Sosyal devrim

Son yıllarda sosyal yardımlar büyük artış gösterdi. Geçtiğimiz 13 yılda kadın, erkek, çocuk, yaşlı, engelli, şehit yakını ve gazi 'sosyal devlet' anlayışı ile tanıştı. Yürütülen 'insan odaklı' politikalar ile milyonlarca dezavantajlı vatandaşın, yoksulun yüzü güldü. 13 yılda sosyal politikalar alanında yapılan yenilikler şöyle:

* SOSYAL YARDIMLARA 33 MİLYAR LİRA:
Sosyal yardım harcamaları için 2002'de 825 milyon lira kaynak aktarılırken, bu miktar 2015'te 33 milyar liraya ulaştı. 1.8 milyon vatandaşa yardımlarını sıra beklemeden alabilmesi için 'sosyal yardım kartları' dağıtıldı. UNDP tarafından açıklanan İnsani Gelişme Endeksi sıralamasında Türkiye 2000'de 158 ülke arasında 80'inci sırada iken, 2014'te 187 ülke arasında 69'uncu sıraya ilerledi ve bu sıralamayla 'yüksek insani gelişmişlik' kategorisinde yer almaya başladı. Sosyal yardım harcamalarının GSYH'ye oranı yaklaşık 2.5 katına çıktı.

* DULA , ASKER AİLESİNE, YETİME DESTEK:
Çeşitlendirilen sosyal yardım programları ile ilk kez eşi vefat eden kadınlara, muhtaç asker ailelerine, muhtaç asker çocukları ve yetimlere destek sağlandı.
Eşi vefat eden 280 bin kadına 753 milyon lira ödeme yapılırken, 125 bin muhtaç ailesine de 2 ayda bir 500 lira destek sağlandı. Mayıs ayı başında başlayan uygulama ile ise 200 bin öksüz, yetim ve asker çocuğu Haziran'dan itibaren 18 yaşına kadar maaşa bağlanacak.

* ÇOCUKLAR 'EVE' DÖNDÜ:
Ekonomik durumu yetersiz 80 bin çocuğun ailelerinin yanında yaşamasını sağlamak için aylık 560 lira tutarında maddi destek sağlandı. 2002'de evlat edindirilen kimsesiz çocuk sayısı 7 bin iken, 2014 sonu itibariyle 14 bin çocuk evlat edindirildi. Koruyucu aile sayısı 4 binin üzerine çıktı. Bu destekler için 500 milyon liranın üzerinde kaynak ayrıldı. Koğuş tipi yurtların neredeyse tamamını kapatan hükümet, çocukları ev tipi sisteme geçirdi. Ayrıca suç mağduru çocukların hayata kazandırılması ve rehabilitasyonu için hizmet veren Çocuk Destek Merkezleri kuruldu.

* 2 MİLYON ÖĞRENCİYE YARDIM:
Çocukların okula gitmesi karşılığında verilen ve 3.5 milyon lira kaynak aktarılan 'şartlı eğitim yardımlarından' yıllık ortalama 2 milyon çocuk faydalandı. Şartlı Sağlık Yardımları kapsamında ise yıllık ortalama 1 milyon çocuğun ailesine 1.4 milyar TL kaynak aktarıldı.

* DOĞUM, ÇEYİZ YARDIMI:
Nüfusun dinamik yapısının korunması amacıyla ilk kez bu yıl ilk çocuk için 300, ikinci çocuk için 400, üçüncü çocuk içinse 600 lira devlet yardımı hayata geçirildi. Çalışan annelere kreş desteği, esnek çalışma, işçi babalara doğum izni gibi uygulamalar başlatıldı. Yeni evlenecek çiftlere 'çeyiz hesabı', yeni ev alacaklara ise 'konut yardımı' verilmeye başlandı.

* 9.2 MİLYONUN PRİMİ KARŞILANDI:
Devlet, 2014'te 9.2 milyon vatandaşın 4.67 milyar liralık Genel Sağlık Sigortası primini karşıladı. Sosyal güvencesi bulunan yoksul kesim de ilk kez yardımlardan yararlanmaya başladı.

* ŞEHİT YAKINLARINA İSTİHDAM:
2012'de çıkarılan kanun ile şehit yakınlarına, gazilere kamuda 2 istihdam hakkı getirildi. İlk kez terör olaylarından zarar gören sivil şehit yakınları da kapsama alındı. Bu çerçevede son bir yıllık dönemde binlerce şehit yakını, gazi kamuda işe başladı.

* ENGELLİ BAKIMI İÇİN 4.5 MİLYAR:
Engelliler Kanunu çıkarıldı. Mevzuatlardan 'sakat, özürlü' ifadeleri kaldırıldı. Engellilerin evde bakımı için yaklaşık 500 bin vatandaşa 4.5 milyar lira ödeme yapılırken, yaşlılar için sağlanan bakım yardımı 3.9 milyar lira oldu. 2002'de engelli memur sayısı 5 bin 777 iken, 2015'te 36 bin 165'e ulaştı.

Burcu ÇALIK / Takvim