Yurt ve dünya gerçeklerinin gecikmeli algılanması, sade kişilerin değil ülkelerin de krizlere sürüklenmesine neden olabilir. "Şarklılık" şeklinde nitelediğimiz geri kalmış Doğu'nun dünya gerçeklerini gecikerek algılamasının nedenlerinden biri, bu gerçeklerin Doğu'nun coğrafyalarına yansımasının belirli odaklar tarafından engellenmesi ya da gerçek ötesi şekilde duyurulması olabilir.
Don Kişot ve Oblomov
Gerçekleri vedeğişimi gecikerekalgılamak ya da hiçalgılamamak edebiyatdünyasınada konu olmuştur. Cervantes'in "DonKişot"u, burjuvazininoluşmayabaşladığı dönmede,kendisini hâlâbir şövalye sananbir meczuptur. Yada Gonçarov'un"Oblomov"u,gerçekleri görmezden geldiği zaman herşeyin eskisi gibi sürebileceğini sanan birtembel mirasyedidir.
Çin örneği
Mesela Çin 15'inci yüzyılın sonuna kadardünyaya açık ve denizlere egemen bir ülkeyken,tutucu bir hanedanın tahta geçmesisonucu içine kapanmıştır. Çin kara sularınındışına çıkan teknelerin kaptanlarının idamedilmesine kadar dayanmıştır bu durum. Birayağı, gözü ve kulağı Batı'da, diğer ayağı,gözü ve kulağı Doğu'da bulunan biz Türklerise, Osmanlı'dan başlayarak gerçekleri vedeğişimi algılamak konusunda sürekli ikilemleryaşadık.
Eski ve yeni
Bir bölümümüz dünü bugüne taşımayı,eski koşullara uyan kavramlarla bugünüanlamayı, dünü yarın sanmayı denedik. Birbölümümüz ise, yurt ve dünya gerçeklerinide, değişimi de algılamak konusunda, gelişmişülkelerdeki düşünce odakları kadar hızlıdavranabildik. Bu durum sürekli çatışmalara,gerginliklere kaynak oldu. Medrese ileüniversite, yeniçeri ile modern ordu, inançile kuşku karşılaşmaları, dramatik içerikli birdüalizme sebep oldu.
İlericilik de eskir
Daha da kötüsü, bir dönemde yeni veileri olan duruşların da, belirli süreler sonundaeskiyeceği ve geride kalacakları da kabuledilmedi. Dünün ilericileri bir dönem sonrayeni ve ileri olanı "Tehlikeli", yurt vedünya koşullarını güncel gerçeğe uyumlubiçimde yorumlamaya çalışanları ise"Hain" ilan etmeye başladılar.
En önemli ders
Osmanlı'da yurt ve dünya gerçeklerinigecikerek algılayanların düşünce ve devlethayatına egemen olmaları sonunda imparatorlukdağıldı, çöktü ve halk yoksullaştı. Osmanlı geçmişimizin Cumhuriyet'e aktardığı en önemli ders ise, dünya konjonktürünün ve değişimin hızlı algılanmasının, ayakta kalmak için kaçınılmaz bir ön şart olduğu gerçeğiydi. Bu ders çok iyi özümsendiği için, 1'inci Dünya Savaşı'ndan bugüne kadar birliğini, bütünlüğünü, istikrarını barış içinde korumayı başarabilen bu coğrafyanın örnek ülkesi olabildik.
Farklı bir yaklaşım
İçine girilen global değişim sürecini sağve salim atlatabilmemiz için de, ezberlerigeride bırakıp, gerçeklere uyumlu davranmamızgerekiyor. Bir başka deyişle geçmiştedemokrasimizin topallamasına sebepolan anlamsız kamplaşmaları ve kan davalarınıbugüne taşımaktan kimseye hayırgelmeyecektir. Üstelik bugünün dünyasındaen küçük hatalar çok büyük ve dramatikkrizlere yol açmaktadır. Bu konudaen problemli coğrafya ise bizim de içindebulunduğumuz Ortadoğu'dur.
Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubu’na aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle kullanılamaz. Ayrıntılar için lütfen tıklayın.