yeniçeri Ocağı'na katıldı. Bu ocakta iken Ferhad Ağa'dan okçuluk dersleri aldı ve okçulukta büyük bir yetenek göstererek 'Kemankeş' lakabı ile anılmaya başlandı. Bu ocakta çorbacılığa, kul kethüdalığına terfi ettirildi. Önce kul kethüdalığından azledildi ise de 1634'de Sekbanbaşı yapıldı. IV. Murad saltanatının son yıllarında ve Osmanlı Padişahı İbrahim saltanatının ilk yıllarında, 23 Aralık 1638 - 31 Ocak 1644 tarihleri arasında beş yıl bir ay sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Nevesinli Salih Paşa Osmanlı Padişahı İbrahim saltanatında 17 Aralık 1645 - 16 Eylül 1647 tarihleri arasında bir yıl dokuz ay sadrazamlik yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Hersek sancağına bağlı Nevesinlidir. Boşnak asıllıdır. Önce defterdar Niğdeli Mustafa Ağa'ya intisap etmiştir. Sicil-i Osmani ise onun Niğdeli Mustafa Paşa'nın oğlu olduğunu bildirir. Defterdar Mustafa Ağa'nın ölümünden sonra Ruznameci İbrahim Ağa'ya intisap edip maliye mesleğinde yetişmiştir. Sırasıyla baş-muhasebeci, cizye muhasebecisi, matbah emini, defter emini, tersaney-i hümayun emini ve kapıcılar kethüdası; 1643'de ikinci imrahor; Haziran 1644'de Yeniçeri Ağası olmuştur. 1644'de vezirlik rütbesi verilerek başdefterdar görevine geçmiştir. 17 Aralık 1645'de Sultanzade Mehmed Paşa sadrazamlıktan azledildikten sonra sadrazam olmuştur. Kara Murad Paşa IV. Mehmed saltanatında 21 Mayıs 1649 - 5 Ağustos 1650 ve 11 Mayıs 1655 - 19 Ağustos 1655 tarihleri arasında iki kez, toplam bir yıl, beş ay, yirmi dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Osmanlı padişahı Avcı Mehmet saltanatı sırasında 3 Kasım 1676 - 15 Aralık 1683 tarihleri arasında yedi yıl bir ay on iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 1672-1676 Osmanlı - Lehistan Savaşı ve 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşında kazandığı başarılara rağmen, II. Viyana Kuşatması ile özdeşlemiş olan sadrazamdır ve kuşatmanın hüsranla sonuçlanması üzerine idam edilmiştir. Bayburtlu Kara İbrahim Paşa IV. Mehmed saltanatında, 15 Aralık 1683 - 18 Aralık 1685 tarihleri arasında iki yıl dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Sarı Süleyman Paşa IV. Mehmed'in saltanatında, 18 Aralık 1685-23 Eylül 1687 tarihleri arasında bir yıl dokuz ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Boşnak asıllıdır. Doğum yeri Hersek sancağında Prepölye kasabasıdır. Boşnak Süleyman Paşa olarak da bilinir. Vakfiyede babasının adı Mürüvvet'tir. Saraya alınıp Helvacılar Ocağında yetiştirildi. Sonra padişah müsahibi Dilsiz Tavşan Ağa'nın hizmetinde bulunup kethudası oldu. Takiben kapıcıbaşı 'Eylül 1669'da çavuşbaşı, 1672'de sedaret kethudası, 1676'da büyük imrahor oldu. Bu görevde iken Mekke'ye Kabe'yi tamirle görevle gönderildi. Zurnazen Mustafa Paşa IV. Mehmed saltanatında 5 Mart 1656 tarihinde dört saat boyunca sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Osmanlı tarihinin en kısa süre sadrazamlık yapan devlet adamıdır. 1655-1656 döneminde kaptan-ı derya görevi de yapmıştır. Sadrazam olan Ermeni Süleyman Paşa 28 Şubat 1656'da bu görevden azledilmişti. Yerine Girit'te Osmanlı orduları serdarı olarak bulunan Gazi Deli Hüseyin Paşa sadrazam olarak atanması kararı alınmıştı ve mühr-ü humayun gönderilmesi kabul edilmişti. İstanbul'da sadaret kaymakamı olarak Kaptan-ı Derya Zurnazen Mustafa Paşa bulunmaktaydı. Zurnazen Mustafa Paşa büyük çabalar göstererek 6 gün sonra, daha Girit'e haber yarı yola bile varmadan bu kararı bozdurdu. 5 Mart 1656'da Zurnazen Mustafa Paşa sadrazam olarak tayin edildi. Fakat buna reaksiyon çok hızlı oldu. O zaman isyanda olan sipahi ocak ağaları padişahtan hemen bir Alay Köşkü önünde bir ayak divanı istediler ve Zurnazen Mustafa Paşa'yı sadrazam olarak kabul edemeyeceklerini açıkladılar. Bu ayak divanında verilen söze uyan Padişah tayininden 4 saat sonra Zurnazen Mustafa Paşa'yı sadaretten azletti ve isyancılara daha uygun görülen eski sadrazam Siyavuş Paşa ikinci defa sadarete atandı. Köprülü Mehmed Paşa Olaylı bir dönemde Osmanlı Devletini idare etmiştir. Kargaşaların etkisini azaltarak devlete yeniden eski itibarını kazandırabilmiştir. Mehmed IV. tahta 7 yaşında geçtiği için Valide Kösem Sultan ve Valide Sultan Turhan söz sahibidir. Aralarında geçen entrikalar ve akıbetinde Kösem Sultan'ın öldürülmesiyle beraber bir kargaşa mevcuttur. Köprülü Mehmet Paşa bu kargaşalı dönemde sadrazam olmuştur. 1661'de Edirne'de vefat eden Köprülü, İstanbul'a getirilerek Divanyolundaki türbesine defnedildi. Kendisinden sonra oğulları, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa ve Köprülü Fazıl Mustafa Paşa sadrazam olarak devlete hizmet etmişlerdir. Köprülü Fazıl Ahmed Paşa Osmanlı Devleti'nde IV. Mehmed döneminde, 30 Ekim 1661 ile 3 Kasım 1676 tarihleri arasında on beş yıl dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Köprülü Mehmed Paşa'nın oğludur. Girit, Uyvar, Podolya, Kamaniçe fatihidir. Köprülü Fazıl Mustafa Paşa II. Süleyman saltanatında, 25 Ekim 1689 - 19 Ağustos 1691 tarihleri arasında bir yıl dokuz ay yirmi beş gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Fazıl Mustafa'ya 29 Haziran 1680'de kayınbiraderi Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sadrazamlığı döneminde vezirlik görevi verildi. Padişah tarafından kabul edilip kürk hilat giydirilerek kubbealtıda devlet idaresi görevine başladı. Elmas Mehmed Paşa II. Mustafa saltanatında, 2 Mayıs 1695 - 11 Eylül 1697 tarihleri arasında iki yıl dört ay on gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Kastamonu'nun Cide ilçesine bağlı Hoşalay bucağındandır. Yeniçeri ocağından yetişmiştir. 1678'de Hazine Kethüdalığına getirilmiştir. Daha sonra Has Oda'da görev yapmıştır. 1688'de nişancı olmuş, 1689'da vezir rütbesine ulaşmıştır. 2 Mayıs 1695 tarihinde de padişah II. Mustafa tarafından Şeyhülislam Feyzullah Efendi'nin tavsiyesiyle sadrazamlığa atanmıştır. Köprülü Amcazade Hacı Hüseyin Paşa II. Mustafa saltanatında, 11 Eylül 1697 - 4 Eylül 1702 tarihleri arasında dört yıl on bir ay on altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. 6 Kasım 1695'de Adana eyaleti valiği verildi. Eyalet askerinin başında Avusturya Seferi'ne katıldı. 1696'da ikinci kez İstanbul kaymakamlığına getirildi. O yıl Belgrad muhafızlığına getirildi. 15 Ağustos 1697'de Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem Elmas Mehmed Paşa'nın Avusturya seferi için Belgrad'da toplanan savaş meclisinde Serdar-ı Ekremin ve Temeşvar Muhafızı Cafer Paşa'nın istedikleri gibi Pançova ve Temeşvar üzerine gidilmeyip Varadin'in alınmasını ileri sürdü. Ancak önerisi kabul edilmedi. Osmanlı ordusu Zenta Muharebesi'nde ağır bir yenilgiye uğrayıp Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem Elmas Mehmet Paşa şehit olunca Belgrad'da toplantıda verdiği tavsiyenin doğru olduğu açığa çıkması üzerine Temeşvar'a gelen orduya davet olundu. 17 Eylül 1697'de Belgrad'dan aceleyle orduya yetişen Amcazâde Hüseyin Paşa sedaret kaymakamı olan Bozoklu Mustafa Paşa'nın çadırına geldi ve oradan II. Mustafa'nın otağ-ı hümayununa davet edildi. Padişah hemen ona sadrazamlık görevi vermek istedi ise de Hüseyin Paşa önce tam bağımsız iş görmek koşuluyla sadrazamlık istediğini ifade etti. Padişah bunu hemen kabul edip Elmas Mehmed Paşa'nın ölümüyle onun koynunda bulunup kaybolmuş olan mühr-ü humayun yerine kazdırılan yeni mühr-ü hümayunu ona verdi. Baltacı Mehmed Paşa III. Ahmed saltanatında, 25 Aralık 1704 - 3 Mayıs 1706 ve 19 Ağustos 1710 - 20 Kasım 1711 dönemlerinde iki kez sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Çorlulu Damat Ali Paşa III. Ahmed saltanatında 3 Mayıs 1706 ile 15 Haziran 1710 tarihleri arasında dört yıl on sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Çorlu'da yerleşmiş bir çiftçi ailenin oğluydu. Sultan II. Ahmed devri Kapıcıbaşı Türkmen Kara Bayram Ağa'nın evlatlığı olarak, önce Galata Sarayı'na, daha sonra Enderun-ı Hümayun'daki Seferli Koğuşu'na, buradan da Hane-i Hassa'ya yerleştirildi. Şubat 1699'da rikabdarlık hizmetinde bulunuyordu. Sadrazam Amcazade Hüseyin Paşa'da kendisinden bizzat silahdarlık rica etti. 15 Ekim 1700 tarihinde bu memuriyete tayin edildi. İsveç - Rus savaşı sırasında İsveç'i Ruslara karşı destekledi. Amacı ileride meydana gelebilecek Rus - Osmanlı savaşında yorgun düşmüş bir Rus ordusuyla karşılaşmak ve galip çıkmaktı. Sultan III. Ahmed, bu siyaseti tasvip etmemekteydi. Bir süre sonra Rusya'nın İsveç'le yaptığı savaştan galip ayrılması üzerine Çorlulu Ali Paşa'nın planları yaptığı hesaplara uymadı. III. Ahmed nezdinde ise aleyhinde yapılan propagandalar sonucu gözden düştü. Silahdar Damat Ali Paşa III. Ahmed saltanatında, 27 Nisan 1713 - 5 Ağustos 1716 tarihleri arasında üç yıl üç ay sekiz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. 5 Ağustos 1716'da Avusturya Ordusu'na karşı yapılan Petrovaradin Muharebesi'nde şehit düşmüştür. İznik Gölü kıyısındaki Sölöz köyünde mukim Hacı Hüseyin Ağa adında bir Türk'ün oğludur. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa III. Ahmed saltanatında, 9 Nisan 1718 - 1 Ekim 1730 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Türk asıllı Osmanlı devlet adamı. Oğuzların Beydilli boyuna mensup Boynuinceli aşiretindendir. İsmi Lale Devri ve Nevşehir ile özdeşleşmiştir. Enderun'dan yetişen sadrazamların on üçüncüsüdür. İbrahim Paşa, şehit Silahdar Damat Ali Paşa'nin dul kalmış bulunan III. Ahmed'in kızı Fatma Sultan 'la 1717'de nikahlanarak Damat oldu. İbrahim Paşa'nın teşebbüsleri sayesinde Avusturyalılarla barış yapılmasının kararlaştırılmasından sonra, 1718'de sadrazamlığa getirilerek Avusturya ile Pasarofça Antlaşması'nı imzaladı. Aynı yıl Venediklilerle de barış yapıldı. İbrahim Paşanın on üç yıl süren sadrazamlığı zamanında İran ile bir kez savaş yapıldı. Ancak oluşturulan genel barış ortamında devlet bir huzur dönemine girmiştir. Hekimoğlu Ali Paşa I. Mahmud'un ve III. Osman'ın saltanat dönemlerinde, 12 Mart 1732 - 12 Ağustos 1735, 21 Nisan 1742 - 23 Eylül 1743 ve 15 Şubat 1755 - 18 Mayıs 1755 tarihleri arasında üç kez toplam beş yıl dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. 4 Haziran 1689 tarihinde İstanbul'da doğdu. Babası Venedik asıllı İtalyan olup, Padova Üniversitesi'nde tıp tahsili aldıktan sonra İslamiyet'i kabul edip İstanbul'da hekim olarak çalışan ve II. Mustafa döneminde hekimbaşı olan Nuh Efendi'dir. Annesi Türk asıllı olup adı Safiye Hanım'dır. Ailenin sekiz oğlu olmuştur ve bunlardan ikincisi Ali Paşa'dır. Lakabını babasının mesleğinden dolayı almıştır. Babası Nuh Efendi, Rumeli Kazaskerliği payesiyle hekimbaşı iken 22 Ekim 1707'de vefat etmiştir. İyi bir eğitim gördü ve III. Ahmet döneminde saraya alınarak hassa silahşorluğu görevi verildi ve sonra kapıcıbaşı görevine geçti. Seyyid Hasan Paşa I. Mahmud saltanatında, 23 Ağustos 1743 - 9 Ağustos 1746 tarihleri arasında iki yıl on ay on altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Şebinkarahisar'ın (Şarkı-Karahisar) İskefsir Bölgesinde doğumlu olup babası Çardaklızadelerden Mehmet Abdullah Ağa olup Türk asıllıdır. Gençliğinde İstanbul'a gelip Yeniçeri ocağına girmiştir. Seyyid Abdullah Paşa I. Mahmud saltanatında, 24 Ağustos 1747 - 3 Ocak 1750 tarihleri arasında iki yıl dört ay on gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Doğum tarihi bilınmemektedir. Seyyid Hasan Paşa'in oğludur; babası 'Kerküklü Firari' olarak da anılmaktadır. Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa Çorlulu Ali Paşa kethudalığından vezir olan Sofi Abdurrahman Paşa'nın oğludur. İyi eğitim görerek yetişti ve Damat İbrahim Paşa'nın aracılığı ile hassa silâhsoru oldu; kendisine verilen işleri başarmasından dolayı kapıcıbaşılık rütbesiyle yükseltildi; Ramazan sonlarında Ekim 174'de ikinci imrahor olup 7 Kasım 1749'da birinci imrahor Durak Bey'in vezirlikle kaptan Paşa olması üzerine onun yerine birinci imrahorluğa getirildi. Sadrazam Divittar Mehmet Paşa'nın azli gerekince Darüssaade ağası Beşir Ağa'nın 1 Temmuz 1752'de tavsiyesiyle ilk kez Bahir Mustafa Bey sadrâzam oldu. Sadarazamlığı sırasında kendisini sadarete tavsiye eden kızlar ağası Beşir Ağa idam edilmişti. Bu nedenle bundan sonra saray Darüşsaade ağalarının perde arkasından devlet işlerine ve sadrazamların bağımsızlıklarına müdahaleleri görülmedi. Bahir Mustafa Paşa I. Mahmut'un ölümüne kadar bağımsız olarak iş gördü. Koca Mehmed Ragıp Paşa Osmanlı devlet adamı, diplomat, şair, kütüphaneci, çevirmen. III. Osman ve III. Mustafa saltanatında 11 Ocak 1757 - 8 Nisan 1763 tarihleri arasında altı yıl iki ay yirmi sekiz gün sadrazamlık yapmış bir devlet adamıdır. Şair kişiliği ile tanınır. Muhsinzade Mehmed Paşa Muhsinzâde Mehmed Paşa vezir olduktan itibaren Avrupa'daki politik gelişmeleri dikkatle takip etmekteydi. Özellikle sadrazam olduktan sonra bu hususa ait 'havadis kâgitları' denilen Avrupa'daki duruma dair dış ülkelerden gelen yazışmaları ve mektupları okumakta ve Osmanlı devletinin bu durumda yerini gayet iyi anlamakta idi. Muhsinzâde Mehmed Paşa, devletin girdiği müşkül durumdan sıyrılmak için çareler aramakta idi. İstanbul'da devlet ricalından Rusya ile savaş taraftarlar olanlar çok önemli mevkilerde idiler ve padişah da savaş taraftarı idi. Sadrazam olan Muhsinzade Mehmed Paşa ise iyice hesap yapmadan yeni savaş macerasına atılmamayı; akıllıca davranmayı; ihtiyat ile hareketi tavsiye etmekte ve gereken hazırlık yapıldıktan sonra savaşa girişilmesinin yeniden düşünülmesi hakkındaki fikirlerin açıkça bildirmekte idi. Bu tutum savaş taraftarları tarafından sadrazamın savaştan korktuğu ve savaşmaktan aciz olduğu şeklinde yorumlandı. Böyle bir dönemde bir zayıf ve aciz sadrazam gerekmediği kabul edilerek Muhsinzade Mehmed Paşa 6 Eylül 1768 sadrazamlıktan azledildi ve yerine Aydın muhassalı Silahdar Hamza Mahir Paşa getirildi. İzzet Mehmed Paşa I. Abdülhamid saltanatında, 4 Ağustos 1774 - 6 Temmuz 1775 ve 20 Şubat 1781 - 25 Ağustos 1782 tarihleri arasında toplam iki yıl beş ay altı gün sadrazamlıkyapmış Osmanlı devlet adamı. Küçük Kaynarca Antlaşması yapılıp barış sağlanması sonucu İstanbul'a ordu ile dönmekte iken yolda 11 Temmuz 1774'de ölen Muhsinzade Mehmed Paşa yerine Sadrazamlık görevi verilmiştir. İzzet Mehmet Paşa namuskarlığı ile bilinmekle beraber faal bir idareci değildi. İdare işlerinin hemen hepsini çok dirayetli olan kayınbiraderinin eline bırakmıştı. Halil Hamid Paşa I. Abdülhamid saltanatında, 31 Temmuz 1782 - 31 Mart 1785 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. 1736 Isparta doğumludur. Babası Gözcüoğlu Ali Ağa, annesi Zeynep hanımdır. Küçük yaşlarda İstanbul'a gelmiş, kâtipliklerde ve Beylikçi maiyetinde çalışmıştır. Babadağ'da görev yaparken Divan-ı Hümayun Hocalığı rütbesini kazanmıştır. Devlet işlerindeki başarılarından dolayı 1779 yılında Büyük Tezkerecilik görevine getirilmiştir. 1780 yılında Tersane Emini ve bir sene sonra da sadrazam kethüdası oldu. 1782'de Yeğen Seyyid Mehmed Paşa'nın azledilmesi üzerine Silahdar Mehmed Paşa vasıtasıyla Sadrazamlığa atandı. Sadrazamlığı sırasında Yeniçeri Ocağı'nı ıslah etmek ve gücünü kısıtlamak yönünde çalışmalarda bulundu. Fransa ile yakın ilişkiler kurarak, askeri reform için gereken personeli ülkeye davet etti. Güçlü ve reformcu bir sadrazam olarak tanındı. Yolsuzlukla ve darbe planlamakla suçlanarak görevinden azledildi ve Gelibolu'ya sürüldü. Ancak birkaç gün sonra Bozcaada'ya getirilerek burada başı kesilerek idam edildi. Vücudu Bozcaada'da defnedilmiş, kesilen başı ise İstanbul'a getirilerek Karacaahmet Mezarlığı'na defnedilmiştir. Koca Yusuf Paşa Osmanlı Devleti hizmetinde I. Abdülhamid ve III. Selim saltanatları sırasında 25 Ocak 1786 - 28 Mayıs 1789 ve 12 Şubat 1791 - 4 Mayıs 1792 dönemlerinde iki kez sadrazamlık yapmış Gürcü asıllı bir devlet adamıdır. 25 Ocak 1786 tarihinde de padişah I. Abdülhamit tarafından sadrazamlığa atandı. Bu görevi 7 Mayıs 1789 tarihine kadar sürdürdü. Bu görevi sırasında patlak veren 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Serdar-ı Ekrem olarak Osmanlı ordusuna kumandanlık etti. Bu savaş sırasında Avusturya Arşidükü II. Joseph'e karşı Sebeş Muharebesini kazandı. Daha sonra 19 Aralık 1789 tarihinde Kaptan-ı Derya oldu. 1790 yılında Konya Valiliği, Köstendil Valiliği ve Bosna Valiliği yaptı. 15 Şubat 1791 yılında padişah III. Selim tarafından tekrar sadrazamlığa getirildi. Bu görevi de 4 Mayıs 1792 tarihine kadar sürdürdü. 1793 yılında Cidde Valisi ve Medine muhafızı oldu. 1800 yılında Cidde'de vefat etti. Melek Mehmed Paşa Kaptan-ı Derya; çeşitli eyaletlerde valilik ve muhafızlık görevlerinde bulunmuş ve III. Selim saltanatında 4 Mayıs 1792 - 19 Ekim 1794 tarihleri arasında iki yıl beş ay on altı gün sadrazamlik yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Safranbolulu İzzet Mehmed Paşa III. Selim saltanatında 19 Ekim 1794 - 30 Ağustos 1798 tarihleri arasında üç yıl on ay on iki gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Kör Yusuf Ziyaüddin Paşa III. Selim saltanatında 30 Ağustos 1798-24 Nisan 1805 ve II. Mahmud saltanatında Mart 1809-10 Nisan 1811 tarihleri arasında toplam sekiz yıl on bir ay dört gün sadrazamlık yapmış Gürcü asıllı bir Osmanlı devlet adamıdır. Cirit oynarken kaza sonucu bir gözünü kaybettiği için 'Kör' lakabı ile anılır. Hurşid Ahmed Paşa Hurşit Ahmet Paşa Kafkasya doğumlu olup Gürcü asıllıdır. Gençliğinde Osmanlılar tarafından devşirilip Yeniçeri Ocağı'na girmiştir. Sonra hızla yükselip yaptığı işlerle Sultan II. Mahmut'un takdirini kazanmış, devlet yönetiminde birçok önemli makamda oturmuştur. Mehmed Emin Rauf Paşa İki kez II. Mahmud ve üç kez Abdülmecid döneminde toplam 5 kez 14 sene 7 ay 36 gün sadrazamlık yapmış olan Osmanlı devlet adamıdır. 30 Mart 1838'de sadrazamlık başvekilliğe dönüştürülünce ilk başvekil oldu. Ayrıca dahiliye nazırlığını da üstlendi. Burdurlu Derviş Mehmed Paşa Olasılıkla 1765 doğumlu Burdurlu bir Türktür. Babası Mora'da Nafplion ahalisinden Rüstem Ağa'dır. İlk görevi olarak Vezir Moralı Salbaş Ahmed Paşa'nin hizmetine girip 'mühürdarlık' yaptı. Ahmed Paşa sayesinde mihrimah rütbesi ile Karesi Balikesir sancak beyliğinde bulundu. Daha sonra 1811'de 'Hamideli' livası maliyesi ile ilgili 'muhassıl' oldu. Paşa ve vezirlik rütbesi verildikten sonra 1817'e kadar sırayla Bursa merkezli Hüdavendigar livası, Eskişehir merkezli Sultanönü livası ve İzmit merkezli Kocaeli livası mutasarrıflığı (liva valiliği) yapmıştır. 1817'te ilk Anadolu Eyaleti valiliği sırasında sadarete getirilmiştir. Nişancı yani Sultan'ın başkatibi olan, ve çok nüfuzlu olan Halet Efendi tarafından korunmuştur. Mehmed Emin Rauf Paşa azledilince Halet Efendi'nin tavsiyelerine uygun olarak 5 Ocak1818'de sadrazamlığa getirildi. Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa 1819'da vezirlik rütbesiyle Silistre Beylerbeyliğine atandı. Eylül 1824'de Mehmed Said Galip Paşa'nın yerine sadrazamlığa getirildi. II. Mahmud, Yeniçeri Ocağı'nda bir şekilde kendine yakın adamlan başa getirerek güç kazandıktan sonra yeniçerilerle ilgili düşüncelerini gerçekleştirmeyi başaracak güçlü bir sadrazam gerekiyordu. Padişah, o sıradaki sadrazam Galip Paşa'ya düşüncelerini açtığında, Paşa, kendisinin bu işte başarılı olamayacağını, cesur, gözü pek bir sadrazamın örneğin Benderli Selim Paşa'nın başarılı olabileceğini söylemiştir. Böylece Selim Paşa 1824 Eylül'ünde(1240 Muharremi) sadrazam olmuştur. Reşid Mehmed Paşa II. Mahmud saltanatında 28 Ocak 1829 - 18 Şubat 1833 tarihleri arasında dört yıl yirmi bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Gürcü asıllıdır. 1832 ortalarında Mısır üzerine serdâr-ı ekrem; Mısır valisi tayin edilip Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanının bastırılmasıyla görevlendirildi. Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa ile Aralık 1832'de yaptığı Konya Muharebesi'nde yaralandı; Mısır kuvvetlerine esir düştü ve komutası altındaki Osmanlı ordusu yenik düştü. Bu savaş sonrasında 18 Şubat 1833'te sadrazamlık görevinden alındı. Mart 1833'de Konya'dan döndü. Ekim 1833'de Sivas valiliğine gönderildi. Ardından Maden valiliği ve ilaveten Ekim 1834'de ise Diyarbakır valiliği görevi verildi ve valiliği 2 yıl 8 ay sürdü. Bu görevde iken Ekim 1836'de vefat etti. Mezarı Diyarbakır İçkale Camii'ndeki mezarlıktadır. Keçecizade Fuat Paşa Osmanlı devlet adamı. Tanzimat döneminin önde gelen üç siyasi liderinden biridir. Abdülaziz saltanatında 22 Kasım 1861 - 6 Ocak 1863 ve 3 Haziran 1863 - 5 Haziran 1866 dönemlerinde iki kez sadrazam ve toplam on yıla yakın Hariciye Nazırlığı (dışişleri bakanlığı) yapmıştır. Siyasi başarılarının yanı sıra keskin zekâsı ve nükteleriyle ün kazanmıştır. Mehmed Emin Âli Paşa Osmanlı Devleti'nde Tanzimat döneminin Mustafa Reşid Paşa ve Keçecizade Fuat Paşa ile birlikte en önemli üç devlet adamından biridir. Abdülmecid ve Abdülaziz saltanatlarında beş defa olmak üzere toplam sekiz yıl üç ay sadrazamlık yapmıştır. Ayrıca Londra Büyükelçiliği, İzmir ve Bursa valiliği, Meclis-i Vala reisliği, Meclis-i Tanzimat reisliği ile birlikte toplam sekiz kez hariciye nazırlığı görevinde bulunmuştur. Âli Paşa, Tanzimat devrinde 1871'e kadar çeşitli mevkilerde Osmanlı idaresini ve dış siyasetini elinde tuttu. Bazen hariciye nazırı, bazen de sadrazam olarak devlet idaresinin en üst düzeyinde bulundu. Mehmed Said Paşa Osmanlı devlet ve siyaset adamı. II. Abdülhamid saltanatında yedi kez ve İkinci Meşrutiyet döneminde iki kez olmak üzere, toplam dokuz dönemde dokuz yıla yakın sadrazamlık yapmıştır. Ahmed Cevad Paşa Osmanlı Devleti'nin 19. yüzyıl kumandan ve sadrazamlarındandır. II. Abdülhamit saltanatında 4 Eylül 1891 - 9 Haziran 1895 tarihleri arasında sadrazamlık yaptı; devrin en önemli konusu olan Ermeni sorunu ile ilgilendi. Askerlik ve devlet adamlığının yanı sıra devrinin bir aydını olarak tarih yazarlığı yapan ve çeşitli bilimsel konularda eserler veren Ahmet Cevat Paşa'nın en önemli eseri 'Tarih-i Askeri Osmani' (Osmanlı İmparatorluğu Askeri Tarihi)'dir. Halil Rifat Paşa II. Abdülhamid saltanatında, 7 Kasım 1895-9 Kasım 1901 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış, bunun öncesinde de Sivas ve İzmir valilikleri hizmetlerinde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır. Hüseyin Hilmi Paşa II. Abdülhamid saltanatında, 31 Mart Ayaklanması döneminde 14 Şubat 1909 - 13 Nisan 1909 tarihleri arasında ve V.Mehmed saltanatında 5 Mayıs 1909 - 28 Aralık 1909 tarihleri arasında iki kez toplam on ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Damad Ferid Paşa Osmanlı diplomatı ve devlet adamı. VI. Mehmed saltanatında 4 Mart 1919 - 30 Eylül 1919 ve 5 Nisan 1920 - 17 Ekim 1920 tarihleri arasında toplam bir yıl bir ay on beş gün sadrazamlık yapmıştır. Kâmil Paşa Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde 4 kez sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. II. Abdülhamid saltanatında 25 Eylül 1885 - 4 Eylül 1891, 2 Ekim 1895 - 7 Kasım 1895 ve 5 Ağustos 1908 - 14 Şubat 1909 tarihleri arasında ve V. Mehmed saltanatında 29 Ekim 1912 - 23 Ocak 1913 tarihleri arasında toplam altı yıl dokuz ay yirmi gün sadrazamlık yapmış ve üst düzey bürokrasinin çeşitli kademelerinde görevlerde bulunmuştur. Ahmet Tevfik Paşa (Ahmet Tevfik Okday) Osmanlı devlet adamı ve son Osmanlı sadrazamı. II. Abdülhamid döneminin Hariciye Nazırı olarak 14 yıl görev yaptıktan sonra II. Abdülhamid ve devamla V. Mehmed saltanatında, 13 Nisan 1909 - 5 Mayıs 1909 tarihleri arasında, VI. Mehmed saltanatında ve İstanbul'un işgal altında bulunduğu dönemde 11 Kasım 1918 - 3 Mart 1919 ve 21 Ekim 1920 - 4 Kasım 1922 tarihleri arasında, üç dönemde (esasen beş dönem) toplam iki yıl dört ay yirmi dokuz gün sadrazamlık yaptı.

Cihan imparatorluğunun iki numaralı adamları: Sadrazamlar

Osmanlı İmparatorluğu tarihinde padişahtan sonra devletin en yetkili ismi olan sadrazamlar müspet ve menfi birçok karara imza attı. Peki Osmanlı'nın iki numaralı ismi olan sadrazamlar kimdi? görevleri neydi? neler yaptılar?