Vana Lozan‘da açıldı piyasa petrole doyacak

İran ve altı büyük ülke Tahran'ın nükleer programının on yıl sınırlanması için çerçeve anlaşmaya vararak 12 yıldır süren diplomatik ve askeri açmazın çözümüne yönelik adım attı. İsviçre'de sekiz gün süren müzakere turunun ardından varılan uzlaşı İran'ın nükleer silah üretecek kabiliyetlerden vazgeçmesi karşılığında ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımların kaldırılmasına yönelik nihai müzakerelere de kapıyı açıyor.

HANGİ ÜLKELER SATIN ALIYOR?

Burada önemli olan yaptırımların kaldırılmasının dünya ve Türkiye ekonomisine etkisi. Burada da öne çıkan başlık şüphesiz petrol. Özellikle 2010 ve 2011'de dünyada çok önemli bir petrol ithalatçısı olan İran'ın dünyaya satışları yaptırımlarla birlikte dip yaptı. Ülke bugünlerde sadece Çin, Hindistan, Türkiye, Japonya ve Güney Kore'ye hatırı sayılır oranda petrol satışı yapıyor.

GÜNDE İLAVE 1 MİLYON VARİL

Ülkelerin İran'a sırt çevirmesiyle ülkedeki petrol stoku bugün tarihi seviyelerde. Ürettiği malı satamayan İran, tankerleri kıyıya yakın yerlerde tutup, üretilen petrolü stok amaçlı bu tankerlere yüklüyor. Yaptırımların kalkmasıyla günde 1 milyon varilin daha piyasaya girebileceği öngörülüyor. Tabii bu da özelikle 2016'dan itibaren fiyatların düşmesi anlamına geliyor.

Yeni durak Kolombiya

Türkiye son dönemde İran ve Rusya'dan aldığı petrolü sınırlandırırken, pazar çeşitlendirmesi kapsamında farklı ülkelere yöneldi. Bunlar arasında öne çıkanlar ise Kolombiya ve Nijerya. Kolombiya'dan yapılan petrol ithalatı geçen yıl 553 bin ton olarak gerçekleşirken, Türkiye'nin Nijerya'dan petrol ithalatı ise bir yılda yaklaşık dört katına çıktı.

İthalatta İran payı yüzde 30

Türkiye 2011 yılında İran'dan 9 milyon tonun üzerinde petrol alırken, bu rakam sırasıyla 2012'de 7.5 milyon, 2013'te 5.3 milyon, 2014'te ise 5.2 milyon tona geriledi. 2011'de Türkiye'nin ithalatında İran'ın payı yüzde 51 seviyesindeyken bu rakam bugün yüzde 30 sınırında.

Hangi şirkete yarar?

- THY-Pegasus: Düşmesi beklenen petrol fiyatları uçak şirketlerine olumlu yansıyabilir. ? TÜPRAŞ: Şirket, İran'dan petrol alımlarını artırabilir. ? Gübretaş: Gübretaş, İran'daki Razi Petrochemical'ın yüzde 48.88'ine sahip.
- Halkbank: Yaptırımların hafifliyor olması işlem hacmini de artıracak.
- Kardemir: Altyapı yatırımlarının da hızlanması durumunda ray ihracatı nedeniyle Kardemir de artan iş ilişkisinden katkı elde edebilir.

Fiyatlar aşağı gidebilir

Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Ekonomi Profesörü Steve Hanke, yaptırımların kaldırılması halinde ülkenin petrol satışını artırmasıyla küresel petrol fiyatlarının düşebileceğini kaydetti. Hanke, "İran'da ciddi miktarda petrol stoku var. Bunun piyasaya arzı olacak ve bu da ciddi anlamda nakit girdisi sağlayacaktır" diye konuştu.

15 tanker kıyıda bekliyor

Sadece şubat ayının başından bu yana 15 büyük tanker gemisi İran sahillerine demirledi. Ülkenin stok ihtiyacını karşılayan gemilerde 35 milyon varil petrol saklanıyor.

AKSAM