132 maddelik anayasa uyum paketi Başbakanlık'ta

Bakanlık yetkililerinden alınan bilgiye göre, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini öngören anayasa değişikliğinin halk oylamasıyla kabul edilmesinin ardından, anayasanın değişen maddelerine uyumlu olarak kanunlarda düzenlemelere gidilmesi için yapılan çalışmalar tamamlandı.

Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan kanun tasarısı taslağı ile Askeri Ceza Kanunu, Hakimler ve Savcılar Kanunu, Anayasa Mahkemesi Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun, Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu, Danıştay Kanunu ve Yargıtay Kanunu başta olmak üzere, 16 kanundaki 132 maddede değişiklik yapılması öngörülüyor.

Taslağın, Bakanlar Kurulu'nda görüşülmesinin ardından TBMM'ye sevk edilmesi bekleniyor.

TASLAĞIN İÇERİĞİ

Taslağın yasalaşmasının sonra, askeri mahkemelerin kaldırılmasıyla askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasına ilişkin düzenleme yapılacak. İlgili kanunda "Askeri suçların soruşturması ve kovuşturmasında 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanır." hükmü yer alacak.

Öte yandan, subay ve astsubayların şüpheli sıfatıyla ifadesi Cumhuriyet savcısınca alınacak.

Askeri suçlara ilişkin dava ve işlere bakmak üzere, askeri birliklerin konuşlu oldukları yer, coğrafi durum ile iş yoğunluğu göz önüne alınmak suretiyle belirlenen il merkezi ve ilçelerde, Milli Savunma Bakanlığı ile Hakimler ve Savcılar Kurulunun (HSK) görüşü alınarak, Adalet Bakanlığınca asliye veya ağır ceza mahkemeleri kurulabilecek.

HSK DÜZENLEMESİ

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Kanunu'ndaki "Yüksek" ifadesi çıkarılarak, kanunun adı Hakimler ve Savcılar Kurulu Kanunu olarak değiştirilecek. HSYK'nın ismi de Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) olacak.

İki daire halinde 13 üyeyle çalışacak HSK üyelerinin seçimine ilişkin düzenleme anayasaya uyumlu hale getirilecek.

Kurulun üç üyesi, birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hakim ve savcıları, bir üyesi, birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idari yargı hakim ve savcıları arasından Cumhurbaşkanınca seçilecek. HSK'nın üç üyesi Yargıtay, bir üyesi Danıştay üyeleri, üç üyesi ise hakimlik mesleğine alınmasına engel bir hali olmayan, yükseköğretim kurumlarının hukuk dalında görev yapan öğretim üyeleri ile meslekte fiilen 15 yılını doldurmuş avukatlar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisince dört yıllığına seçilecek.

CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI YÜCE DİVAN'DA YARGILANACAK

Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanunda yapılan değişiklikle Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesi'nde yargılanacaklar arasına Cumhurbaşkanı Yardımcıları da dahil ediliyor.

Anayasa Mahkemesi'nin görevlerine ilişkin bölümde, "Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı'nı, Cumhurbaşkanı yardımcılarını, bakanları, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay başkan ve üyelerini, başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hakimler ve Savcılar Kurulu ve Sayıştay başkan ve üyelerini, Genelkurmay Başkanı ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlarını görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılamak" düzenlemesi yapılacak.

Kanunların iptaline yönelik Anayasa Mahkemesine dava açılmasında da değişikliğe gidilecek.

Böylece, cumhurbaşkanı ile beraber TBMM'de en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubunun her biriyle TBMM'nin üye tam sayısının en az beşte bir oranındaki üyeler iptal davası açabilecek.

Uyum yasalarıyla, 353 sayılı Askeri Mahkemelerin Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu, 357 sayılı Askeri Hakimler Kanunu, 1600 sayılı Askeri Yargıtay Kanunu, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu yürürlükten kaldırılacak.